To tylko jedna z 8 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Józef Ignacy Kraszewski: Stara baśń. Powieść z XI wieku. opr: Wincenty Danek Stara baśń jest pierwszym ogniwem cyklu 29 kronik powieściowych Kraszewskiego z dziejów Polski.
Rodowód Starej baśni: → Stara baśń jest artystyczną realizacją znacznej części poszukiwań pisarza na terenie dziejów Słowiańszczyzny i początków Polski- zainteresowania Kraszewskiego problematyką Słowiańszczyzny, w charakterystycznym powiązaniu z ludoznawczym nastawieniem.
→ Kraszewski przystąpił do kreślenia opartej na podaniach pierwszych kronikarzy wizji prahistorycznych dziejów Polski z zamiarem stworzenia dzieła, które mogłoby zastąpić oryginalne, pochodzące przynajmniej ze średniowiecza ludowe pieśni czy epos bohaterski ludowego pochodzenia.
→ Wykorzystał potencjalne literackie możliwości tkwiące w legendach i podaniach (głównie kroniki Długosza). Chciał wypełnić lukę w dziejach naszego średniowiecznego piśmiennictwa, utworzoną przez to, że nie było w niej bohaterskiej epiki. (*zamiar czysto literacki) → motywy patriot yczne : dać świadectwo pochodzeniu, dawności organizacji państwowej, poziomowi kultury naszych przodków w X i XI wieku- sytuacja polityczna i wzrost tendencji germanizacyjnych składały się na taką decyzję (*zamiary obywatelskie, narodowe) → wielkie „zamówienie społeczne” na wszelkie artystyczne realizacje, związane z początkami naszych dziejów
→ polemiczny charakter Starej baśni w stosunku do cyklu powieściowego Gustawa Freytaga: Die Ahnen- Przodkowie. OKOLOCZNOŚCI ŹRÓDŁA (szlaki literackiej tradycji gatunku, z której wyrosła powieść Kraszewskiego- nie jest pewne czy wszystkie te, chronologicznie wcześniejsze dzieła, poza ogólną inspiracją artystyczną, mogły wpłynąć na kształt ideowo- artystyczny Starej baśni )
1) Jeszcze w czasach młodości pisarza gromadzone materiały ludoznawcze i etnograficzne - charakterystyczne dla Kraszewskiego powiązanie ludoznawczych zainteresowań z bardzo intensywnym przejęciem się problematyka słowianoznawstwa
- baczna obserwacja naukowej produkcji historycznej, dotyczącej początków państwowości polskiej i pradziejów narodu (Joachim Lelewel, Karol Szajnocha)
- wczesne dzieła: Anafielas dotyczący dziejów Litwy; Sztuka u Słowian; Odczyty o cywilizacji w Polsce - refleksja nad początkami państwa łączyła się u pisarza automatycznie z refleksją nad znaczeniem pieśni ludowej dla wyjaśnienia charakteru narodowego i jego pierwotnych dziejów ( Jeśli nam przyjdzie szukać panującego w nich uczucia, znajdziemy chyba jedną tęsknotę […]),
(…)
… twórczości ludowej wszystkich narodów, które wchodziły w skład dawnej Rzeczypospolitej
(m.in. Jan Paweł Woronicz, Hugo Kołłątaj)
- charakterystyczny stosunek do przeszłości narodowej, typowy dla lat schyłku Rzeczypospolitej i lat porozbiorowych- rewizja oświeceniowego krytycyzmu przedhistoryczny przekazów, wyraźnie patriotyczny charakter podejmowania owej tematyki, w oczywistym związku z katastrofą…
… o Rolandzie, Pieśń o Nibelungach
Stara baśń
INFORMACJE OGÓLNE:
prace nad przygotowaniem Starej baśni bezpośrednio poprzedzają doświadczenia Kraszewskiego związane z kończonym właśnie cyklem saskim: Hrabina Cosel (1874), Bruhl (1875), Z siedmioletniej wojny (1876)
→ trylogia saska- świadectwo artystycznej dojrzałości i słuszności teoretycznych koncepcji pisarza, związanych z powieścią historyczną…
… sensie system ostrzeżeń przeciw germańskiemu niebezpieczeństwu, potęgowanemu przez spory wewnętrzne i brak solidarności słowiańskiej. Szczegóły życia Polan nad Gopłem zachowują dokumentarny charakter. Wprowadzone w świat powieści składniki legend o charakterze cudowności bądź cechach baśniowych (aniołowie, cudowne rozmnożenie napitku i jadła w czasie postrzyżyn syna Piasta, wysłannicy św. Cyryla…
…
- autor i narrator ujawniają się jako jedna postać, dekonspirując jakby baśniowy i ludowy charakter utworu
- charakter dawności i pozory relacji naocznego świadka uzyskane zostają dzięki starannie wytrzymanym zabiegom archaizacyjnym autora (w narracji, opisach i dialogach)
archaizmy gramatyczne:
(np. mianownik l. mn. rzeczowników męskich: „bogi, pachołcy, syny”;
narzędnik l. mn.: „długimi włosy”; 1 os…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)