To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rdz. V: Język prawa
A. Rodzaje wypowiedzi
Prawo jako zjawisko językowe jest zespołem wypowiedzi wyznaczających powinne zachowania, ujętych na ogół w formę pisemną i posiadających szczególną strukturę wew., a także związanych z innymi rodzajami wypowiedzi
Prawo ma charakter perswazyjny, zaś podstawowym środkiem perswazji jest sama wypowiedź - inne (jak np. fizyczny przymus) mają znaczenie uboczne i pomocnicze
Najważniejsze rodzaje wypowiedzi:
Opisowe (zdania w sensie logicznym - podlegają ocenie z punktu widzenia kryterium prawdy) - stwierdzają fakty, przekazują informacje, pełnią funkcję sprawozdawczą; schemat: „jest tak, że X”
Ocenne - zawsze pełnią funkcję ekspresyjną, uzewnętrzniają stosunek nadawcy do wskazanego fragmentu rzeczywistości; treść: aprobata lub dezaprobata pewnego stanu rzeczy; schemat: „X zasługuje na aprobatę/dezaprobatę ze względu na cechę Y”; dwa rodzaje ocen:
Oceny zasadnicze samoistne - subiektywne (mówi nie o rzeczywistych cechach ocenianego X, lecz o przekonaniu nadawcy na ten temat); wypływają z indywidualnego, subiektywnego poczucia dobra, piękna itp.; nie nadają się do weryfikacji logicznej (prawda/fałsz) [ewentualnie oceniać tak można presupozycję wypowiedzi]
Oceny o charakterze instrumentalnym - wyrażają aprobatę lub dezaprobatę dla pewnego stanu rzeczy jako środka, prowadzącego do osiągnięcia celu, korzyści; nadają się do weryfikacji logicznej
Oceny obu rodzajów można weryfikować przez uzgodnienie ich kryteriów
Normatywne - wskazują pewien wzór powinnego zachowania; sugerują, że określony podmiot powinien zachować się w określony sposób; pełnią funkcję perswazyjną; schemat: „X powinien (może) Y” (wskazanie adresata i wyznaczenie powinności wg określonego wzoru)
Powinność może być wyrażona za pomocą funktorów normotwórczych - np. „musi”, „należy”, „jest obowiązany”, „ma obowiązek”
„Powinien” wyraża nakaz lub zakaz
Wypowiedzi normatywne są częścią szerszej kategorii wypowiedzi dyrektywalnych (tak jak polecenia, prośby, życzenia, rady, wytyczne, rekomendacje)
Wypowiedzi normatywne mogą być ukryte pod postacią wypowiedzi opisowych - np. „sąd orzeka…” w przepisach prawa oznacza „sąd ma obowiązek orzec”
Performatywne (dokonawcze) - wyrażają sens czynności konwencjonalnych, np. „Mianuję pana na stanowisko…”; schemat: „Czynię X”
B. Język prawny i język prawniczy
Język prawny - język aktów prawnych; odmiana języka naturalnego, lecz ze względu na szczególne cechy zbliżona do języka sztucznego (tworzonych specjalnie dla jakiś potrzeb); cechy szczególne:
Nieco odmienne słownictwo - terminologia prawna
(…)
… i stosowania
Retroakcja (działanie prawa wstecz) - wiązanie skutków prawnych ze zdarzeniami lub zachowaniami ludzi, które zaistniały przed dniem opublikowania aktu normatywnego
Powinno być jedynie wyjątkowo, ponieważ jest sprzeczne z zasadą lex retro non agit
Nie można stosować wstecz prawa surowszego
Działanie prawa wstecz jest dopuszczalne, gdy wiąże się z korzyściami lub nagrodami (Jak to mówiła dr…
… (charakterystyczne dla pozytywizmu prawniczego, szczególnie dla normatywizmu (H. Kelsen)) - prawo (ściślej - norma prawna, a jeszcze ściślej przepis prawny lub akt normatywny), obowiązuje gdy:
Zostało właściwie ustanowione - przez kompetentny organ, zgodnie z właściwym trybem prawotwórczym
Zostało właściwie ogłoszone
Nie zawiera postanowień sprzecznych, a sprzeczności jeśli występują, zostały usunięte dzięki…
…
Definicje legalne - przepisy, które ustalają znaczenie użytych terminów
Pewnej otwartości prawa nie da się uniknąć z powodu naturalnej nieostrości języka - nigdy jednej nazwie nie odpowiada jeden przedmiot (desygnat)
Rdz. VII: Obowiązywanie prawa
A. Pojęcie obowiązywania prawa
Sposoby rozumienia pojęcia „obowiązywanie prawa”:
Obowiązywanie prawa w ujęciu aksjologicznym - zgodność norm ustanawianych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)