To tylko jedna z 9 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
HISTORIA PRAWA KARNEGO PRAWO KARNE WCZESNEGO ŚREDNIOWIECZA Przestępstwo i kara w ustroju plemienno-szczepowym. Wykształcenie się organizacji państwowej sprzyjało wykształceniu się podziału na przestępstwa publiczne i prywatne. Przestępstwa publiczne - zagrażające ogółowi, stopniowo rozszerzany zakres czynów (od zdrady, czarów, krzywoprzysięstwo, świętokradztwo) → charakter sakralny kary (poświęcenie przestępcy bóstwu). Przestępca łamał mir (pokój publiczny). Rodzaj kar zależny od rodzaju przestępstwa (niektóre wykonywane publicznie, inne potajemnie) Przestępstwa prywatne - naruszające interesy jednostki i jej rodu. Albo dochodzone na drodze sądowej, albo samopomoc (zemsta rodowa) → wywodziło się z przekonania, że ofiara nie zazna spokoju dopóki nie zostanie pomszczona (pomsta krwawa). Dokonany odwet powodował odwet z drugiej strony i tak w kółko. Dlatego możliwe było wykupienie się (okup - composito ), w celu zakończenia waśni/wojny rodowej. Przestępstwa publiczne i prywatne. W prawie średniowiecznym przestępstwa publiczne oparte były na złamaniu miru i naruszeniu interesów grup rządzących, zagrożone karą państwową . Stopniowo do prawa karnego przenikają nowe elementy wraz ze wzrostem znaczenia aparatu państwowego i organizacji kościelnej . Panujący jako strażnik miru, pobierał karę za jego złamanie, niezależnie od kary prywatnej. Stopniowo wykształcają się różne rodzaje miru: miejscowy , osobowy , mieszany . W przypadku złamania miru niedopuszczalna była ugoda bez zgody władzy państwowej. Do przestępstw publicznych zaczęto zaliczać obok zamachów na panującego i jego interesy polityczne, też na interesy materialne (regalia, fałszowanie monety itp) oraz przeciwko interesom Kościoła. Do przestępstw prywatnych zaliczano wszelkie krzywdy wyrządzone jednostce i jej rodzinie (też zranienie, zabójstwo) Przestępstwa prywatne wciąż dochodzone przed sądem (kłopotliwe) lub samopomoc → ale rozwój kar kompozycyjnych (okup) też w orzekaniu sądowym. Podstawowy podział przestępstw w prawie wczesnośredniowiecznym: przeciw państwu i panującemu przeciw religii przeciw życiu i zdrowiu przeciw mieniu przeciw moralności Sposoby ograniczania krwawej zemsty. rozszerzenie zakresu przestępstw publicznych (ściganych przez władzę) normy nakazujące pojednanie i przyjęcie okupu pod groźba kary państwowej za naruszenie miru. forma pojednania - przysięga, której złamanie równało się krzywoprzysięstwu. Wg Edyktu Rotara (prawo longobardzkie) podwójny okup w razie próby pomsty po pojednaniu. Powstają pośrednicy - jednacze (min. ustalenie wysokości okupu)
(…)
… kompozytowych na kary cielesne → obligatoryjne, bez możliwości wykupienia.
Zmiana podziałów przestępstw: najcięższe, ciężkie i lekkie (kryterium - kara), zwyczajne i nadzwyczajne (kryterium - istnienie w przepisach)
Subiektywne przesłanki odpowiedzialności. Wina. uznanie strony podmiotowej (czynniki subiektywne - wewnętrzne nastawienie sprawcy) przestępstwa za podstawę odpowiedzialności sprawcy, a nie stronę…
… przestępczego między kilkoma osobami (zmowa, sprzysiężenie, tajne zebranie).
System kar. uznanie publicznoprawnego charakteru kary → nauka o celu kary - w doktrynie Kościoła jako poprawa grzesznika i odwet, czasem jako pokuta.
stopniowe wypieranie kar kompozycyjnych (2 części - kompozycja dla ofiary i bannus czyli grzywna dla władzy) przez kary cielesne (początkowo subsydiarne), ale już od XII w pojawiają się pierwsze przypadku obligatoryjnej kary cielesnej lub tzw. kary rzymskiej (okrutne kary śmierci z Digestów).
zwiększa się zakres przestępstw z wykluczonym wykupieniem i pojednaniem nie chroniącym sprawcy → zakaz wykupienia przy mężobójstwie (pod wpływem kościoła - konstytucje Egidiańskie 1357 r.)
wzmożenie represji karnej wraz ze wzmocnieniem aparatu władzy → karanie jako przejaw omnipotencji władzy, a funkcja kary odstraszająca (np. władca Mediolanu z karą „wielkiego postu” - 40 dni udręczania)
Wymiar kary. Albo kary ściśle oznaczone
wprowadzenie taryf karnych, których sędzia musiał się trzymać, ale przepisy o charakterze ogólnym stwarzały możliwość zmiany kary w grancach in plus lub in minus. Do takich okoliczności należały:
okoliczności obciążające - popełnienie przestępstwa w nocy, na cmentarzu…
… rzymskiego i doktryny Kościoła (ujęcie przestępstwa jako grzechu - zawinionego złamania prawa boskiego)
np. czasem odmienna kara za przypadkowe czy nieświadome działanie jak w Edykcie Rotara obowiązek przyjęcia okupu w określonej wysokości bez możliwości wróżdy.
zaczątki uwzględniania okoliczności popełnienia przestępstwa jak umyślność w przypadku próby ukrycia przestępstwa zagrożona wyższą karą lub instytucja początku zwalniająca z odpowiedzialności (np. Ruska Prawda - oczyszczenie się przysięga po dokonaniu przestępstwa w odpowiedzi na początek), bezkarność zabójstwa w czasie legalnej wróżdy, wywołańca, czy nocnego złodzieja o ile został ten czyn ujawniony przez sprawcę (ciało wystawione na drodze publicznej, obwieszczenie sąsiadom).
pozostałości odpowiedzialności zbiorowej - np. opole, nakaz…
… - system kar kompozycyjnych - rozwija się wraz z zanikiem samopomocy → połączenie elementów kary z odszkodowaniem.
Z czasem państwo coraz bardziej wnika w wysokość kar - tworzenie taryf kar (często bardzo kazuistycznie)
Elementy kary - główszczyzna lub pokutne/nawiązka + część dla władcy jako publiczna kara.
Główszczyzna zależna od statusu ofiary i sprawcy, płci i wieku
Nawiązka - wysokość zależna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)