G. E. Moore - Zasady Etyki
Przedmiot Etyki
- Zadanie etyki - rozważenie, która spośród możliwych odpowiedzi na pytanie: „jakie postępowanie jest słuszne?” jest prawdziwą, oraz wskazanie racji, na których podstawie moglibyśmy rozstrzygać o prawdziwości lub błędności naszych sądów, dotyczących charakteru ludzi, czy też wartości moralnej ich czynów.
- Nie wyczerpuje to jednak zakresu etyki.
- Zakres etyki - całokształt wszystkich prawd o tym, co jest wszystkim tego rodzaju sądom wspólne i zarazem im tylko właściwe. Pytanie: Co wspólnego i im tylko właściwego posiadają sądy tego rodzaju?
- Wielu filozofów uważa, że zadanie etyki ogranicza się do badania „postępowania”, bo mówiąc, że człowiek jest dobry lub zły, mamy jakoby na myśli to, ze dobrze bądź źle postępuje. Etyka = filozofia praktyczna.
- Moore - ma zamiar używać terminu „etyka” w szerszym znaczeniu.
- „Etyka” Moore'a - zakres badań i ogólnych dociekań w sprawie, jakie rzeczy są dobre. Etyka jako filozofia praktyczna jest ważna, ale dojść do niej możemy tylko odpowiadając na pytanie, co to znaczy „dobre” i czym jest postępowanie.
- Dla badań etycznych niezbędną rzeczą jest wyliczenie wszelkich powszechnie prawdziwych sądów etycznych, których treścią jest stwierdzenie, że rzecz jakaś jest zawsze dobra.
- „dobre” - oznacza cechę, która jest wspólna zarówno postępowaniu, jak i innym rzeczom. Jeśli ograniczymy tego pojęcia do samego postępowania, to popełnimy błąd nawet w obrębie węższego pojęcia etyki (jako filozofii praktycznej, znaczy się), bo nie będziemy wtedy wiedzieć, co to jest „dobre postępowanie”.
- Moore - zajmie się tu zagadnieniem: co jest dobre, a co złe. Pytanie to może mieć różne znaczenia:
1. Każde zdanie, wyrażające indywidualną pochwałę lub naganę dla ludzi czy rzeczy, jest pewnego rodzaju odpowiedzią na to pytanie. W tym sensie na pytanie: „co jest dobre?” można dać wiele, bardzo wiele słusznych odpowiedzi, np. zupa ogórkowa, tamta szkoła itd. etyka nie zajmuje się faktami tego rodzaju (jak zupa, czy szkoła), faktami indywidualnymi. Nie jest zadaniem badacza etyki dawanie wskazówek czy napomnień poszczególnym osobom.
2. Odpowiedzią na to pytanie mógłby być spis cnót, jak u Arystotelesa, np. zdanie: „Przyjemność jest dobra.” Etyka powinna rozważyć takie sądy, ale tego rodzaju sądy stanowią osnowę kazuistyki, czyli pewnej gałęzi etyki. Rozważania kazuistyki są bardzo szczegółowe (choć nie indywidualne, jak w punkcie1.), etyki zaś - bardzo ogólne. Etyka i kazuistyka różnią się co do stopnia ogólności, a nie co do rodzaju. Kazuistyka - zdąża do ustalenia, jakie czyny są dobre, bez względu na to, kiedy i gdzie zostają spełnione. Kazuistyka, nie poprzestając na ogólnym prawie, iż miłosierdzie jest cnotą, musi dążyć do stopnia wartości różnych form miłosierdzia - tworzy zatem część idealnego systemu etyki, który bez niej byłby niezupełny. Kazuistyka jest ostatecznym celem badań etycznych, więc należy ją postawić na końcu naszych studiów.
(…)
… będzie miał takie a takie następstwa, składa się z pewnej ilości sądów, dotyczących związków przyczynowych.
- W odpowiedzi na pytanie, do czego mamy dążyć, także tkwią implicite sądy, dotyczące związków przyczynowych - chodzi o osiągalność celu.
- Nie tylko wartość rzeczy, lecz i jej osiągalność jest zasadniczym warunkiem tego, aby dana rzecz była słusznie obrana za cel działania.
Wynika z tego, że ani sądy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)