Humanizm prawniczy, Ordenanse

HUMANIZM PRAWNICZY XVI w. - zapoczątkował reakcję przeciwko pojmowaniu prawa rzymskiego w duchu italskim i przeciwko metodom badań glosatorów i komentatorów
kierunek typowy dla XVI i częściowo także dla XVII w. powrót do źródeł prawa rzymskiego naukowy stosunek do prawa rzymskiego
„czyści” legiści:
szukanie prawdziwego, czystego prawa rzymskiego , bez naleciałości szkół północnoitalskich
celem odtworzenie antycznej kultury prawnej opartej na kodyfikacji justyniańskiej i innych źródłach prawa rzymskiego, np. kodeksie teodozjańskich
zerwanie z zasadą „czego nie uznaje glosa, tego nie uznaje sąd”
badacze rzymskiego prawa klasycznego - zajmowali się pracami teoretycznymi
Niemcy - słabe zarysowanie się kierunku; Udalricus Zasius
Francja - najbardziej żywy rozwój
uniwersytety w Montpellier i w Orleanie
prawo rzymskie ma znaczenie nie z racji cesarstwa (ratione imperii), lecz tylko z nakazu rozumu ( imperio rationis ) mos gallicus docendi - francuski sposób wykładu, klasyczny przykład humanizmu prawniczego; wykład systematyczny prowadzony według przedmiotów nie byli zainteresowani w naginaniu prawa rzymskiego do potrzeb praktycznych
zwrócili uwagę na stronę teoretyczną - starali się odtworzyć prawo justyniańskie w czystej postaci (powrót do źródeł)
czołowi przedstawiciele: J. Cujas, H. Doneau, F. Hotman
pogłębienie znajomości źródeł prawa rzymskiego, krytyczna analiza
podkreślali konieczność tworzenia własnej, tj. francuskiej kodyfikacji praw - prekursorzy przyszłego prądu kodyfikacyjnego związanego z prawami natury
Denis Godefroy - opublikował w 1583r. Corpus Iuris Civilis
szkoła holenderska - „elegancka jurysprudencja”
powstałą dzięki humanistom francuskim, którzy emigrowali do Holandii; schyłek XVI w.
Holandia przodowała w XVII i XVIII wieku w dziedzinie badań nad prawem rzymskim
do dziś stanowi podstawę tzw. prawa rzymsko-holenderskiego (roman dutch law) - obowiązuje w RPA i na Sri Lance
FRANCUSKIE USTAWODAWSTWO KRÓLEWSKIE - ORDONANSE dominacja prawa zwyczajowego aż do upadku stosunków feudalnych
rodzaje aktów wydawanych przez króla: ordonanse - ustawy królewskie, charakter norm ogólnych (w przeciwieństwie do przywilejów nadawanych jednostkom lub określonym zbiorowościom) edykty - odnosiły się do konkretnych dziedzin państwowych deklaracje królewskie - przepisy wykonawcze do wydanych ordonansów lub edyktów zarządzenia Rady Królewskiej - przepisy o charakterze administracyjnym , często opracowywał je bez udziału Rady
w miarę krzepnięcia (umocnienia i rozwoju) władzy panującego pojawia się coraz więcej ustaw zwanych ordonansami

(…)

… ojca, matki, opiekuna lub kuratora na małżeństwo osoby pozostającej pod ich władzą
brak zgody jako przeszkoda unieważniająca
król na żądanie rodziców mógł wydać orzeczenie o nieważności - sprzeczność z uchwałami soboru trydenckiego (sprzeczność z konstytucją soborową Tametsi 1563)
pozwy o unieważnienie małżeństw rozpoznawały
ordonanse z Villers-Cotterets i z Moulins - zmiany w dziedzinie procesu…
… źródłem prawa (Jean Bodin)
wielkie ordonanse - „wycinkowe” kodyfikacje, wydane przez Ludwika XIV, głównie z inicjatywy ministra Colberta (generalny kontroler finansów) - chęć zastąpienia rozproszonych źródeł prawa aktami prawnymi o charakterze kodyfikacji (całość, jednolitość i systematyka)
Ordonans o postępowaniu cywilnym z 1667 - oparto się na nim przy opracowywaniu francuskiego kodeksu postępowania…
… normującego obrót gospodarczy; oparto się na nim przy tworzeniu napoleońskiego kodeksu handlowego
Ordonans o marynarce z 1681 - przepisy prawa morskiego, także wykorzystane przy tworzeniu napoleońskiego kodeksu handlowego
Ordonans regulujący stanowisko prawne Murzynów w koloniach z 1685, zwany czarnym kodeksem
pokrywały zagadnienia materialnego prawa prywatnego (z wyj. Ordonansu o handlu)
kanclerz Daguesseau…
... zobacz całą notatkę