Istota Controllingu

Historia controllingu, Katalog zadań controllera, popularyzacja controllingu w Polsce, Analiza definicji controllingu, Dobija, Kałużny, Błoch, Saunders, Jaworski, Dębski, Vollmuth , Sobańska, Mann/Mayer, Zadania controllingu, Rodzaje controllingu, Controlling strategiczny, Controlling operacyjny, Controlling globalny.

ISTOTA CONTROLLINGU
Historia controllingu
Idea controllingu wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych. W 1778 roku funkcjonowała w centralnej administracji państwowej instytucja „comptrollera”. Po raz pierwszy nazwa controlling użyta została w 1892 roku jako nazwa stanowiska pracy zaplanowanego w firmie General Electric Company, przy czym stanowisko controllera pojawiło się w 1921, jako osoby odpowiedzialnej za sprawy finansowe przedsiębiorstwa.
Jednak prawdziwy rozwój controllingu nastąpił dopiero w latach dwudziestych kiedy, w wyniku wielkiego światowego kryzysu przedsiębiorstwa amerykańskie zostały zmuszone do intensywnych poszukiwań nowych metod zarządzania. Controllerowi przyporządkowano nowe - nie związane ze sprawami finansowymi - zadania. W 1931 roku założono „Controller's Institute of America”, który w roku 1962 (już jako „Financial Executive Institute”) opracował „Katalog zadań controllera” obejmujący:
Planowanie (opracowywanie, realizację i koordynację różnorodnych planów w przedsiębiorstwie),
Sprawozdawczość i interpretację (porównywanie planu z jego realizacją, analiza i interpretacja wyników),
Ocenę i doradztwo (pomoc dla kierownictwa w realizowaniu funkcji kierowniczych),
Nadzór nad realizacją zadań (kontrola wewnętrzna i rewizja),
Badania rozwoju całej gospodarki.
Do europejskich firm idea controllingu dotarła dopiero w połowie lat pięćdziesiątych, przede wszystkim poprzez zakładanie filii przedsiębiorstw amerykańskich. Obecnie największy rozwój controllingu można zaobserwować w Niemczech i Francji, chociaż w ostatnim dziesięcioleciu XX wieku jego rozwój nasilił się również w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. W Polsce po 1990 roku nasilające się procesy prywatyzacyjne stały się ważnym czynnikiem prowadzącym do tego, że wiele firm wdrożyło controlling, z nadzieją, iż może to być najlepszy sposób na wybrnięcie z trudnej sytuacji gospodarczej i finansowej. Duże znaczenie miało powstanie Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, których zarządy „narzuciły” kierunki działania swoim firmom wskazując jako jedną z dróg wdrożenie i prowadzenie controllingu.
W początkowym okresie zainteresowania controllingiem w Polsce, dało się zauważyć miano poprzez spontaniczną twórczość „popularyzatorską”, następujące problemy:
Po pierwsze, pionierzy polskiego controllingu, dysponujący wiedzą fachową nabytą za granicą (głównie w Niemczech) popularyzowali controlling na naszym rodzimym gruncie za pośrednictwem specjalistycznych czasopism;
Po drugie, controlling docierał do Polski za pośrednictwem tłumaczeń dzieł obcojęzycznych - niemieckich, angielskich, francuskich - będących fachowymi podręcznikami wdrażania controllingu w praktyce, opartymi o sprawdzone doświadczenia;

(…)

…. Poetschke, Rachunkowość zarządcza, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000, s. 371
K. Wierzbicki, Praktyczny poradnik kontrolera, KWANTUM, Warszawa 2000, s. 167
Red. W. L. Jaworski i Z. Zawadzka, Bankowość. Podręcznik akademicki, POLTEXT, W-wa 2001, s.537-538
J. Goliszewski, Controlling strategiczny - część 2, Przegląd Organizacji nr 6 z 1991, s. 27
A. Nowak, Controlling jako metoda zarządzania…
…
S. Kałużny Kontrola w banku, KWANTUM Warszawa 1996
W. Gabrusiewicz, A. Kamela-Sowińska, H. Poetschke, Rachunkowość zarządcza, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000
W. Radzikowski, J. Wierzbicki, Controlling. Koncepcje - Metody - Zastosowanie, Toruńska Szkoła Zarządzania, Toruń 1999
J. Goliszewski: Controlling - system koordynacji przedsiębiorstwa, „Przegląd Organizacji”, nr 8-9 z 1990, s…
… Controlling w Twojej firmie autorstwa Mann/Mayer czytamy: „controlling polega na tym, że osoby zajmujące się nim dokonują na bieżąco analizy porównawczej typu plan - wykonują i sterują w taki sposób procesami w firmie, ażeby nie dopuścić do popełnienia błędów i wystąpienia odchyleń zarówno w czasie teraźniejszym, jak i w przyszłości”. Tłumacz tego opracowania prof. Dr hab. I. Sobańska dodaje…
…, Kontrola wewnętrzna w bankowości określa controlling jako „kierowanie przy zastosowaniu mechanizmów rachunkowości zarządczej”.
H. Błoch w kwestii controllingu zajęła następujące stanowisko: „controlling to doradzanie, koordynowanie, a także ujmowanie i urzeczywistnianie systemu wiedzy o przedsiębiorstwie, przygotowanie i oddanie do dyspozycji kadry kierowniczej metod, technik, instrumentów, modeli…
... zobacz całą notatkę