Dr. Andrzej Pieczewski
Historia Gospodarcza
Wykład VIII – Interwencjonizm państwowy
1) Interwencjonizm państwowy w czołowych krajach kapitalistycznych:
Konsekwencje kryzysu gosp.: zmiany produkcji, nieprzyjemne zjawiska społeczne, wpływ na ludzi biznesu, zmiany
poglądów ekonomistów. Wielki kryzys ekonomiczny zmusił do rewizji dotychczasową politykę gospodarczą. W
kołach gospodarczych i twórczości ekonomistów, najważniejszym czynnikiem w gosp. była podaż. Bardzo dbano
o to, by podaż rosła – produkcja była oczkiem w głowie. Wielki kryzys ukazał bardzo wyraźnie, że ta polityka
prowadzi do kryzysów. Najważniejszym czynnikiem stał się popyt. Tę zmianę w teorii ekonomii uzasadnił wybitny
ekonomista angielski J.M. Keynes, jego prace wywarły wpływ na zmiany gospodarcze. Oto kilka jego ważniejszych
poglądów:
Zwrócił szczególna uwagę na „nakręcanie” popytu i rolę państwa w jego kreowaniu. W trudnych przypadkach
państwo musi iść z pomocą gospodarce. Podkreślał jednak, że podstawą gospodarki kapitalistycznej jest własność
prywatna. Za podstawowy mankament gosp. rynkowej uznał masowe bezrobocie. Bezrobocie zależy od braku
efektywnego popytu. Aby wzrosła siła nabywcza społeczeństwa, najlepiej aktywizować inwestycje. Najlepsze
inwestycje, to te o charakterze infrastrukturalnym – trzeba inwestować w infrastrukturę - budowa dróg i
autostrad, szeroki program rozwoju budownictwa, połączeń telefonicznych do nowych mieszkań, budowa
mostów, obiektów sportowych. Do inwestycji zatrudniano ludzi – spadało bezrobocie, rosły zakupy materiałów
budowlanych i różnych urządzeń.
Ważne były pośrednie metody oddziaływania państwa na gospodarkę, np. operowanie stopa procentową,
kredytami, podatkami. W duchu zaleceń Keynsa przygotowano w 1932 r w USA szeroki program inwestycyjny,
który często łączy się z Rooseveltem, ponieważ on go firmował, ale przygotowywali go specjaliści – „Nowy Ład”.
Gospodarka zmienia się też pod wpływem gospodarki ZSRR. Niektórzy ekonomiści byli zafascynowani byli
wzrostem przemysłu i inwestycjami w ZSRR.
„Nowy Ład” - program reform. Obejmował wszystkie działy gosp.: przemysł, rolnictwo, handel zagraniczny itd.,
ale także stosunki pieniężno – kredytowe i pracownicze. W USA wykorzystywano wielkie budowy, żeby wyjść z
kryzysu. Budowa elektrowni, regulacja rzeki Tennesie, pomoc rządowa dla rolnictwa. Rolnictwo miało duży
wpływ na gospodarkę, trzeba było otoczyć je opieką, aby spowodować wzrost produkcji rolnej. Kredyty były
niskooprocentowane (ingerencja rządu w gospodarkę). Ograniczono dzień pracy, wprowadzono zasiłki dla
bezrobotnych, zwiększono płace. Gdy obywatele mieli pieniądze, zwiększył się popyt i to mogło poprawiać
sytuacje ekonomiczną. Roboty publiczne też odegrały znaczącą rolę, zatrudnionych przy nich było kilka milionów
pracowników. Dewaluacja dolara – wprowadzenie umiarkowanej inflacji, która przyspieszyła wzrost
gospodarczy. Te posunięcia zmierzały do zwiększenia siły nabywczej społeczeństwa.
Niemcy:
Dzięki polityce Hitlera wszystkie działy gospodarki zostały pobudzone, dlatego Hitler miał takie poparcie
społeczne. Niemcy czuli się upokorzeni po Traktacie Wersalskim – zmierzano do wojny. Nastąpił rozwój zbrojeń,
który pociągnął rozwój innych działów gosp.. Budowa infrastruktury, prawie do końca zlikwidowano bezrobocie.
Rolnictwo też się rozwijało, aby naród był najedzony i aby produkcja rolna zaspokajała potrzeby wojny. W sposób
samowystarczalny. Pomoc państwa dla rolnictwa była bardzo duża.
Włoc
(…)
… spichlerze, magazyny,
zmechanizowano część mleczarni, zahamowano ceny spadkowe artykułów rolnych, wspierano eksport zboża, itd.
5) Rozwój etatyzmu:
Etatyzm – przejmowanie przez państwo pewnych firm, zakładów z rąk prywatnych. Gdy sytuacja w Polsce była
trudna, to etatyzm spełniał swoją rolę. Najbardziej rozwijał się w przemyśle ciężkim. W 1939 r udział państwa w
gosp. narodowej wyniósł 15-20%.
6) Rozbudowa…
…. Było to wynikiem: dobrej
koniunktury w krajach uprzemysłowionych i interwencji państwowej w Polsce. Wzrost produkcji w latach 193738 o 21%. Wzrósł potencjał przemysłowy - zajęcie Zaolzia, rozbiór Czechosłowacji. Na Zaolziu rozwinięty
przemysł. Wzrosło zatrudnienie, ale wysokie było bezrobocie. Wzrost płac realnych robotników o ok. 30%.
Poprawiło się położenie bezrobotnych. Tendencje wzrostowe w gosp. rolnej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)