Faszyzm czy faszyzmy? Zjawisko partykularne /włoskie/ czy uniwersalne? (zagadnienie nr 43) Mówimy o faszyzmie sensu stricto i sensu largo. W sensie ścisłym jest to ruch polityczny, doktryna oraz system ustrojowy panujący w całych Włoszech 1922-1943, a na obszarze formalnej jurysdykcji Włoskiej Republiki Społecznej (potocznie: Repubblica di Salo) 1943- 45. Faszyzm sensu largo to ruchy polityczne, doktryny i systemy w innych krajach, wzorujące się, nawiązujące, lub w różnym stopniu zbliżone do faszyzmu włoskiego, będące, podobnie jak on, połączeniem pierwiastków syndykalizmu, socjalizmu i nacjonalizmu, niejednokrotnie jednak różniące się pod wieloma względami, i od niego, i pomiędzy sobą, a w zależności od tych różnic zbliżające się już to do prawicowego autorytaryzmu, już to do lewicowego populizmu, nadto zarazem antyliberalne i antykomunistyczne. Mając więc na uwadze te dwa funkcjonujące obok siebie rozumienia faszyzmu należy stwierdzić, że zgodnie z faszyzmem sensu largo, nie jest on zjawiskiem dotyczącym jedynie Włoch, chociaż z Włochami jest najczęściej kojarzony. Faszyzm, oprócz Włoch, występował również, z mniejszym lub większym nasileniem, we Francji, w Belgii, Szwajcarii, Hiszpanii, Portugalii, Brazylii, Argentynie, Wielkiej Brytanii, Irlandii, USA, Holandii, Norwegii, Dani, Szwecji, Finlandii, Estonii, na Litwie (Koweńskiej), Łotwie, Bułgarii, Grecji, Albanii, Królestwie Jugosławii, Rumunii, na Węgrzech, w Czechosłowacji, na Ukrainie. Zjawisko dotyczyło też Żydów, nie ominęło także Polski. Dla przykładu opiszę, jak wyglądało to w Szwajcarii. W 1934 roku płk. Arthur Fonjallaz założył Szwajcarski Ruch Faszystowski. Nieco większy zasięg miał, działający od 1932 w kantonach germańskich i bliższ y NSDAP, F ront Narodowy (Nationale Front), który wydawał czasopismo „Der Eiserne Besen” („Żelazna Miotła”); Front Narodowy wymagał od członków aryjskiego pochodzenia. W 1935 należało do niego 10 000 osób; uzyskał też względny sukces w wyborach kantonalnych w Zurychu (6,2 % głosujących) i w Schaffhausen (27,1 %); po serii szykan administracyjnych (zakazano m.in. noszenia mundurów organizacyjnych – „szarych koszul”) i rozłamów został w 1943 zdelegalizowany. Znacznie bogatszą historię ma faszyzm we Francji. Można uznać, że prekursorem faszyzmu w tym kraju był Georges Valois, który uznał, że „nacjonalizm + socjalizm = faszyzm” , i że jest to model uniwersalny, a nie tylko lokalny, włoski, chociaż każdy faszyzm powinien mieć swój koloryt własny, zgodny z „duchem narodu”; w wypadku Francji „duchem” tym miała
(…)
…, Portugalii, Brazylii, Argentynie, Wielkiej Brytanii,
Irlandii, USA, Holandii, Norwegii, Dani, Szwecji, Finlandii, Estonii, na Litwie (Koweńskiej),
Łotwie, Bułgarii, Grecji, Albanii, Królestwie Jugosławii, Rumunii, na Węgrzech, w
Czechosłowacji, na Ukrainie. Zjawisko dotyczyło też Żydów, nie ominęło także Polski.
Dla przykładu opiszę, jak wyglądało to w Szwajcarii. W 1934 roku płk. Arthur Fonjallaz
założył…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)