JĘDRZEJ ŚNIADECKI O WYCHOWANIU DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Z piątego rozdziału dzieła O wychowaniu dzieci, O fizycznym wychowaniu dzieci. WYCHOWANIE DZIECI PO SKOŃCZENIU ROKU ŚIÓDMEGO, CZYLI PO WYRZNIĘCIU SIĘ POWTÓRNYCH ZĘBÓW. Wychowanie początkowe: Dzieci obojga płci mogą być chowane razem do 12 roku życia. Później osobno, ponieważ płeć każda mająca żyć inaczej i inne tak fizyczne jak i moralne obowiązki wypełniać, innego potrzebuje wychowania. Po ukończeniu 7 roku życia należy powoli kształcić coraz więcej umysł i to kształcenie w każdej płci różne być powinno. Rozdzielenie to prowadzić do skutku przez dawanie dzieciom takich zabaw, które prowadza do ich przyszłego zajęcia. Rozdział ułatwią także inne zainteresowania dziewcząt i chłopców co do spędzania czasu.
Każdy ma w sobie prawdy, których się żyjąc nauczył i nauczyć musiał, które czuł, ale których nigdy słowami nie oddał. Wynalazca, który te prawdy odkrywa, nauczyciel, który je uczniom objawia, nie uczy go tych prawd, ale go zastanawia nad nimi i uczy je oddawać słowami. Pokazuje mu przez to prawdy, które w sobie nosi..
Dzieci żyjąc swobodnie kształcą swoje ciało i utwierdzają zdrowie,, kształcą tym samym swój umysł i wzbogacają coraz nowymi wiadomościami. Cała sztuka rodziców i nauczycieli w tym, aby ich takimi rzeczami zaprzątać, takimi bawić i przyjemnie zajmować, które by zatrudniając ciało i kształcąc zajmowały umysł i nowymi wyobrażeniami wzbogacały.
Łącząc wychowanie fizyczne z moralnym, których nie można rozdzielić. Cała tajemnica dobrego wychowania polega na tym, aby i ciało i umysł doskonale wykształcić, aby utrzymać między nimi przyzwoita równowagę, aby uprawy żadnej władzy nie zaniedbać, ale żeby żadnej nie pozwolić wygórować zbytecznie i bujać z krzywda i uszczerbkiem drugich. Jest to przesąd i bardzo zły, a na nieszczęście powszechny nałóg, aby dzieci uczyć wszystkiego z książek , bo te są tylko dla dojrzałych, żeby je nad tymi książkami trzymać jak przykute. Jest to nieomylny sposób zbrzydzenia na zawsze nauki i zrujnowania zdrowia. Umiejętności dokładne nie są dla dzieci są tylko dla małej liczby osób dorosłych i ogółu dojrzałych. Nigdy ten nic nie nauczy nikogo, kto nie uczyni swojej nauki przyjemną.
Nauki dla dzieci w wieku 12-15 lat: czytanie i pisanie, rachunek, i to mechaniczny, bo objęcie teorii rachunku potrzebuje bardzo dobrych głów i bardzo dojrzałych, rysowanie, tańce, jeżdżenie na koniu, pływanie i bieganie do mety, ćwiczenia się w użyciu rozmaitej broni i polowanie, strzelanie do celu, do ciał w biegu, w locie, zręczne strzelanie z konia itp.
Uczenie się mowy następuje wkrótce po urodzeniu i tym samym idzie porządkiem, co nabywanie wyobrażeń; i dlatego każde wyobrażenie ma odpowiadający sobie wyraz w pamięci, dlatego myślimy i rozumiemy za pomocą wyrazów albo za pomocą znaków. Dlatego najlepszym dowodem oświecenia narodu jest wydoskonalenie, czystości i dokładności jego mowy, bo w niej jest skład wszystkich jego myśli i całej jego nauki. Dlatego każdy naród powinien mieć swoje własne nauki, powinien je sobie przyswajając, powinien je mieć we własnej swojej mowie, inaczej nigdy oświecony nie będzie.
(…)
… nie tylko utrzymywać, ale doskonalić więcej. Co do dziewczyn. Panienki prędzej dorastają niż chłopcy, dlatego ich umysł prędzej niektórymi naukami zaprzątać można. Oprócz tego, będąc z natury przeznaczone do zadań domowych, życie siedzące nieskończenie mniej szkodzi; można je zatem prędzej i bezpieczniej do nauk przywiązać, aby tylko nie do nauk głębokich. Należy je uczyć: historii połączonej z geografią, początki rysunków, ręczne roboty wszelkiego rodzaju, ogrodnictwa i gospodarstwa domowego, stroje, ubiorów, rozporządzeń i ozdobą pokojów. Do tego dodać należy co kształci ciało i gust, co zdobi postać i umysł, a zatem tańce gry, gonitwy dziecinne, bieganie i przechadzki, muzykę, śpiewanie poezję i literaturę (ale nie romanse) w ogólności. Co do chłopców. Pierwsze nauki dla małych dzieci są tylko mechaniczne…
… i umysłu. Dlatego jeżeli rodzice są źli, jeśli dzieci patrzą w ich domu na rzeczy nieprzystojne lub niegodziwe, jeżeli słyszą mowy gorsze lub pieśni bezcenne, żaden zajmujący się nimi filozof dobrymi z ich zrobić nie potrafi.
Nim minie wiek dziecięcy i nastanie dojrzałość, dobrze ażeby młodzież odbyła wszystkie choroby, które trzeba odbyć raz w życiu: ospa, odra, szkarłat, duszący kaszel. Wiek młodzieńczy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)