WYKŁAD 8 Spóźniona Wiosna Ludów na wschodzie. Wiosna Ludów na wschodzie była na początku XX wieku. Omawiany będzie tu przypadek Rosji, Turcji oraz Persji. Na początku XX wieku znaczne obszary Bałkanów wchodziły do Turcji, dlatego tam była Wiosna Ludów. Wiosnę Ludów, jaka miała miejsce w Turcji, Persji i Chinach możemy w ogóle nazywać w ten sposób, ponieważ miała coś wspólnego pomiędzy klasyczną Wiosną Ludów w XIX w. a rewolucjami w Rosji, Turcji i Persji. Wszystkie te kraje na początku XX wieku są monarchiami absolutnymi i chodziło o wprowadzanie tam monarchii konstytucyjnych. Próbę ustanowienia rządów konstytucyjnych podjęła Turcja w latach 70-tych XIX wieku. Ale konstytucja u nich nie zaczęła obowiązywać. W Turcji walczono o przywrócenie konstytucji, a w Rosji walczono w ogóle o wprowadzenie rządów konstytucyjnych. Inne były też uwarunkowania tej walki, bo inny był status Rosji i Turcji. Turcja była poddana naciskowi kolonizacyjnemu. Jednym z motywów ustanowienia rządów konstytucyjnych w Azji, było przekonanie, że wprowadzając konstytucję, te kraje naciskające wytracą argument do kolonizowania. Bo państwa, które kolonizowały, głosiły, że niosą dobro wspólne, czyli wzrost cywilizacyjny i konstytucję. Więc zachód nie miałby uzasadnienia do kolonizowania. Zachód groził, bowiem interwencją w sprawy polityczne Turcji, jeśli system nie będzie tam zliberalizowany. W świadomości Turków pozostało przekonanie, że należy nawet wprowadzić pozory demokracji, a zachód się odczepi. W Rosji konstytucja była konsekwencją zmian społecznych i przewrotów w poszczególnych elitach społecznych. Bazą społeczną przemian w Rosji jest środowisko robotnicze. W Turcji protest najwyraźniej uzewnętrznił się w wojsku, a dopiero potem w inteligencji i burżuazji. W Chinach motorem napędowym była drobna burżuazja. W Rosji trudno było wyróżnić motor napędowy, bo nie było ściśle określonej partii, która zdołałaby koordynować protest robotników w różnych częściach kraju. Rewolucja w Rosji w 1905 i 1907 roku jest jakby troszkę anonimowa. Ta rewolucja jest następstwem kryzysu społeczno-gospodarczego. Przyczyną owej rewolucji było drożenie produktów rolnych, niepowodzenia na froncie (fatalna w skutkach wojna z Japonią), a co za tym idzie coraz gorsze warunki życia. Potem są liczne strajki i demonstracje. Były sygnały wypowiadania nieposłuszeństwa przez flotę (głównie flota czarnomorska). Ślady wypowiadania nieposłuszeństwa wpływają na cara, który decyduje się zreformować państwo. W 1905 roku była właśnie ta spóźniona rewolucja, spóźniona Wiosna Ludów. W 1906 roku Rosja przekształca się w monarchię konstytucyjną z monarchii absolutnej. Ale car wydał akty normatywne, w których określił swoje uprawnienia, określił parlament i funkcje rządu. Dokument nie nazywał się konstytucją, ale nią był. Stopień demokratyzacji monarchii konstytucyjnej jest jednak względny. Car Mikołaj II nie szanował praw. W Rosji jednak pojawił się parlament, co prawda o ograniczonych zadaniach, ale był. W lutym l917 roku parlament nawet zastąpił władcę. W Rosji pojawiły się partie polityczne: eserowcy, socjaldemokratyczna partia robotników, partia kadetów, partia październikowców, powstaje również partia chłopska. Zaczęły działać związki zawodowe. Gdyby car nie zaczął się wycofywać z nadanych społeczeństwu praw, to może rozwój demokracji w Rosji potoczyłby się inaczej. Turcja aktywizowała natomiast środowiska opozycyjne wobec sułtana. W 1903 roku na Bałkanach (w Macedonii i Tracji) wybuchły powstania an
(…)
…. Socjaldemokraci mieli wiele do zyskania, ale mogliby wiele stracić, a np. bolszewicy w Rosji nie mieli nic do stracenia. Socjaldemokraci w Niemczech działali na legalnych warunkach. Ententa jeszcze powiedziała, że jest gotowa podpisać rozejm z rządem parlamentarnym, więc Niemcy zostały na dwa tygodnie monarchią parlamentarną, a potem stały się republiką i zaczęto budować demokrację parlamentarną. Powstanie…
… była bardzo prawdopodobna. W 1908 roku część oddziałów stacjonujących w Macedonii (armia turecka) buntuje się i idzie do partyzantki. Armia chce przywrócenia konstytucji pod groźbą wejścia do Stambułu Sułtan musiał przywrócić konstytucję i przeprowadzić wybory do parlamentu tureckiego. W Turcji przywrócono konstytucję, więc wybory powinno się przeprowadzić w Bośni i Hercegowinie. Później sułtan pomyślał jednakże, że kryzys został zażegnany, więc rozpędził parlament Więc armia wkroczyła do Stambułu i sułtan musiał abdykować na rzecz swojego brata. Turkom jednak nie udało się uzyskać poparcia innych narodów. w Turcji nastąpił tzw. „zwrot do tureckości”. Zmiana ta jest dalej idąca w Turcji niż w Rosji, ale tak naprawdę pierwsze poważne reformy będą przeprowadzone w Turcji po I wojnie światowej. Wiosna Ludów nie przyniosła tu takich sukcesów jak w Europie Zachodniej, albo w Japonii, Kolejną kwestią jest rewolucja w Rosji w 1917 roku. Warto pamiętać, że pierwsza dekada XX wieku to nie tylko rewolucja w Rosji, ale przeobrażenia w Chinach, Turcji i Persji. Tak samo rewolucja październikowa nie była osamotniona od przeobrażeń chociażby w Niemczech lub Polsce. Wszędzie źródłem nastrojów niezadowolenia społecznego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)