KWESTIA POLSKA W OKRESIE I-EJ WOJNY ŚWIATOWEJ
różne przyczyny - zewnętrzne i wewnętrzne odzyskania niepodległości
co się dzieje w Europie przed I wojną i w jej trakcie + to co się dzieje na ziemiach polskich - wola społeczeństwa
kwestia polska na arenie międzynarodowej przed wojną
sytuacja przedstawia się źle - ponieważ kwestia polska przed I wojną na arenie międzynarodowej prawie nie istniała, po powstaniu 3-przymierza i 3-porozumienia nie istnieje wcale jako problem stosunków międzynarodowych ( to wewn. sprawa państw zaborczych )
nie aż tak źle - bo sytuacja międzynarodowa w początkach XX wieku zmierza coraz bardziej w kierunku wielkiej wojny, w której państwa zaborcze staną po przeciwnych stronach → szansa i nadzieja
podział w społeczeństwie polskim - głównie ze względu na orientację polityczną (przed wybuchem wojny)
na państwa centralne
na Rosję
rewolucyjna
kształtowanie się nowej sceny politycznej Polski - przełom XIX/XX wieku 3 historyczne dominujące nurty
socjalistyczny
narodowy ( nacjonalistyczny )
ludowy
orientacja na państwa centralne
różne środowiska, oparcie na Austrii ale w różnych celach
lewica niepodległościowa - skupiona wokół programu socjalistycznego patriotyzmu np. PPS, na czele Piłsudski, formowanie oddziałów paramilitarnych, strzeleckich głównie w zaborze austriackim - współpraca o charakterze taktycznym a nie strategicznym z zaborem austriackim, by utworzyć oddziały a potem je rzucić do walki, walka o niepodległość to głównie walka z Rosją
konserwatyści krakowscy - Stańczycy - współpraca z Austrią o charakterze strategicznym, gdy wygrają państwa centralne - włączyć w skład Austrii lub Austro-Węgier część zaboru rosyjskiego albo cały zabór rosyjski → myśl o monarchii 3-członkowej A-W-P
↓
żywotna ale nierealna bo Niemcy się nigdy na to nie zgodzą
orientacja na Rosję
wiązanie sprawy polskiej z Rosją, pośrednie z Ententą
reprezentowana przez środowiska prawicy narodowej
nurt narodowy ( nacjonalistyczny )
główny przedstawiciel - Roman Dmowski, Narodowa Demokracja
dążenie do przyszłej autonomii dzięki Rosji
dość popularna, bo :
- przekonanie wielu Polaków przez Dmowskiego, że Rosja nie jest zagrożeniem a wręcz szansą,
- największe niebezpieczeństwo, nieszczęście - podział Polaków w trzech zaborach
- bo to ruch tzw. wszechpolski - zjednoczenie wszystkich Polaków nie koniecznie w niepodległym państwie, ale chociaż pod jednym zaborem, bo wtedy będzie łatwiej Rosja jest państwem, które musi zrozumieć, że ziemie polskie ( ich posiadanie ) nie leży w jej interesie - trzeba ja przekonać, że dla bezpieczeństwa Rosji będzie lepiej jak te ziemie odpadną, bo na nich bunty, niestabilizacja - zagrożenie dla Rosji, która musi być zmodernizowana
(…)
… przed konferencja zmiana nazwy
Stalin uzna jedyny rząd, który powstanie na bazie Rządu Tymczasowego → Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej - dołączone mogą być osobistości polityczne z emigracji nie rasistowskie i nie faszystowskie
Wybory - wolne i demokratyczne pod nadzorem międzynarodowym → wytworzy się stabilny system władzy
Sprawa 16-stu 26-27 VII 1945 - aresztowanie + wywóz w głąb ZSRR - głównych osobistości…
… - nie rozłam, ale różnice - Grupa Zamkowa - grupa prezydenta (+np. Kwiatkowski), Grupa GISZU - grupa Rydza
Sławek uniósł się honorem, że Mościcki nie zrezygnował - rozwiązał BBWR i wycofał się z życia politycznego (potem popełnił samobójstwo)
Luty 1936 - Obóz Zjednoczenia Narodowego Obóz Rydza, zdradzili Piłsudskiego, gdyż nie był nacjonalistą, pułkownicy przejmują hasła nacjonalistyczne, zaczyna…
…
Zmiany : w cień zostają odsunięte dotychczasowe elity (np. Grabski), do głosu dochodzą tzw. młodzi - o nowych tendencjach
Następuje radykalizacja, powstaje organizacja - Obóz Wielkiej Polski - w zamyśle twórców m.in. Dmowski ma być organizacją jednoczącą wokół endecji inne środowiska
Staje się platformą, na której skupiają się zwolennicy obalenia sanacji, ale nie drogą parlamentarną, skłonności…
… )
Liga Katolicka zajmuje naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań - dosłowny zapis konstytucyjny !!!
Konstytucja marcowa - wypadkowa różnych dążeń, programów, kompromisowa, „+” uchwalona w trybie ekspresowym marzec 1921, w życie weszła w listopadzie 1922 wraz z wyborami do sejmu pierwszej kadencji
5 listopada 1922 wybory - zbiegają się z kryzysem polskiej państwowości, wygrana prawicy (ND…
… federacyjnych - sukces sowietów
KRYZYS DEMOKRACJI PARLAMENTARNEJ. PRZEWRÓT MAJOWY
Brak tradycji demokratycznych
Demokracja parlamentarna II RP - nie odpowiednia dla nowopowstającego (nowo funkcjonującego) państwa - np. zabójstwo prezydenta Narutowicza
W latach 1922-26 - okres funkcjonowania konstytucji marcowej w pełnym kształcie - permanentny kryzys, rządzą gabinety pozaparlamentarne - rządy fachowców (np…
… tego środowiska
Z czasem pojawiło się przywództwo ideowe - Leszek Kołakowski i program
Leszek Kołakowski - rewizjoniści to byli ci, którzy szukali wypaczeń systemu w korzeniach systemu, a nie w cechach Stalina, wierzyli w reformę systemu
Uważali się za marksistów
hasła nawiązywały do idei trockistowskich - samorządu pracowniczego - wizja oparcia systemu politycznego na demokracji bezpośredniej, wolność myśli…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)