...2. FIZYKA: JOŃCZYCY I HERAKLIT
Filozofia jako fizyka-jońska filozofia przyrody
Tales z Miletu
przewidział zaćmienie Słońca(28 maja 585 r.p.n.e)
pytanie o pierwszą przyczynę/naczelną zasadę(arche)
odpowiedź: zasadą wszystkiego jest woda( jeden z żywiołów)
hylozoizm-materia ma zdolność do ruchu, jest ożywiona(hyle + zoon czyli materia+zwierzę= istota samo poruszająca się)
Anaksymander(uczeń Talesa)
wynalazca terminu arche
apeiron- bezkres (kategoria abstrakcyjna)
wyłanianie się przeciwieństw z bezkresu; świat jest dynamiczny: pory roku, rdzewiejące śruby
Heraklit z Efezu
żył na przełomie VI i V w.p.n.e
trzy traktaty-kosmologiczny, polityczny, teologiczny
wyniosły odludek, pesymista, niechętny ludziom(elitaryzm)
mętny (?) aforystyczny styl- „ciemny” Heraklit...
...1.ATOMIZM DEMOKRYTA
Postać Demokryta z Abdery:
urodził się w 460 r.p.n.e , zmarł ok. 370 r.p.n.e
wszechstronny badacz(zachowały się fragmenty)
”śmiejący się filozof”
KONCEPCJA
-subiektywistyczna teoria postrzeżeń- świat nie jest taki, jak się nam jawi
-materializm atomistyczny- świat złożony jest z atomów
materializm a idealizm
atomos = niepodzielny (odpowiednik punktu w geometrii)
atomy są niezmienne(zmienia się zbudowany z nich świat)
atomy poruszają się w próżni...
Wykład I: Filozofia jako Fizyka, Logika i Etyka
1.GRECKIE PRAPOCZĄTKI
Siedmiu mędrców, znamy czterech: Bias z Prieny, Pittakos, Solon oraz Tales z Miletu
Łączą ich :
- wynalazki praktyczne
Dedal i Ikar, Archimedes( prawo Archimedesa), geometria(prawo Talesa)
-zalecenia moralne mędrców
„umiar jest najlepszy”, „znaj chwilę stosowną”, „rozkosze są śmiertelne, cnoty nieśmiertelne”, Generalnie: mądrość życiowa
Ogólnie: przekroczenie granic wiedzy potocznej oraz wierzeń religijnych
Stoicy o filozofii
Filozofia jako ogród,
Dla bezpieczeństwa ogrodzony(logiką),
W którym rosną drzewa i rośliny(fizyka)
Wydające owoce(etyka).
physis(przyroda) --------------- fizyka(nauka o przyrodzie)
FILOZOFIA logos(myśl, pojęcie)------------ logika(nauka o myśleniu)
ethos(działanie)----------------- etyka(nauka o działaniu)
2. FIZYKA: JOŃCZYCY I HERAKLIT
Filozofia jako fizyka-jońska filozofia przyrody
Tales z Miletu
przewidział zaćmienie Słońca(28 maja 585 r.p.n.e)
pytanie o pierwszą przyczynę/naczelną zasadę(arche)
odpowiedź: zasadą wszystkiego jest woda( jeden z żywiołów)
hylozoizm-materia ma zdolność do ruchu, jest ożywiona(hyle + zoon czyli materia+zwierzę= istota samo poruszająca się)
Anaksymander(uczeń Talesa)
wynalazca terminu arche
apeiron- bezkres (kategoria abstrakcyjna)
wyłanianie się przeciwieństw z bezkresu; świat jest dynamiczny: pory roku, rdzewiejące śruby
Heraklit z Efezu
żył na przełomie VI i V w.p.n.e
trzy traktaty-kosmologiczny, polityczny, teologiczny
wyniosły odludek, pesymista, niechętny ludziom(elitaryzm)
mętny (?) aforystyczny styl- „ciemny” Heraklit
Ogień i wieczne powracanie: ”Gołąb płonie, a z jego popiołu powstaje jajko”.
wzorem innych Jończyków poszukuje zasady arche
przyczyną i zasadą (arche) świata jest ogień
„Wszechświata nie stworzył żaden bóg ani żaden człowiek, lecz był on zawsze żywym ogniem”
„Ogień wymienia się na inne rzeczy, jak złoto wymienia się na towary”
koncepcja odradzania się świata w wiecznym ogniu( wieczne powracanie)
w przeciwieństwie do Jończyków zwraca baczniejszą uwagę na dynamizm(zmienność świata)
ZMIENNOŚĆ W ŚWIECIE
a)Pantha rei- „wszystko płynie”- zasadniczą cechą świata jest ZMIENNOŚĆ(wariabilizm)
„ Niepodobna wejść dwa razy do tej samej rze
(…)
… Petrarka, Michel de Montaigne, Erazm z Rotterdamu)
Rozwój przyrodoznastwa( Mikołaj Kopernik, Johannes Kepler, Galileusz, Giordano Bruno(ale także Nostradamus I Alchemia))
1. Kartezjusz (Rene Descartes- 1596-1650)
* zniechęcenie dla dotychczasowych osiągnięć wiedzy: scholastyka, antyczne przyrodoznastwo, pytanie o metodę poznania
* metoda systematycznego wątpienia:
Krytyczny przegląd metod poznania: 1. Zmysłowego, 2. Rozumowego, 3. Za pomocą autorytetów
Generalnie: odrzucenie wiarygodności poznania(sceptycyzm)
Jedna niepowątpiewalna rzecz to: Cogito ergo sum ( myślę, więc jestem)
Odkrycie roli podmiotu w poznaniu:
Opozycja podmiot- przedmiot
Rec extensa( rzecz rozciągła - przedmiot)
Rec cogitans( rzecz myśląca - podmiot, „ja”)
Dualizm( dusza-ciało)
Konkluzje i problemy
Zwierzęta są maszynami…
… już nowożytne( zakład Pascala)
Kartezjusz- PODSUMOWANIE
Powrót do starożytnego pytania: co jest kluczowe w poznaniu? Rozum czy doświadczenie?
Odp. rozum(racjonalizm)
Osłabienie średniowiecznego pytania o relację wiara(fideo)-rozum(ratio)
Cogito ergo sum- „myślę, więc jestem”
nowy napęd dla rozwoju nauk przyrodniczych- matematyzacja przyrodoznawstwa
czy pojawi się obok racjonalizmu(prymat rozumu), nowożytny…
…)
Posiadających- władza świecka w rękach posiadaczy(przemysłowców)
Pozostałych- władza wybierania
Kult rozumu: Rada Newtona złożona z naukowców( Akademia Francuska)
Inne postulaty polityczne: równość praw, emancypacja kobiet, postulat utworzenia Parlamentu Europejskiego
Od socjalizmu utopijnego do marksizm
…
… w nie wkładamy”
Krytyka dowodów na istnienie Boga(agnostycyzm?)
Rola podmiotu w poznaniu- przewrót kopernikański
Przedmiot dostosowuje się do podmiotu, nie zaś podmiot do przedmiotu; „Bez zmysłowości nie byłby nam dany żaden przedmiot, bez intelektu żaden nie byłby pomyślany”
Myśli bez treści naocznej są puste, dane naoczne bez pojęć są ślepe
Zniesienie napięcia między empiryzmem a racjonalizmem
Formy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)