Historia książki - wykład 1

Wstęp
Historia książki jest dzielona na okres książki rękopiśmiennej i epokę książki drukowanej. Kontekst literacki i historyczny - odbicie na rozwój cywilizacji.
Powstanie pisma łączyło się głównie z potrzebami ekonomicznymi i gospodarczymi. Wzrastała liczba informacji - człowiek musiał wspomagać swoją pamięć - znaki pamięciowe (menamotechniczne).
Zanim pojawiły się znaki symboliczne używano realistycznych rysunków (np. Petroglify - malowidła naskalne). W rysunkach badacze historii pisma widzą pierwociny tzw. Pierwszych pism używanych przez ludzi. Pisma obrazkowe ewaluowały w czasie - stawały się coraz bardziej symboliczne i w dalszym stopniu rozwoju były wiązane z mową. Przedstawiły realistyczne sytuacje, pojęcia, wyrazy, sylaby, aż wreszcie głoski. W ten sposób powstawały systemy pisma sylabowego, głoskowego i alfabetycznego.
W starożytności miały na to wpływ takie czynniki jak:
-kulty religijne (kulty rodziły potrzeby zapisania praw i zasad danej wiary);
-powstające państwa i administracje państwowe (tam, gdzie podatki musiał istnieć system komunikacji niezbedny do administrowania państwa);
-rozwój gospodarczy (im wyższy wskaźnik wymiany handllowej, tym większa potrzeba zbierania informacji o charakterze ekonomicznym).
Konieczne było zatem przekazywanie kolejnym pokoleniom znajomości pism, a było to możliwe dzięki rozwojowi szkolnictwa. Innym istotnym czynnikiem było to, że poszczególne cywilizacje przyjmowały od siebie systemy pism (podboje). Dla kształtowania się pism nie bez znaczenia był materiał pism (adenatorium). Chodzi o materiał, na którym sporzadzono pismo oraz o sposób pisania. Dostępność materiałów decydowała o ewaluacji pism np. u cywilizacji kształcących się w dorzeczach rzek Eufratu i Tygrysu powszechnym typem pisma było pismo klinowe. Najbardziej dostępnym materiałem była glina, z której wyrabiano tabliczki gliniane. W starożytnym Egipcie, oprócz materiałów twardych stworzono proces (recepturę?) wyrabiania papirusu. Pismo stopniowo przechodziło metamorfozy przechodząc do coraz bardziej uproszczonej formy.
Wraz z rozwojem pism i upowszechnianiem oraz wzrastającą liczbą osób umiejących pisać i czytać (początkowo była ta umiejętność elitarna - posługiwali się nią duchowni (kapłani), arystokracja, urzędnicy administracji), a także wzrastającą potrzebą gromadzenia informacji pojawiły się pierwsze zbiory informacji, które ewaluowały poczynając od archiwów gromadzących informacji ekonomicznych, administracyjnych po księgozbiory prywatne na bibliotekach kończąc. Rozwój potrzeby gromadzenia tekstów czy prowadzenia księgozbiorów prywatnych przyczynił się do tego, że teksty stały się towarem handlowym. W starożytnym Rzymie dla zysków finansowych zajmowano się przepisywaniem i rozpowszechnianiem tekstu.

(…)

… rodzajów znaków:
-wyrazowych (ideogramów),
-zgłoskowych,
-uściślających ich znaczenie.
Bywało tak, że przy piśmie ideograficznym znaki mogły mieć różne znaczenie (podobnie było z hieroglifami w Egipcie). Pismo klinowe Akadów miało charakter pisma sylabowo-zgłoskowego(?) przechodząc do uproszczonej formy sylabowej. Akadowie jak i inne cywilizacje przejęły pismo klinowe dostosowując do swoich języków (np. Syryjczycy, Persowie). Ten system pisma rozpowszechnił się na prawie całym Bliskim Wschodzie. Pismo obejmowało zarówno władzę (archiwa egipskie -> tabliczki), ale też dziedzinę handlu i religii. Tym pismem zapisane są jednak z pierwszych tekstów o charakterze naukowym, jak i literackim.
Schyłek pisma związany jest z podbojem Aleksandra Macedońskiego w IV w. p. n. e. W tym momencie bazę stanowi zwój…
… i w ten sposób zaczęto używać pisma sylabowego. Najstarsze zabytki pochodzą z 2800 r. p. n. e. i znaleziono je w istotnym dla państwa sumeryjskiego mieście Ur. Ponieważ to pismo sylabowe zawiera znaki fonetyczne i widoczne są w nim elementy gramatyki można na podstawie sądzić, że zostały zapisane w języku sumeryjskim. W tej postaci sylabowej pismo klinowe było używane do XXIV-XXIII w. p. n. e. Zmiany nastąpiły…
…). Wykształcili oni swoisty system pisma nazywany kreteńskim pismem hieroglificznym. Również to pismo jak i inne ulegało przemianom wykształcając 2 podstawowe formy:
-pismo linearne typu A,
-pismo linearne typu B.
…
... zobacz całą notatkę