10-stronicowe opracowanie zagadnień związanych z samorządnością. W notatce poruszane są następujące zagadnienia: formy samorządu, samorząd terytorialny, gmina, istota i znaczenie pojęcia samorząd, prawo publiczne, organy państwa, władza samorządu terytorialnego, doktryna prawa naturalnego Johna Locke'a, lokalna administracja publiczna, decentralizacja, rady narodowe, podmiotowość prawna, samodzielna administracja, zrzeszenia, związki, rozumienie samorządu, samorządność społeczna, charakter organów samorządowych. W treści pracy można natrafić także na takie pojęcia jak: procesy transformacji ustrojowej, system samorządu terytorialnego, decentralizacja administracji, administracja zdecentralizowana, niezależność instytucji, wykonywanie funkcji państwowych o charakterze administracyjnym, model klasyczny samorządu, ustawodawstwo pozytywne, instytucja demokracji lokalnej, organy administracji lokalnej, niezależność admini?stracji samorządowej od administracji rządowej, samorząd rolniczy, związki zawodowe, stowarzyszenia, dobrowolność członkostwa, rodzaje samorządów, zbiorowość samorządowa, powszechność członkostwa, realizowanie funkcji samorządowych, samodzielność, przegląd funkcjonujących w Polsce rodzajów samorządów, samorządy funkcjonujące w strukturach państwowych, dwustopniowa struktura samorządów, Rada Główna Szkolnictwa Wyższego, samorządy o strukturze trójstopniowej, samorząd zawodowy.
Historia i geneza samorządów
Choć pojęcie samorządu stało się jednym z najważniejszych pojęć w nauce prawa administracyjnego, w doktrynie prawa publicznego i praktyce zarządzania we współczesnym państwie, to jednak nie jest ono jednoznaczne i jednolicie ujmowane. Wokół samorządu narosło wiele sporów i kontrowersji, dotyczących zarówno jego istoty jak również dziejów i genezy. Instytucja samorządu w tradycji europejskiej posiada stosunkowo długą i bogatą historię, jednakże wśród teoretyków i historyków nie ma zgody co do tego, kiedy się ona rozpoczyna. Jedni wskazują, iż na zasadach samorządu oparty był ustrój wspólnoty pierwotnej, inni wracają do czasów i doświadczeń, swą genezą sięgających samorządowych wspólnot lokalnych w starożytnych greckich polis,
jeszcze inni natomiast źródeł europejskiego samorządu upatrują w średniowiecznym państwie feudalnym w postaci korporacji miejskich i cechów rzemieślniczych. Wskazuje się przy tym równocześnie, iż te formy samorządu wyprzedziły swym rozwojem powstanie instytucji samorządu terytorialnego.
Występująca w literaturze rozbieżność poglądów dotyczących genezy instytucji samorządu jest bezpośrednią konsekwencją funkcjonowania w teorii samorządu dwóch nurtów. Historycznie pierwszym z nich była teoria naturalnej genezy samorządu, związana ze szkołą prawa natury, akcentująca pierwotny charakter związków powstałych na bazie więzi społecznej. Koncepcja naturalistyczna, nawiązująca do doktryny prawa naturalnego Johna Locke'a, głosiła wtórny charakter organizacji państwowej w stosunku do gminy, która istniejąc od czasów najdawniejszych stała się najniższym, ale też najważniejszym składnikiem państwa. Według niej, uzasadnieniem prawa gminy do własnej administracji jest wcześniejsze wykształcenie się i pochodzenie struktur gminnych niż struktur państwowych. Zgodnie z tą koncepcją, państwa powstawały jako dobrowolna federacja gmin, skutkiem czego nie gmina od państwa, lecz państwo od gminy wywodzi swe prawa. Teoria ta po raz pierwszy zaczęła wyróżniać własny (naturalny) i zlecony przez państwo zakres z
(…)
… grupy wchodzą: samorządy radców prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych jako organ drugiego stopnia, samorząd sędziowski i Krajowa Rada Sądownictwa, samorząd prokuratorski i Rada Prokuratorów przy Prokuratorze Generalnym, samorząd notarialny i Krajowa Rada Notarialna, samorząd lekarski i Naczelna Izba Lekarska, samorząd lekarsko-weterynaryjny i Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna, samorząd gospodarczy w postaci izb gospodarczych i Krajowa Izba Gospodarcza, samorząd handlu i usług i krajowa reprezentacja tych zrzeszeń oraz analogicznie następujące krajowe reprezentacje dwóch samorządów: transportu i innych podmiotów gospodarczych; ponadto samorządy studenckie, których podstawowe ogniwa znajdują się w wydziałach i równorzędnych jednostkach oraz w domach studenckich, a na drugim, wyższym stopniu organy…
… wyróżniać własny (naturalny) i zlecony przez państwo zakres zadań. W konsekwencji tych założeń promotorzy teorii naturalistycznej przeciwstawiali instytucję gminy administracji państwowej i uzupełniali monteskiuszowski trójpodział władz o niezależną czwartą władzę, to jest władzę samorządu terytorialnego.
Teorii naturalnej genezy samorządu przeciwstawiała się teoria państwowego charakteru samorządu, która zakładała, że instytucja ta może istnieć wyłącznie z woli państwa i spełnia powierzone jej przez państwo zadania. Nurt ten, wywodzący się z pozytywizmu prawniczego, uznawał, że samorząd jest wyrazem ustanowionego przez państwo podziału zadań lub dobrowolnej rezygnacji państwa z niektórych uprawnień w zakresie administracji publicznej. Autorzy tych koncepcji zwracali uwagę, że wszelka swoboda gminy, nawet najdalej posunięta, pochodziła od władzy państwowej. Dlatego w systemie nowoczesnego państwa nie może być mowy o czwartej władzy i dlatego samorząd musi być zespolony z administracją państwową.
Poglądy zwolenników tej teorii były jednak silnie zróżnicowane. Według jednych samorząd był identyfikowany z decentralizacją administracji państwowej; państwo w celu realizacji ustawowo określonej części zadań…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)