To tylko jedna z 23 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
HISTORIA USTROJU POLSKI W XX W. Ustrój polityczny to:
całokształt norm prawnych regulujących działalność władz państwowych;
rzeczywisty układ sił politycznych w danym państwie.
Prawo konstytucyjne - źródła:
- konstytucja, ustawy konstytucyjne;
- ustawy i inne akty prawne;
- traktaty i umowy międzynarodowe.
Konstytucja nazywane też jest ustawą zasadniczą. Zawiera kardynalne, ogólne zasady polityczne. Są w niej zawarte podstawowe hierarchie aktów prawnych. Określony też jest sposób uchwalania (stanowienia) prawa. Jest ona nadrzędnym prawem nad innymi aktami prawnymi (w sposób negatywny; niższe ustawy nie mogą być z nią niezgodne).
W Europie - ewolucja konstytucji. W XX-wiecznych konstytucjach pojawiają się elementy prawa wyborczego, praw socjalnych, kontroli legalności prawa, statusu partii politycznych. Występuje tendencja rozrostu konstytucji.
Akt o mocy ustawy - akt prawny, wydawany nie jest przez parlament, ale przez organy pozaparlamentarne mające prawo wydanie dekretu z mocą ustawy. Parlament dawał organom państwowym możliwość wydawania dekretów, np. prezydentowi. Takie dekrety były później przyjmowane przez parlament.
Regulamin Sejmu/Senatu.
Zwyczajowe prawo konstytucyjne - precedens, zwyczaj konstytucyjny. Wydarzenie które zdarzyło się już raz. Następnie się do niego odwoływano. W Polsce w okresie PRL-u wszyscy marszałkowie Sejmu byli z ZSL.
Modele ustroju politycznego:
niedemokratyczne - nie mają legitymacji do rządzenia.
Rządzi dyktator lub junta wojskowa.
demokratyczne:
System parlamentarno-gabinetowy:
- dualizm egzekutywy (premier, głowa państwa);
- parlamentarna inwestytura rządu (rząd musi mieć poparcie parlamentu);
- odpowiedzialność rządu przed parlamentem
Model indywidualnego wotum nieufności - odwołany zostaje jeden minister, rząd istnieje dalej.
Model solidarnościowego wotum nieufności - wotum nieufności dla całego rządu.
System kanclerski: - szczególny model systemu parlamentarno - gabinetowego;
- bardzo mocna pozycja szefa rządu; na jego wniosek są powoływani ministrowie;
- konstruktywne wotum nieufności.
System prezydencki:
- monizm egzekutywy;
- prezydent pochodzi z wyborów powszechnych;
- prezydent stoi na czele rządu;
- parlament stanowi prawo oraz tworzy budżet;
- parlament nie ma wpływu na kształt rządu;
- zasada wzajemnej kontroli i równowagi władz: prezydent mianuje sędziów Sądu Najwyższego. Sąd Najwyższy może uchylić ustawy Kongresu. Kongres może wszcząć postępowanie
(…)
…). >> Systemy mieszane:
- semiprezydencki,
- parlamentarno - prezydencki.
Akt 5 listopada 1916 r. wydany przez Wilhelma II (Niemcy) i Karola XII (Austro-Węgry) zapowiadał, że z ziem zaboru rosyjskiego utworzą państwo Polskie z dziedziczną dynastią - Królestwo Polskie.
W grudniu 1916 r. zostaje powołana przez tych cesarzy Tymczasowa Rada Stanu Królestwa Polskiego z siedzibą w Warszawie, składająca się z 25 członków. Na czele TRS stał W. Niemojewski.
Miała to być namiastka przedstawicielstwa polskiego. Jej prerogatywy były ograniczone do roli opiniodawczej. Miała przygotowywać projekty ustaw — konstytucji, ordynacji wyborczej, jak tworzyć przyszłe państwo Polskie, itp. Po aresztowaniu Józefa Piłsudskiego (do 2 VII 1917 członek Tymczasowej Rady Stanu) i w wyniku tzw. kryzysu przysięgowego w Legionach Polskich, TRS ustąpiła 26 VIII 1917 r., wysunąwszy uprzednio kandydatury członków do Rady Regencyjnej. Wobec odwlekania realizacji aktu 5 listopada przez państwa centralne Piłsudski odmówił złożenia przysięgi na wierność obu cesarzom i został internowany w Magdeburgu. Złożenia przysięgi odmówiły także I i III Brygada Legionów Polskich, które rozbrojono i umieszczono w specjalnych obozach.
Piłsudski wysuwał…
… prawo do niepodległości, a Rząd Tymczasowy zapowiedział stworzenie państwa polskiego w sojuszu z Rosją. Powołano Komisję Likwidacyjną do Spraw Królestwa Polskiego oraz Naczelny Polski Komitet Wojskowy, a także zaczęto tworzyć Korpusy Polskie w Rosji.
Eksperyment z TRS nie udaje się. Państwa centralne nie mogą się jednak wycofać z podjętych działań i muszą zrobić coś dalej w sprawie polskiej…
… - więcej głosów jest za, niż przeciw Większość bezwzględna - 50% + 1 Większość kwalifikowana - 2/3 lub 3/5
Większość absolutna
I wojna światowa zakończyła się klęską wszystkich trzech państw zaborczych, co umożliwiło wyzwolenie Polski. Wobec klęski państw centralnych, 7 X 1918 Rada Regencyjna wydała manifest do narodu polskiego proklamując niepodległość i zjednoczenie Polski. W tym samym dniu Rada Regencyjna…
… wyborcze - 40 lat.
Wybory pośrednie: wybierano kolegia wyborcze, które wybierały senatorów.
Ustawa o wyborze prezydenta
Wybór dwuszczeblowy:
Prezydenta miało wybierać 80-osobowe Zgromadzenie Elektorów, któremu miał przewodniczyć Marszałek Senatu. W skład tego Zgromadzenia wchodzili:
wiliryści (5 osób) z racji pełnienia innej funkcji (Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Premier, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Generalny Inspektor Sił Zrojnych);
50 osób wybierał Sejm (mogli być to posłowie lub osoby spoza Sejmu);
25 osób wybierał Senat (mogli to być senatorowie lub osoby spoza Senatu).
Aby wybór był ważny głosować musiało co najmniej 41 elektorów. Kandydata miało zgłaszać 8 elektorów.
Za wybranego uważano kandydata, który uzyskał większość bezwzględną głosów.
Ustępujący prezydent miał ma 7 dni…
… intelektualnych, mniejszości narodowych itd. Szczególnie była aktywna w latach 80. w zwalczaniu Solidarności. Jest odpowiedzialna m.in. za przypadki uprowadzeń i mordów skrytobójczych Została rozwiązana 1990 i zastąpiona przez Urząd Ochrony Państwa. Przeprowadzono weryfikację 25 tys. funkcjonariuszy. Starzy funkcjonariusze przeszli na emeryturę. Część zweryfikowano pozytywnie, a część negatywnie. Część przeszła…
… demokratyczny
Struktura organizacyjna - tworzona wg zasady produkcyjno-terytorialnej (podstawowe ogniwo: podstawowa organizacja partyjna (POP) w zakładzie pracy, instytucji, organizacji)
Najwyższa władza - Zjazd PZPR, a między Zjazdami Komitet Centralny (KC)
Centralizm demokratyczny to jedna z fundamentalnych zasad funkcjonowania partii komunistycznych i podporządkowanych im organizacji. Zakłada ścisłą…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)