FOLKLOR [ang.], synkretyczna, wieloskładnikowa forma lud. kultury symboliczno-artystycznej [ang. folk-lore 'wiedza ludu']. Termin folklor wprowadził 1846 W.G. Thoms. W ujęciu opisowym, szerokim utożsamia się folklorem z tradycją społeczności pierwotnych, plemiennych lub całokształtem kultury lud. (mity, rytuały, obrzędy, zwyczaje, taniec, muzyka, plastyka); w ujęciu wąskim — ze sztuką słowa (bajki, podania, legendy, zamawiania, zagadki, przysłowia, pieśni), tzn. z literaturą ustną lub folklorem literackim. Folklor w ujęciu typologicznym to przejaw sztuki synkretycznej, gdzie słowo, taniec, mimika, gest, muzyka tworzą różnogatunkowe całości artyst. (teksty folklorystyczne), które mogą zaistnieć tylko w bezpośredniej sytuacji wykonania i odbioru, czyli sytuacji folklorotwórczej (przełomowe sytuacje cyklu obrzędów dorocznych, rodzinnych, czynności agrarnych, uroczystości grupowe, spotkania towarzyskie). Teksty folklorystyczne istnieją w momencie przekazu. Ze względu na dominantę środków wyrazu (tworzyw semiotycznych) wyodrębnia się folklor słowny, muz., taneczny, widowiskowy, a także plast. (kostium, maska). Słowny komponent folkloru usamodzielnił się historycznie i jako folklor literacki zdominował inne składniki przekazu folklorystycznego. Folklor opiera się na światopoglądach „typu ludowego” (mit, magia, sakralność, pansymbolizm, mityzacja). Przekazy folklorystyczne jako dominujące są znamienne dla społeczności pierwotnych i plemiennych; w społeczeństwach stanowo-klasowych funkcjonują jako kultury nieoficjalne (folklor chłopski), środowiskowe (folklor szlachecki); w społeczeństwie masowym stają się reliktowe, bądź występują w postaci subkultur. Folklor charakteryzuje się względnie stabilnym modelem świata, który może funkcjonować w kulturze opartej na piśmie i druku, np. w piśmiennictwie lud. oraz w literaturze brukowej i popularnej (komiks). W społeczeństwach organizacyjnych i masowych problematykę folkloru łączy się ze specyfiką światopoglądu potocznego, niewyspecjalizowanego, charakteryzującego się mechanizmami typizacji (stereotypy), spontanicznością ekspresji, alternatywnością wzorów i norm zachowań. Podstawowe cechy folkloru: oralność (ustność), nie będąca kategorią formalną ale światopoglądowo-estet. (kontakt „twarzą w twarz”, dialogowość, sytuacyjność, teatralność); kolektywność, przejawiająca się w anonimowości i tradycyjności wytworów, kanonie improwizacji, wariantywności, kategorii twórcy-odtwórcy; estetyczność. Dwie pierwsze cechy wyrażają jedność norm estet., moralnych, tożsamość ideałów i wzorów życia, hierarchię wartości wspólnoty folklorystycznej; estet. aspekt folkloru oznacza przeżywanie oraz interpretowanie świata w sposób typowy dla sztuki. Ludowy wzorzec estet. cechuje formuliczność (powtarzalne schematy rytmiczno-melodyczne, kompozycyjne i tematyczne), stereotypowość, syntetyczność, symbolizm, fantastyka oraz „sztuka wykonania”.
(…)
…. Fawkes); na pamiątkę wykrycia spisku prochowego parlament ustanowił 5 XI dniem publicznego dziękczynienia (tzw. Guy Fawkes Day).
Horus przed Ozyrysem
Ozyrys — egipski bóg zaświatów — był nie tylko najstarszym synem bogini nieba lecz również pierwszym faraonem. Jego brat Set, wcielenie zła i chaosu był zazdrosny i uknuł spisek, aby zabić go i zająć jego miejsce. Set wydał wielką ucztę i przygotował piękną trumnę na miarę Ozyrysa. Każdy z gości miał ją „wypróbować” a ten, dla kogo będzie ona najlepiej dopasowana, miał ją wygrać. Kiedy Ozyrys ułożył się w trumnie, spiskowcy zatrzasnęli wieko i przybili je gwoździami, po czym wrzucili trumnę do Nilu. Na szczęście żona Ozyrysa — Izyda dzięki swoim zdolnościom magicznym przywróciła mu życie. Zmartwychwstały Ozyrys został bogiem zaświatów, królem…
… w zaświatach. Śmierć i zmartwychwstanie Ozyrysa wyrażały w symboliczny sposób następujące po sobie pory roku. Za jego sprawą miały następować doroczne wylewy Nilu, kiełkowanie roślin i odnowa życia. Ozyrys przynosił ludziom także obietnicę wiecznego życia i nadziei na pośmiertną egzystencję.
MARSHALLA, PLAN, właśc. European Recovery Program, program amer. pomocy gosp. dla Europy po II wojnie świat.; przedstawiony 1947 przez amer. sekr. stanu G.C. Marshalla (stąd nazwa), 1948 przyjęty przez Kongres; realizowany 1948-52; uczestniczyło w nim 15 państw eur. i Turcja, od 1949 także Niemcy Zach. (RFN) i Jugosławia; Finlandia, ZSRR, a pod jego presją także kraje bloku komunist. odmówiły udziału w planie Marshalla, uznając go za „imperialistyczny spisek”; wartość dostaw i kredytów amer. dla Europy w ramach planu…
… oraz konfiskatą majątku; w średniow. Europie uznawane za najcięższe przestępstwo, w XIX w. traktowane jako zdrada stanu lub spisek na życie króla; w dawnej Polsce od 1588 obraza majestatu mogła być popełniona wyłącznie na osobie króla (z wyłączeniem jego rodziny), karano ją (także usiłowanie) śmiercią i konfiskatą majątku.
ZAMACH STANU, nazwa nadawana niektórym przestępstwom polit., jak zamach na niepodległość…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)