Idea Iwana - opis

IDEA IWANA Iwan (uczony brat, ateista, męczennik idei) jest w powieści „ognistym piecem zwątpienia” chrześcijańskiej utopii jaką przedstawia Zosima i Alosza. Światopogląd średniego z braci jest przeniknięty myśleniem historycznym. Iwan jest owocem wielowiekowego rozwoju filozofii rozumu od Platona do Kanta, chlubi się swoim rozumem, łatwiej może wyrzec się całego świata niż swego rozumu. Iwan nie może zaakceptować świata, jeżeli nie można go wytłumaczyć rozumowo. Postrzega w świecie irracjonalną zasadę - zło i cierpienie są niepojęte dla rozumu. Iwan to człowiek o wybitnym umyśle, należy do ludzi, którzy chcieliby uczynić świat sensowniejszym niż jest, lecz drogą jest wyjście poza ustalony kodeks moralny. Iwan kocha życie i nie może pogodzić się z obecnością w nim zła. W rozmowie z Aloszą formułuje wyznanie wiary - bunt lecz nie przeciw Bogu a bożemu światu. Przedstawia odmienne podglądy niż autor ale przedstawia silne argumenty. Przykładem Bożego okrucieństwa jest wg niego cierpienie niewinnych dzieci. Wg niego nie można przyjąć architekta, który buduje świat na łzach dzieci. Legenda Iwana była wyrazem jego wielkiego buntu, skierowanego przeciw światu ujętemu w ramy chrześcijańskiej teodycei Bóg nie stworzył zła, jest ono wynikiem braku dobra). Główna idea „wszystko jest dozwolone”, prowadząca do samozniszczenia, zostaje zrealizowana w morderstwie popełnionym przez Smierdiakowa. Smierdiakow i diabeł są sobowtórami Iwana. Czart powtarza jego myśli, Smierdiakow realizuje jego idee. Iwan popada w obłęd gdyż okazuje się podobnie jak w sytuacji Raskolnikowa, że jego czyny muszą otrzymać sankcję sumienia.
... zobacz całą notatkę