JAN KOCHANOWSKI, Treny VIII-XIII
PODMIOT LIRYCZNY: wątpiący, złamany cierpieniem ojciec, człowiek wykształcony, wyznający filozofię stoicką [co zmienia się, kiedy przychodzi mu stanąć twarzą w twarz z cierpieniem]
TREN VIII
-adresat: Urszulka
-ojciec, mówiący w utowrze, wychwala swoje dziecko, wcześniej jednak zaznacza, że nieobecność dziewczynki strasznie mu ciąży - „Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim”, mówi „Jedną maluczką duszą tak wiele ubyło”:
ta niewielka istotka była powodem wielkiej radości ojca
Urszulka była dzieckiem bardzo energicznym, żywym, wesołym, wszędzie było jej pełno
rozweselała rodzinę, kiedy ta zaprzątała sobie czymś głowę
-poeta podkreśla, że brakuje mu jego córki
-podmiot zauważa, że po śmierci dziecka w jego domu panuje nieprzerwana żałoba: kontrast pomiędzy wyglądem rzeczywistości przed i po śmierci dziewczynki
przed: radość, gwar, śmiech, zabawa, hałas, ruch
po: pustka, smutek, żal, cisza, martwota, stagnacja, brak nadziei
-dzięki środkom stylistycznym wykreowano obraz dziewczynki; Urszulę poeta WYIDEALIZOWAŁ
-tren VIII ma charakter laudacji → wychwala się w nim zalety zmarłego
TREN IX
-adresat: Mądrość- podmiot liryczny zwraca się do niej w formie apostrofy, którą wzmacnia wykrzyknieniem „Kupić by cię, Mądrości, za drogie pieniądze!”
-podmiot liryczny używa ironii, by podkreślić nieprzydatność w życiu mądrości[która jest podstawą filozofii stoickiej]
*filozofia stoicka:
miała być pomocną w powściąganiu ludzkich emocji, pragnień, żądz
pomagać w odsuwaniu trosk, problemów
dzięki mądrości człowiek miał się stawać doskonalszy (motyw anioła)
pomóc w budowaniu dystansu wobec ludzkich spraw
miała niwelować uczucie lęku w każdej sytuacji
pomóc przejść człowiekowi przez życie w szczęściu i nieszczęściu, zapewnić mu równowagę wewnętrzną
odsunąć od człowieka strach przed śmiercią
miała pomóc w budowaniu systemu wartości opartego na pogardzie wartościami materialnymi, a poprzestawaniu na małym i uciesze z tego, co się posiada
miała nauczyć, że nie warto zazdrościć innym bogactwa, szczęścia
Filozofia stoicka miała pomóc człowiekowi godnie przejść przez życie, miała być tarczą w znoszeniu nieszczęść. W praktyce okazało się jednak, że jest nieskuteczna w sytuacji, gdy rodzic musi pochować własne dziecko. MĄDROŚĆ NIE CHRONI WIĘC CZŁOWIEKA PRZED CIERPIENIEM.
(…)
… - mityczne królestwo zmarłych
reinkarnacja - Orszulka wcieliła się w ptaka [odw. Do religii hinduizmu; z reinkarnacją jest powiązana wędrówka dusz, czyli metempsychoza - nawiązania do „Przemian” Owidiusza]
czyściec
platońskie „miejsce nadniebne”
Widać, że poeta przeżywa kryzys religijny, bo poprzez swoje pytania podważa wiarę w życie pozagrobowe; bluźni mówiąc „Gdzieśkolwiek jest, jeśliś jest” - poeta…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)