To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
28.b J. Abramowska: Topos i niektóre miejsca wspólne badań literackich Topos: dzisiaj rozchwiany znaczeniowo;
termin retoryczny, wskrzesił go E.R. Curtius;
element retoryczny + archetyp; cechuje go powtarzalność i tradycyjność;
badacze literatury staropolskiej widzą w nim element retoryczny, romantyczni i XX wieczni idą w stronę archetypu;
Curtius - retoryczne topoi przeniesione do literatury, o charakterze dyskursywnym, motywy przedstawieniowe, powtarzalne i podobnie artykułowane;
Głowiński - sprawa konwencji literackiej;
Spitzer - historia idei, toposy ukazują przemiany kultury;
Rymkiewicz - złożony obraz o bogatych konotacjach w literaturze.
Topos: Arystoteles - środek rozumowania i środek przekonywania; czasem zbliża się do kategorii (cel, przyczyna, gatunek, rodzaj), czasem jest schematem argumentacyjnym; nie jest miejscem wypełnionym, a wymagającym wypełnienia;
Rzymscy teoretycy - topos zmierza ku argumentowi (określona myśl ogólna, która może stać się przesłanką dowodzenia lub środkiem zyskania przychylności odbiorców);
topos jako ozdoba;
renesans - topos porządkuje wiedzę o świecie;
zakłada istnienie wspólnoty użytkowników, w której mieszczą się mówcy (posługujący się toposem świadomie, jako narzędziem perswazji) i odbiorcy (znający kod topiczny, za którym jest wizja świata);
musiał być niepodważalny, niesprzeczny z sądem powszechnym.
TOPOS NIE JEST: wielkim tematem całościowym, powtarzającym się w tekstach;
tożsamy z żadnym przedmiotem, obrazem, mitem.
TOPOS W JĘZYKU POETYKI: obrazowy (ale obraz jest zinterpretowany);
sposób wysłowienia za pomocą motywu, powiązanego trwale ze znaczeniem, zastosowaniem i formą językową;
topika - na pograniczu zbioru tematów i motywów oraz zbioru stylów, w powiązaniu z kompozycją i gatunkiem;
topos - składnik tekstu i jednostka repertuaru.
Toposy w ramach repertuaru porządkuje: temat (nie „topos ogrodu” a „topika ogrodu”; grupa toposów wyrastających z jednego obrazu);
zakres możliwych zastosowań (grupy tematyczne; miejsce w kompozycji utworu - np. toposy eksordialne i finalne);
podział na style i gatunki;
pokrewieństwo struktury formalno-znaczeniowej (toposy o formie apostrof, metafor itp.).
Topos w języku poetyki dalej: toposy oparte na enumeracji - mają wyliczać elementy w określonym porządku;
topos poetycki - to też argument. Istnieją pary toposów przeciwstawnych;
dwuczłonową strukturę mają m.in. toposy metaforyczne i zbudowane na antytezach;
(…)
… - zautomatyzowane (interpretacja);
komparatystyka - bo topos jest wspólny dla wielu tekstów.
Geneza i czynniki podtrzymujące funkcjonowanie toposu:
odtwarzanie przekonań zbiorowych;
topos nie jest wieczny (umiera, gdy wyjściowa idea przestaje mieć moc obowiązującą);
to archetypy są wieczne - nie zdołamy wyśledzić ich narodzin, ale i ich śmierci nie uchwycimy.
Archetypy - seria pojęć i przedstawień elementarnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)