To tylko jedna z 19 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
EWOLUCJA MIĘDZYNARODOWEGO ŁADU EKONOMICZNEGO
I MEANDRY NEGOCJACJI PÓŁNOC-POŁUDNIE
1. Uwagi wprowadzające
W ostatnim okresie w światowej i polskiej literaturze ekonomicznej i publicystyce, a także w trakcie negocjacji międzyrządowych dotyczących różnych aspektów międzynarodowych stosunków gospodarczych i rozwoju ekonomiczno-społecznego zawrotną wprost karierę zrobiły hasła globalizacji, liberalizacji i transformacji systemowej. Obecnie tematem najczęściej chyba podejmowanym na forum międzynarodowym jest globalizacja. Toczą się spory wokół samego pojęcia i istoty globalizacji, jej przyczyn oraz skutków dla krajów wysoko rozwiniętej Północy i gospodarczo mniej zaawansowanego Południa. Natomiast warto przypomnieć, że w latach 70-tych i na początku lat 80-tych tematem bezsprzecznie dominującym - nie tylko w negocjacjach Północ-Południe, lecz również w światowym piśmiennictwie ekonomicznym - była kwestia ustanowienia nowego międzynarodowego ładu gospodarczego (w skrócie: NMŁE). Chociaż to ostatnie hasło niemal zupełnie znikło z listy terminów modnych wśród ekonomistów, dyplomatów i polityków, to w praktyce sam problem zmiany ładu we współczesnej gospodarce światowej pozostaje ciągle aktualny, zarówno w kontekście globalizacji, jak i negocjacji Północ-Południe. W szczególności dowodzi tego m.in. fakt, że w konkluzjach z X sesji UNCTAD (która odbyła się w Bangkoku w lutym 2000 r.) stwierdzono: „Dla lepszego zarządzania globalizacją trzeba ustanowić nowy ład światowy, który dokonałby korekty niedoskonałości rynku i zminimalizowałby ryzyko marginalizacji krajów najsłabszych ekonomicznie. Aby osiągnąć ten cel, należy pogodzić konkurencyjne interesy i unikać wszelkich programów ideologicznych.” Uwzględniając wieloznaczność pojęcia międzynarodowego ładu ekonomicznego (w skrócie: MŁE), rozważania poświęcone problematyce określonej w tytule niniejszego szkicu trzeba rozpocząć od bliższego określenia treści i zakresu tego pojęcia. Otóż szeroko rozumiany międzynarodowy ład ekonomiczny oznacza - moim zdaniem - taki istniejący w danym okresie układ sił między wszystkimi podmiotami działania, występującymi w gospodarce światowej (tj. między państwami, organizacjami międzyrządowymi, korporacjami transnarodowymi i innymi przedsiębiorstwami oraz organizacjami społeczeństwa obywatelskiego), który zapewnia utrzymanie strukturalnej równowagi wewnętrznej całego globalnego systemu gospodarczego oraz pozwala na sprawne funkcjonowanie mechanizmów rządzących międzynarodowymi przepływami ekonomicznymi.
Ale w dotychczasowych negocjacjach i dyskusjach dotyczących MŁE zazwyczaj pojmowano go znacznie węziej. Nie brano mianowicie pod uwagę roli wszelkich innych - poza państwami narodowymi - podmiotów działania, sprowadzając istotę międzynarodowego ładu ekonomicznego do określonego
(…)
… Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC). Ta druga zajmowała się nie tylko rozdzielaniem amerykańskiej pomocy gospodarczej, lecz również liberalizacją obrotów handlowych i kapitałowych między krajami członkowskimi. W roku 1961 została ona przekształcona w Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), która dzięki rozszerzeniu w następnych latach zasięgu geograficznego swego działania…
… ograniczenia możliwości transferu kapitałów spekulacyjnych i zjawiska „prania brudnych pieniędzy”), tworzenie regionalnych organizacji gospodarczych, współodpowiedzialnych za stabilizację finansową.
Dzięki mobilizacji wewnętrznych i zewnętrznych czynników rozwoju, coraz skuteczniejszej polityce krajowej i globalnej oraz pomocy międzynarodowej na rzecz przezwyciężania zacofania i nędzy w ciągu ostatnich 30…
…), „wysoko jakościowego wzrostu” (tj. „high-quality growth”, co lansuje od pewnego czasu MFW), „nowej światowej architektury finansowej” lub „nowego systemu z Bretton Woods” (w końcu lat 90-tych z tą ostatnią koncepcję wystąpiono zarówno na spotkaniach G-7, jak też na forum międzynarodowych organizacji finansowych i ONZ).
Pod wpływem - z jednej strony - nasilającej się globalizacji procesów ekonomicznych…
… rządów krajów Południa do roli bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) i korporacji transnarodowych (KTN) w procesie rozwoju i w międzynarodowych stosunkach ekonomicznych. Uznając BIZ za niesłychanie ważną formę uzupełniania krajowych środków finansowych, przypływu kapitału zewnętrznego, transferu wiedzy technicznej i nowoczesnych metod zarządzania oraz poprawy efektywności gospodarowania, KSR…
… całej tej grupie krajów (wyłączając Kubę i Koreę Północną). Jak słusznie w tym kontekście zauważył tajlandzki ekonomista A. Viravan: „Upadek muru berlińskiego w 1989 r. dał sygnał do zakończenia zimnej wojny i zapoczątkował ustanawianie nowego ładu gospodarczego, w którym gospodarka centralnie planowana i przedsiębiorstwa państwowe ustępują miejsca gospodarce rynkowej i inicjatywie prywatnej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)