To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Formowanie się odpływu ze zlewni. Opad efektywny. Zlewnia- obszar z którego wody opadowe spływają do określonego przekroju rzeki. Można wyróżnić zlewnię podziemną i powierzchniową. Granica zlewni powierzchniowej i podziemnej nie musi się pokrywać. Powierzchnia ograniczona rzutem granicy zlewni na płaszczyznę poziomą nazywa się powierzchnią zlewni. Jest to podstawowy parametr charakteryzujący zlewnię. Oprócz powierzchni wprowadza się inne parametry: 1) długość: L[km] – największa odległość w linii prostej między ujściem i punktem najbardziej oddalonym na dziale wodnym, 2) średnia szerokość: B[km] – stosunek powierzchni zlewni do jej długości maksymalnej. Wyraża się wzorem: B=A/L max, gdzie A – powierzchnia zlewni [km 2], L max - długość maksymalna zlewni, 3) wskaźnik wydłużenia: Wskaźnik wydłużenia zlewni Cw – iloraz średnicy koła o polu równym polu powierzchni zlewni do jej L max. Wyraża się wzorem: 4) wskaźnik zwartości i inne. Zaobserwowano związek między kształtem zlewni a kształtem funkcji Q(t), czyli tzw. hydrogramem odpływu z niej. Identyczny opad na zlewnię o tej samej powierzchni i właściwościach, lecz różnym kształcie generuje różne odpływy. Oba hydrogramy mają jednakowe pole powierzchni pod wykresem, lecz odpływy są różnie rozłożone w czasie. W zlewni o mniejszej długości wezbranie pojawia się szybciej i ma większą kulminację, ponieważ woda opadowa musi pokonać mniejszą odległość z najdalszych punktów do przekroju zamykającego. Natomiast w zlewni wydłużonej jej reakcja na identyczny opad trwa dłużej i jest bardziej wyrównana w czasie. Cieki rzeczne się hierarchizuje (liczbami 1,2,3,4,... 1 wychodzi ze źródła, kiedy 1 i 1 lub 1 i 2 się połączą powstaje 2, kiedy 2 i 2 lub 2 i 3 się połączą powstaje 3 itd). Najwyższy rząd cieku w zlewni określa rząd zlewni. Dopływ wody do zlewni to opad na jej powierzchnię, odpływ ze zlewni to odpływ skupiony rzeką w przekroju zamykającym zlewnię. Zlewnie są systemami niestacjonarnymi, czyli ten sam opad na tą samą zlewnię będzie powodował inny odpływ z powodu zmiennych warunków na terenie zlewni. Parametry fizyczne decydujące o transformacji opadu w odpływ, takie jak przepuszczalność i wilgotność gleby oraz szorstkość powierzchni, zmieniają się w czasie. Z obserwacji wynika, że znajomość wysokości opadu i jego rozkładu w czasie nie jest wystarczająca do określenia odpływu. Konieczna jest znajomość mechanizmu rozkładu opadu całkowitego na powierzchni zlewni i wyodrębnienie tych jego części, które rzeczywiście
(…)
… przepłynęła przez dany przekrój rzeki od przyjętego
czasu początkowego t0 do czasu określonego odciętą t, czyli:
gdzie: S(t)- suma objętości wody, Q- natężenie przepływu, τ- zmienna całkowania.
Podstawą określania takiej krzywej są zwykle codzienne przepływy. Powyższą całkę oblicza
się zatem numerycznie, np. metodą prostokątów. Krzywa sumowa jest zawsze niemalejąca
(nigdy nie opada, może być stała, może rosnąć). Dla długich okresów wygodniej jest więc
przedstawiać ją w układzie prostokątnym.
Jednym z podstawowych problemów hydrologii jest określenie mechanizmu transformacji
opadu w odpływ. Natężenie przepływu w profilu zamykającym zlewnię zmienia się w czasie.
Jeśli na odcinku rzeki nie występuje wpływ budowli hydrotechnicznych to każda fluktuacja
jest efektem opadu lub topnienia śniegu…
… równy jest
stosunkowi wielkości opadu efektywnego do wielkości opadu całkowitego zmniejszonego o
stratę początkową.
Z drugiego założenia wynika zależność: Fa/S=I/(P-ΔPP). Fa- ilość wody zretencjonowanej w
zlewni, S- maksymalna możliwa retencja zlewni, I- opad efektywny, P- opad całkowity, ΔPP-
strata początkowa przed nasyceniem.
Z kolei na powierzchni gruntu obowiązuje równanie ciągłości w postaci:
P…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)