Instrumenty polityki pieniężnej

1. INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ
Banki centralne niezależnie od specyfiki danego kraju stosują podobny zestaw instrumentów polityki pieniężnej. D. Tymoczkowskazuje na trzy podstawowe instrumenty wykorzystywane przez banki centralne do kształtowania sytuacji na międzybankowym rynku pieniężnym tj.:
System rezerwy obowiązkowej
Operacje otwartego rynku
Operacje depozytowo kredytowe
Instrumenty funkcjonujące w różnych krajach mają podobny charakter. Mają również podobny wpływ na rynki finansowe. Różnice są niewielkie. Wynikają głównie z tradycji danego kraju i przyjętych zwyczajów. REZERWA OBOWIĄZKOWA
System rezerwy obowiązkowej to najstarsze i najpowszechniej stosowane narzędzie oddziaływania banku centralnego na system bankowy jako całość. Instrument ten został po raz pierwszy wprowadzony do praktyki bankowej w Stanach Zjednoczonych po Wielkim Kryzysie w 1933 r. Zgromadzone w banku centralnym środki miały służyć zabezpieczeniu przynajmniej części roszczeń klientów posiadających zdeponowane środki w bankach komercyjnych, które w przyszłości mogą znaleźć się w upadłości. W Europie jego funkcjonowanie rozpoczęło się dopiero po drugiej wojnie światowej. W Niemczech prawny obowiązek odprowadzania części zgromadzonych środków do banku centralnego wprowadzono w 1948 r.
Rezerwa obowiązkowa jako podstawowe narzędzie o charakterze administracyjnym, uprawnia bank centralny do nakładania na banki, obowiązek tworzenia rezerwy minimalnej tzw. Rezerwy obowiązkowej, z reguły nie oprocentowanej i gromadzonej na rachunku w banku centralnym. Konstrukcja rezerwy decyduje o kształcie i częstotliwości wykorzystania pozostałych instrumentów (operacji otwartego rynku i operacji depozytowo-kredytowych). „Jej zasadniczym celem jest ograniczenie ilości pieniądza w obiegu do wielkości niezbędnej do właściwego spełniania przez pieniądz funkcji środka przechowywania wartości i środka płatniczego”.
Rezerwa obowiązkowa odgrywa również rolę w ograniczaniu nadpłynności sektora bankowego.
Zaostrzenie wymogów w przypadku rezerw obowiązkowych zmniejsza wielkość depozytów, na jakie wystarcza rezerw przy danym poziomie bazy monetarnej i prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza. Natomiast gdy mamy do czynienia z sytuacją odwrotną to spadek wymogów rezerw obowiązkowych prowadzi do ekspansji podaży pieniądza, ponieważ następuje zwielokrotnienie kreacji depozytów. FUNKCJE SPEŁNIANE PRZEZ REZERWĘ OBOWIĄZKOWĄ
ZABEZPIECZAJĄCA - zabezpiecza interesy deponentów w sytuacji jakichkolwiek problemów banku komercyjnego z wypłacalnością (w Polsce od banku centralnego tę funkcję przejął Bankowy Fundusz Gwarancyjny)

(…)

… na wysokość mnożnika kreacji pieniądza (stosunku pieniądza ogółem do pieniądza rezerwowego-bazy monetarnej).
OPERACJE OTWARTEGO RYNKU
Operacje otwartego rynku, stosowano już na początku lat trzydziestych XX wieku, w Stanach Zjednoczonych. Polegają one na „...sprzedaży i zakupie przez bank centralny papierów wartościowych wyemitowanych przez instytucje publiczne (np. Bony skarbowe, obligacje rządowe…
… w stosunku do banków komercyjnych bardziej skuteczny instrument tzw. limit kredytowy. Wielka Brytania kontrolę limitów stosowała w latach 1939-1959 r. Do czasu przywrócenia równowagi między podażą, a popytem na krajowym rynku finansowym. Politykę kontyngentów kredytowych zastosowały również Stany Zjednoczone w czasie II wojny światowej i w czasie wojny koreańskiej. We Francji ograniczenia kredytowe…
... zobacz całą notatkę