Fryderyk Nietzsche ( 1844-1900) był synem pastora, studiował filologię klasyczną, następnie rozpoczął pracę na uniwersytecie w Bazylei. Już w pierwszym jego dziele `Narodziny tragedii z ducha muzyki' pojawiają się tezy filozoficzne:
w Europie doszło do zasadniczego załamania kultury, kryzys zaczął się już w starożytności. Wyróżnił dwa typy kultur: do czasów Sokratesa kultura dionizyjska w starożytnej Gracji, opierała się na instynktach i mitach, podstawą działania jednostki były instynkty; doszło do jej załamania; kultura aleksandryjska - sokrateńska wyparła kulturę dionizyjską, symbolem tej zmiany jest Sokrates, który wprowadził kult racjonalności . Ta kultura oparta jest na rozumie i racjonalnej nauce . Mity uznano za bajkę, świat interpretowany jest za pomocą rozumu - uniwersalnego narzędzia, dzieki któremu da się wszystko wyjaśnić. Ta kultura z małymi przerwami trwa do dziś. Jest to kultura kryzysu, szkodzi zyciu, odrzuca to, co silne i oparte na instynktach a podtrzymuje przy zyciu to, co słabe.
W obu kulturach funkcjonowała zupełnie inna moralność, w kulturze dionizyjskiej - moralność panów, moralność dostojna, a w kulturze aleksandryjskiej dominuje moralność niewolników. Moralność panów wykształciła się gdy dominowały jednostki silne. Podstawą oceniania czy coś jest dobre czy złe była skuteczność. Siła, witalność była podstawą moralności. Arystokracja zdobyła władzę gdyż jej przedstawiciele byli silni, bezwzględni, odważni , okrutni . Te przymioty stały się podstawą pojęcia dobry. Dobre było to, co zapewniało dominację. Jako złe (liche - schlecht) traktowane były te cechy, które przysługiwały najniższym szczeblom hierarchii społecznej (słabość). Moralność panów opierała się na rozróżnieniu tego co dobre (daje dominację) i tego co liche.
Ta sytuacja zaczęła się zmieniać gdyż ludzi słabych było coraz więcej i zaczęli oni dyskredytować i podważać system wartości moralności panów. Nie robili tego otwarcie, kwestionowali te wartości w duchu, chcieli zemsty, lecz nie mogli jej zrealizować bo byli słabi i bezsilni. Ta sytuacja zatruwała ich duszę. Zemsta była odsuwana w czasie . Zatrucie duszy spowodowało, że ludzie tracą zdolność rozróżniania hierarchii wartośći. Zaczęło im się wydawać, że najwyższe wartości to te, które oni reprezentują. Stopniowo zaczyna się to rozpowszechniać i stało się dominujacym elementem oceny moralności panów. To zjawisko nosi nazwę resentymentu i jest podstawą przewartościowania wartości. Ta opinia tak się rozpowszechniła, że panowie podlegają jej wpływom i zaczynają się wycofywać. Dochodzi do przewartościowania wartości, to co dobre zaczyna być uznawane za złe. Dobre (gut) liche (schlecht) moralność panów
(…)
… studentów, którzy w latach następnych stworzyli prostszą wersję egzystencjalizmu.
Jean Paul Sartre stworzył nową wersję egzystencjalizmu, która zdobyła po wojnie dużą popularność, miała wpływ na literaturę i całą kulturę. Szczyt jej popularności przypadał na przełom lat '40 i '50 .
`Byt i nicość' - najważniejsze dzieło nawiązuje do Heideggera (`Byt i czas'). Sartre odmówił przyjęcia nagrody Nobla…
… moralności musi być odrzucony i zastąpiony inną, lepszą.
Kryzys, który panuje charakteryzują dwa terminy: dekadencja i nihilizm.
Pojęcie dekadencja odnosi się do człowieka i jego kondycji psychicznej, jest to fizjologicznie uwarunkowany spadek energii, obniżenie poziomu siły wyrażające się rozprzężeniem instynktów. Jednostka przestaje panować nad swoimi instynktami. Rozum jest formą walki z instynktami. Konsekwencją dekadencji jest nihilizm - przekonanie, że realna rzeczywistość pozbawiona jest wartości, że zycie nie ma żadnego sensu.
Trzeba będzie przez całe życie dobierać ludzi, kształcić ich i dbać o nich, aby mógł narodzić się nadczłowiek. Nadczłowiek powstawał przypadkowo w przeszłości (Napoleon, Aleksander Wielki). Aby mógł się pojawić należy dokonąć reform ustrojowych. Nie może on żyć w państwie…
… niewolników dominuje w kulturze aleksandryjskiej, która trwa do dziś i jest podstawą moralności chrześcijańskiej. Taka postawa przyczynia się do deprecjacji życia, na drugi plan spycha się silnych. Ta kultura jest wroga życiu.
Jedynym wyjściem z kryzysu kultury jest pojawienie się wielkich jednostek. Pojawiają się idee nadczłowieka, który ma być lekarstwem na kryzys kultury europejskiej. Zakończy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)