Wprowadzenie Czy tam, gdzie jest biznes, nie może być etyki, a tam, gdzie jest etyka, nie ma miejsca na biznes? Innym pytaniem, jakie często można w Polsce spotkać, jest pytanie: czy w okresie transformacji ekonomicznej nie należałoby niejako "zawiesić" norm etycznych? Rozdzielenie sfer prywatności i wykonywanego zawodu, uznawanie określonych wartości w życiu osobistym i jednoczesne ich negowanie w życiu zawodowym, mogą prowadzić do sytuacji patologicznych - klasycznym przykładem jest tu funkcjonowanie mafii. Normy moralne nie należą przecież do wyposażenia naszego prywatnego domu, który opuszczamy wychodząc do pracy - tak jak zostawiamy wszystkie sprzęty domowe - ani też nie są zbędnym balastem, ciężarem, którego należy pozbyć się w momentach trudnych i kryzysowych.
Przez wiele wieków biznes, a szczególnie handel czy działalność para bankowa, był uważany za gorszą profesję, a czasem wręcz nieetyczną. Od czasu, gdy w XVIII wieku rozpoczął się burzliwy rozwój przemysłu i powstała idea ekonomii politycznej, ludzie zaczęli odzwyczajać się od myślenia o działalności gospodarczej człowieka, jak i o jego życiu, w kategoriach etycznych. Ale już wcześniej były prowadzone próby postawienia racji stanu ponad etyką. Jednym z pierwszych był w XIV wieku Joannes Parisiensis, a najsłynniejszym Niccolo Machiavelli w wieku XVI.
Wszystkie teorie dotyczące - między innymi - wyrugowania etyki z życia gospodarczego, były oparte o praktykę i w niej znalazły wielkie poparcie. Jednakże w latach dwudziestych XX wieku zaczęły ponownie dochodzić do głosu nurty humanizacyjne, wskazujące na konieczność zwiększenia roli etyki z biznesie. Dziś nie ulega wątpliwości, że działania etyczne są najwłaściwszymi w warunkach gospodarki rynkowej. Świadczy o tym chociażby prawodawstwo, a także kodeksy postępowania tworzone przez wiele organizacji i przedsiębiorstw.
Etyka nie jest pojęciem nowym. Nawet, jeśli nie wymienia się jej nazwy, to jest istotną częścią każdej religii. Samo pojęcie pochodzi od greckiego słowa ethos oznaczającego obyczajowość. Jak pisze L. Zbiegień-Maciąg, etyka ukazuje postawy i zachowania w stosunku do drugich ludzi jako partnerów współżycia; pokazuje co jest słuszne oraz co robić, aby wszyscy wiedzieli co jest słuszne. Postawy owe mają służyć współżyciu społecznemu.
Same kryteria etyczne ulegają zmianom w różnych epokach i grupach społecznych. W Europie podstawowymi kwestiami są ochrona wolności i ludzkiej godności. Potrzeba zachowania pewnej odrębności oraz szacunku wydaje się dziś już oczywista, chociaż wciąż zdarzają się przypadki jej nie respektowania. Bardzo dużą wagę przywiązuje się do poszanowania zasad prawa. Każde naruszenie prawa jest uznawane za nieetyczne. W krajach Europy Środkowej i Wschodniej często zapomina się o tej kwestii i uważa, że niektóre normy należy spełniać, a inne nie są znaczące. Dotyczy to nie tylko życia gospodarczego, ale też codzienności. Można podać chociażby problem oprogramowania komputerowego - większość używanego w Polsce software'u jest nielegalnie używana. Sprawa znacznie lepiej wygląda w firmach (szczególnie prywatnych), które mogą się liczyć z kontrolami, ale osoby prywatne zwykle działają na kradzionym oprogramowaniu. Oczywiście problemy te nie dotyczą tylko tych krajów. W Unii Europejskiej również jest to duży problem.
(…)
… Etyka kapitalizmu, pod red. P. L. Bergera, Signum, Kraków 1994 Etyka w biznesie, pod red. P. M. Minusa, PWN, Warszawa 1995 Etyka w biznesie pod red. P. M. Paula, PWN, Warszawa 1996 Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, PWN, Warszawa 1996 Kotler Ph., Marketing, Gebethner i S-ka, Warszawa 1994 Majka J., Etyka życia gospodarczego, WKA, Wrocław 1982 Majka J., Katolicka nauka społeczna, ODiSP…
… znane i uznawane zasady. Szczególną rolę etycznego działania eksponuje się w marketingu i negocjacjach, gdzie problematyczne są granice pomiędzy mówieniem prawdy i fałszu. Drugą kategorią praktyki gospodarczej, o której trzeba powiedzieć przy tej okazji jest wywiad gospodarczy i oczywiście doradztwo organizacyjne, gdzie z kolei ważne są między innymi kwestie pozyskiwania informacji. Poza tymi tematami…
… poręczna w stosowaniu i często prowadzi do śmiesznych sytuacji, gdy mówi się o rzeczach oczywistych w sposób nadmiernie delikatny. Znacznie efektywniejszym sposobem jest relatywizm kulturowy polegający na uznaniu inności kulturowej partnera bez gradacji kultur. Uznaje się bowiem, że nie ma lepszej lub gorszej kultury. Relatywizm jest stosowany głównie w krajach europejskich…
… negocjacji jest bardzo rozbudowany, ze względu na duże jego znaczenie w samych rokowaniach. Tutaj przedstawiono jedynie zarys tego tematu, który powinien ukazać wagę problematyki.
Czy wywiad gospodarczy może być etyczny?
Wywiad jest dziedziną działalności gospodarczej, która często bywa uznawana za coś z pogranicza przestępczości i wykradania tajemnic. Przeciętny człowiek słysząc to pojęcie wyobraża…
… zmienił dopiero w XV wieku protestantyzm. Nie potępia się już w nim zysku, jednak pod warunkiem prowadzenia ascetycznego stylu życia. Wiąże się to z zaspokojeniem pierwszych potrzeb.
Obecnie dyskusje etyczne prowadzone są w następujących obszarach:
ustalenie ogólnych zasad, co jest jednak o tyle niebezpieczne, że pod zbyt abstrakcyjnymi zasadami można przemycić pewne zgoła nie etyczne cele, zapewnienie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)