Janusz Korczak
Urodzony 22 lipca 1878 lub później Warszawa
Zmarł 6 sierpnia 1942 Treblinka
Janusz Korczak, właściwie Henryk Goldszmit, ps. Stary Doktor lub pandoktor (ur. 22 lipca 1878 lub 1879 w Warszawie, zm. około 6 sierpnia 1942 w komorze gazowej obozu zagłady w Treblince) - polski pedagog, publicysta, pisarz, lekarz, działacz społeczny żydowskiego pochodzenia.
Prekursor działań na rzecz praw dziecka i całkowitego równouprawnienia dziecka. Wprowadził samorządy wychowanków, które miały prawo stawiać przed dziecięcym sądem swoich wychowawców. Zainicjował pierwsze pismo publikowane przez dzieci. Pionier działań w dziedzinie resocjalizacji nieletnich, diagnozowania wychowawczego, opieki nad dzieckiem trudnym.
Spis treści [pokaż]
Życiorys [edytuj]
Postać Janusza Korczaka została przedstawiona w szeregu książek, artykułów i opracowań. Film Korczak przedstawia losy dr-a Korczaka i fragmentarycznie - zbrodnię niemiecką na dzieciach i ich opiekunach z Domu Sierot, w czasie realizacji "Operacji Reinhard".
Przodkowie [edytuj]
Urodził się w Warszawie w zasymilowanej rodzinie żydowskiej, jako syn adwokata Józefa Goldszmita (1844-1896) i Cecylii z domu Gębickiej. Jego ojciec zaniedbał formalności metrykalnych i stąd nie da się ustalić dokładnego roku urodzenia Korczaka. Jego pradziadek był szklarzem, zaś dziadek, Hersz Goldszmit lekarzem w Hrubieszowie[1].
Dzieciństwo [edytuj]
Rodzina Goldszmitów mieszkała przy ulicach: Bielańska 18 (prawdopodobne miejsce urodzenia), Krakowskie Przedmieście 77, Miodowa 19, pl. Krasińskich 3, Nowosenatorska 6 (dziś Moliera). W latach 1886-1897 uczęszczał do szkoły początkowej Augustyna Szmury przy ulicy Freta, a następnie do ośmioklasowego gimnazjum na warszawskiej Pradze (obecnie VIII Liceum Ogólnokształcące im. Władysława IV). W wieku 15 lat zanotował w swym pamiętniku: ...padłem w szaleństwo, furię czytania. Świat mi znikł sprzed oczu, tylko książka istniała....
Dorastanie i dojrzewanie Janusza Korczaka przebiegało w trudnych warunkach materialnych. Po śmierci ojca w 1896, jako uczeń V klasy (miał wtedy 17-18 lat) udzielał korepetycji, by pomóc w utrzymaniu rodziny.
Lekarz [edytuj]
W 1898 rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Cesarskiego w Warszawie. Latem 1899 roku przebywał w Szwajcarii, aby bliżej poznać działalność i twórczość pedagogiczną Pestalozziego. Będąc tam, szczególnie interesował się szkołami i szpitalami dziecięcymi oraz bezpłatnymi czytelniami pism dla dzieci i młodzieży. 17 marca 1905 otrzymał dyplom lekarza - po wysłuchaniu pięcioletniego kursu nauk medycznych i złożeniu obowiązującego egzaminu. Brał udział - jako lekarz - w wojnie rosyjsko-japońskiej (1905) i za swą służbę awansował do stopnia majora. Pomiędzy 1903-1912 pracował jako pediatra w Szpitalu dla Dzieci im. Bersonów i Baumanów przy ul. Śliskiej 51-Siennej 60 (dom przechodni). Korczak jako lekarz miejscowy korzystał ze służbowego mieszkania na terenie szpitala. Pensję stanowiło 200 rubli rocznie - w czterech ratach. Ofiarnie wypełniał swe obowiązki. Nie unikał proletariackich części miasta. Od ubogich pacjentów nie pobierał wynagrodzenia, zaś od zamożnych nie wahał się zażądać bajońskich honorariów. Współpracował z Samuelem Goldflamem, z którym podjął szeroką działalność społeczną.
(…)
… z około 1935 roku. Korczak mieszkał na poddaszu.
Getto Warszawskie [edytuj]
W czasie wojny nosił polski mundur wojskowy i nie aprobował dyskryminacyjnego oznaczania Żydów niebieską lub żółtą Gwiazdą Dawida. Uważał, że było to bezczeszczenie symbolu. Ostatnie trzy miesiące swojego życia (od maja 1942), spędził w Getcie warszawskim, gdzie w wolnych chwilach tworzył pamiętnik (opublikowany w Warszawie w 1958…
… 74. drużyna harcerska "ESKAPADA" im. Janusza Korczaka
W Zielonej Górze działa od 1961 roku drużyna harcerska "Korczakowcy", nosząca imię Starego Doktora,
W Mrągowie działa hufiec harcerski im. Janusza Korczaka,
W Gdańsku-Oliwie znajduje się Dom dziecka im. Janusza Korczaka,
We Wrocławiu funkcjonuje Dolnośląskie Centrum Pediatryczne im. Janusza Korczaka (ul. Kasprowicza),
W Krasnobrodzie Sanatorium…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)