To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
JOHAN HUIZINGA: Wizerunek śmierci [w:] Jesień średniowiecza Nieustanne echa memento mori. Dwa środki wyrazu : kazanie i kartka ulotna - narzucały ciągłą myśl o śmierci (jaskrawo i ostro, w formie bezpośredniej, bardzo żywej i prostej). Trzy zasadnicze tematy: Motyw pytania: gdzie teraz są wszyscy, których już nie ma na świecie ?
Motyw rozkładu piękności ludzkiej; przejmujący grozą
Motyw Tańca Śmierci - porywa ze sobą ludzi każdego wieku i stanu. Wszystko to było potęgowane przez kościół. Liczne turpistyczne przedstawienia rozkładających się zwłok - rzeźby, nagrobki. Nie dostrzegano, że sam rozkład jest rzeczą przemijającą. Lęk przed życiem - to negacja szczęścia i piękna z tego powodu, że związane z nim są udręka i ból. Teza: „Piękno ciała tkwi tylko w skórze. Cały człowiek składa się tylko z żółci, krwi, wilgotności i flegmy. Obejmować kobietę to jak pożądać worek łajna”
W literaturze i sztukach plastycznych ubolewa się nad minioną pięknością kobiet. Z czasem zaczęto malować ciała piękne, ale z podkreśleniem przyszłego rozkładu - ulubiony motyw toczących zgniliznę robaków. W związku z tym, wysoką wagę przywiązywano do tego, że ciała niektórych świętych nie ulegają rozkładowi. Zaraz po śmierci malowano twarz dostojnego nieboszczyka, aby w chwili pogrzebu nie był jeszcze widoczny rozkład. Przechowywano zwłoki w niecce z wapnem.
Jeżeli jakiś jeden z dostojników zmarł poza granicami kraju, to jego ciało krojono na kawałki, a następnie tak długo gotowano, aż zostały czyste kości - zapakowane do kufra; potem uroczysty pogrzeb. Wnętrzności i całą resztę grzebano na miejscu. XII i XIII w. Od XIV w. zakazany przez papieża jako barbarzyństwo - stosowano jednak dyspensy
Wizerunki: Apokaliptyczny jeździec galopujący po stosach ciał Megiera zlatująca w dół na skrzydłach nietoperza (w mitologii greckiej: jedna z trzech erynii — bogiń zemsty; kobieta mściwa, kłótliwa, zła, wulgarna, przeważnie stara i brzydka; jędza) Szkielet z kosą lub łukiem i strzałą, czasem jadący w wozie ciągniętym przez woły Taniec śmierci był także satyrą społeczną, cały był podszyty ironią. Cztery rzeczy ostateczne: Walka ze śmiercią
Śmierć
Sąd ostateczny
Piekło albo Niebo
Ars moriendi - wytwór XV w. Pięć pokus, na które jest narażony umierający:
Zwątpienie w wierze
(…)
… spraw wiary przechodzi w świadomą areligijność. Od późnego średniowiecza panuje silna skłonność do drwin z pobożności. Szczególnie negatywne było określanie kogoś mianem obłudnika. Dosyć często możni ludzie szczycili się tym, że są niewierzący. Kult świętych został całkowicie wchłonięty przez porządek normalnego życia - rozwój kultu relikwii. Każdy ze świętych miał swój indywidualny charakter…
… Anioł, by wybawić ofiarę z sideł szatańskich. Sam opis walki ze śmiercią jest starym tematem literatury duchowej: zawsze ten sam wzór. Stworzenie własnego obrazu śmierci; pierwsze zaproszenie do tańca; walka, silne wyobrażenia zmysłowe. W średniowieczu rozwinął się kult niewiniątek. Popularne były cmentarze pod takim wezwaniem - wierzono, że ciało rozkłada się tam w ciągu dziewięciu dni. Makabryczna…
… się wiele zwyrodnień życia religijnego - wiara przeładowana formalistyką (obchodzono święta praktycznie ze wszystkiego; tak samo tworzono relikwiarze-amulety, bardzo liczne obrazy). Różne uświęcone obyczaje krzewiły się niemal mechanicznie. Pierwszym przedstawieniem Boga była eucharystia.
Życie codzienne utrzymywało poufałe stosunki z Bogiem - stała obecność wiary. Do mszy włączano fragmenty pieśni świeckich…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)