Historia władzy w Europie - Angielskie prawo konstytucyjne

ANGIELSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE (KONSTYTUCJA ANGIELSKA).
Anglia nie posiada konstytucji w sensie formalnym. Funkcjonowanie jej instytucji reguluje wiele ustaw uchwalonych w ciągu wieków. Kilka z tych ustaw traktowanych jest w sposób szczególny. Są to niektóre postanowienia Wielkiej Karty Wolności (1215), Petycja Praw (1628), Ustawy z 1641r., Habeas Corpus Act (1679), Bill o Prawach (1689), Ustawa Sukcesyjna (1701). Ze względu na długotrwałą tradycję traktowane są jako fundamentalne akty państwowości angielskiej. Instytucje angielskie stały się swego rodzaju ustrojowym standardem lub punktem odniesienia, który próbowały wcielać lub do którego nawiązywały europejskie konstytucje. Podstawowe cechy konstytucjonalizmu jak określanie relacji między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz wprowadzenie systemu gwarancji obywatelskich wykształcił się właśnie na gruncie angielskim. W XVII w. konflikt między Parlamentem a królem, kształtowały ich wzajemne kompetencje i relacje. Okres XVIII aż po połowę XIX stulecia doprowadził do przejęcia rządów rąk króla przez gabinet i przekształcenie rządu w instrument wykonawczy Parlamentu. Przełom XIX i XX w. to czas demokratyzacji całego systemu i przełomowych zmian w prawie wyborczym.
Ukształtowanie się systemu parlamentarno- gabinetowego (XVIII-XIX w.)
Od średniowiecza władza wykonawcza należała do króla, który wykonywał ją z pomocą urzędników dworskich, takich jak kanclerz czy sekretarze stanu. Najważniejsi dygnitarze wchodzili w skład Tajnej Rady. Liczba jej członków stale się zwiększała i w poł. XVII w. nie mogła funkcjonować. Ostatni Stuartowie zaczęli powoływać spośród członków Rady mniejsze grono ministrów. Spotykali się w gabinecie królewskim i w odniesieniu do tych ministrów zaczęła funkcjonować nazwa „gabinet”. W 1714r. funkcję prowadzenia gabinetu przekazano jednemu z ministrów którym był najczęściej Pierwszy Lord Skarbu zwany odtąd premierem. Ostatecznie pod koniec XVIII w. gabinet z premierem na czele przejął pełnię władzy wykonawczej w państwie, zastępując w tym króla. Jednocześnie kształtowała się zasada odpowiedzialności politycznej ministrów, egzekwowana przez Parlament. Wzrost podatków pośrednich; reorganizacja kolonii- to kolejne reformy. Demokratyzacja systemu parlamentarnego w XIX i XX w. .
W drugiej poł. XVIII i na początku XIX w. Anglia przeżywała bardzo szybki rozwój gospodarczy. Powstawały nowe ośrodki miejskie, rosła zamożność społ. Tymczasem prawo wyborcze nadal było ograniczone cenzusem majątkowym i przysługiwało ok. 3% społeczeństwa, a głos decydujący w hrabstwach mieli nadal landlordowie. Pierwszą poważną reformą prawa wyborczego przeprowadzono w 1832r. Nosi ona nazwę reformy Greya. Polegała na odebraniu praw wyborczych zgniłym miastom (mniej niż 2000 mieszkańców) i przekazanie ich nowym miastom, dotychczas nieobecnym w Izbie Gmin. Obniżono nieco cenzus majątkowy. Kolejna reforma to dopiero 1867r., polegała na obniżeniu cenzusu majątkowego, głownie w odniesieniu do ludności miejskiej i oznaczała kilkakrotny wzrost liczby wyborców ref. Disraelego. Zasadnicze znaczenie miała ref. Gladstone'a w latach 1884-1885. W jej wyniku ustalono, że prawo wyborcze jest prawem podmiotowym jednostki. Wprowadzono okręgi wyborcze, a prawo wyborcze uzyskali wszyscy mężczyźni będący właścicielami domów i lokatorzy płacący określoną wysokość komornego. Ostatnią dużą reformą prawa wyborczego była ref. Lloyd George'a z 1918r. Znosiła ona cenzus majątkowy i przyznawała prawa wyborcze wszystkim mężczyznom, którzy ukończyli 21 lat. Kobietom przyznano prawa wyborcze po ukończeniu 30 lat i pod warunkiem posiadania mieszkania, za które płacony był czynsz. W 1928 prawa wyb. kobiet i mężczyzn. Nadal jednak obowiązywał system pluralny, który polegał na tym, że niektórzy wyborcy mogli głosować kilkakrotnie.

(…)

… w znaczeniu materialnym - dotyczące wykonywania władzy w państwie : instytucje , zasady , akty prawne ( szczególnie : Wielka karta wolności (1215), Petycja prawa (1628), ustawy parlamentu (1641), ustawa dotycząca praw jednostki (1679), tolerancji religijnej (1689), ustawa sukcesyjna (1701)), akty nie podlegają szczególnej ochronie (utrudniony tryb zmiany), brak hierarchii norm prawnych , niemożliwe wydanie…
... zobacz całą notatkę