Dr Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Stylistyka - wykład Gatunki wypowiedzi. Akty mowy LITERATURA M. Bachtin , Problem gatunków mowy , w: Estetyka twórczości słownej , Warszaw 1986
S. Gajda , Gatunkowe wzorce wypowiedzi , w: J. Bartmiński (red.), Współczesny języ k polski, Lublin 2001 A. Wilkoń , Spójność i struktura tekstu ,r. IV. Tekst a gatunek , r. V. Typologia gatunków , Kraków 2002
A. Wierzbicka, Genry mowy , w: T. Dobrzyńska, E. Janusz (red.), Tekst i zdanie , Wrocław 1983
A. Wierzbicka , Akty i gatunki mowy w różnych językach i kulturach, kulturach, w : Język - umysł - kultura. Wybór pism pod. red. J. Bartmińskiego, Warszawa 1999
E. Wolańska, Gatunek wypowiedzi , w: E. Bańkowska i in. (red.), Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów , Warszawa 2003
D. Zdunkiewi cz , Akty mowy , w: , w: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, Lublin 2001
Gatunek - kulturowo i historycznie ukształtowany, ujęty w społeczne konwencje sposób komunikowania się - wzorzec organizacji komunikatu. Na wzorzec gatunkowy składają się 4 aspekty:
treściowy kompozycyjny (składniki budowy, relacje między nimi) stylistyczny
pragmatyczny (nadawca i odbiorca - relacje między nimi, kontekst życiowy itd.) Genologia - nauka pomocnicza takich dyscyplin wiedzy, jak teoria literatury, językoznawstwo, prasoznawstwo, teatrologia, filmologia, muzykologia. Bada gatunki zarówno w aspekcie historycznym (ewolucja gatunków, klasyfikacja i opis gatunków istniejących w danej epoce), jak i strukturalnym (ogólna typologia komunikatów). Typologiczne opisy lingwistyczne mają współcześnie zarówno charakter badań synchronicznych, jak i diachronicznych . I. Historia genologii Badania Platona ( Państwo ,III) i Arystotelesa ( Poetyka ) nad formami wypowiedzi Rozważania o gatunkach literackich - w traktatach poetyki w okresie renesansu (Scaliger), baroku (Sarbiewski), klasycyzmu (Boileau). W tekstach tych opisy poszczególnych gatunków łączyły się ze wskazaniami normatywnymi
Narodziny i rozwój śr. mas. przekazu - prasy (od Xviii.), filmu (od XIX w.) oraz radia i telewizji (od XX w.) -poszerzenie pola zainteresowań genologii. Przedmiot badań - charakterystyczne dla współczesnych mediów formy komunikatów, takie jak wywiad, recenzja, słuchowisko, talk show, telenowela itd.
II. Ujęcie M. Bachtina - nowe drogi geno logii ( Problem gatunków mowy. Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych , w: Estetyka twórczości słownej , przeł. D. Ulicka, Warszawa 1986, oryg. 1979):
(…)
… naukowa
Gatunki normatywne - funkcja stanowiąca: kodeks drogowy, konstytucja, rozporzadzenie, uchwała, zarządzenie
Gatunki praktyczno-użytkowe -funkcja informacyjno-nakłaniająca: CV,instrukcja obsługi, przepis kulinarny, notatka, podanie, list motywacyjny
Gatunki propagandowo-polityczne - funkcja nakłaniająca: debata polityczna, expose, orędzie
Gatunki reklamowe -funkcja nakłaniająca: billboard, slogan…
… - dla kontaktów w społecznościach wieloetnicznych
Ekspansja wzorów zachowań językowych z kultury zachodniej w wyniku procesów globalizacyjnych (np. CV, list motywacyjny w miejsce podania o pracę i życiorysu zawodowego)
VIII. Dynamiczny charakter gatunkowego zróżnicowania wypowiedzi. Czynniki wpływające na ewolucję gatunków
obyczajowość - moda (wsp. romans)
ideologia (np. powieść produkcyjna)
czynniki społeczno…
… na wszystkie najważniejsze odmiany funkcjonalne języka np.: Gatunki dziennikarskie - funkcja informacyjna i/ lub nakłaniająca: artykuł, debata telewizyjna, komentarz, korespondencja Gatunki kolokwialne - funkcja informacyjna i fatyczna: flirt, kłótnia, plotka Gatunki ludyczne -funkcja ludyczna: horoskop, żart, melodramat, sitcom, rebus, wideoklip
Gatunki naukowe -funkcja informacyjna: abstrakt, monografia, wykład, rozprawa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)