Erich Fromm „Zapomniany język”
WPROWADZENIE
utraciliśmy dar dziwienia się czemukolwiek - smutny komentarz do mądrości współczesnego człowieka, skoro mówi się, że początkiem mądrości jest zdziwienie
wszystko wydaje się znane - jeśli nie nam to jakiemuś specjaliście
udzielanie słusznych odpowiedzi wydaje się bardziej doniosłe niż stawianie słusznych pytań
dlatego też nie interesujemy się snami - udajemy, że nie są niezrozumiałe
kiedy śpimy - inna forma istnienia - jesteśmy zaskakującymi bohaterami, ale też autorami - my wymyśliliśmy fabułę
Cechy snów nie stosują się do praw logiki, pomijają kategorie czasu i przestrzeni
przychodzą nam na myśl ludzie i wydarzenia, o których nie myśleliśmy od lat i na jawie nie ożyłyby w naszej pamięci
czerpiemy z zasobów pamięci i doświadczenia, o których za dnia nie wiemy
są dla nas realnym doświadczeniem w czasie, gdy śnimy
złudzenie realności do tego stopnia, że zastanawiamy się, co naprawdę jest rzeczywistością
„śniło mi się tej nocy, że byłem motylem, i teraz nie wiem, czy jestem człowiekiem, który śnił, że jest motylem, czy może motylem, który śni teraz, że jest człowiekiem” (oczywiście chiński ;) filozof i poeta Czuangtsy)
po przebudzeniu znikają bez śladu, przypominamy je sobie z trudem lub mówimy „miałem sen”
Podobieństwo wyników naszej aktywności twórczej w czasie snu do mitów nieprawdopodobne wydarzenia, niemożliwe w świecie rządzonym przez prawa czasu i przestrzeni wszystkie mity i wszystkie sny można zapisać językiem symbolicznym Język symboliczny wewnętrzne doświadczenia, uczucia i myśli wyrażamy w nim tak, jak gdyby były doświadczeniami zmysłowymi, wydarzeniami z kręgu świata zewnętrznego inna logika - naczelne kategorie to intensywność i kojarzenie jedyny język uniwersalny, identyczny dla wszystkich ludzi i epok konieczny do pojęcia znaczenia mitów, baśni oraz snów zapomniany przez współczesnego człowieka na jawie aż do ostatnich kilku stuleci panowania kultury zachodniej mity i sny zaliczano do najważniejszych wytworów umysłu nie rozumiemy naszych snów, natomiast na jawie jesteśmy pewni, że możemy pojąć wszystko, nad czym się zastanowimy - zamiast uznać to za nieodparty dowód ograniczenia naszego rozumu, oskarżamy sny o bezsensowność Freud o snach sen jako zjawisko powszechne, identyczne u osób chorych i zdrowych nie różnią się od mitów i baśni, zrozumienie ich języka oznacza rozumienie snów dzięki niemu mity znów znalazły się w centrum uwagi antropologii - np. Bachofen
(…)
… jednostki marzenia senne są odbiciem wszelkiej działalności umysłowej -> znajduje w nich wyraz zarówno najlepsza, jak i najgorsza strona naszej natury
Wczesna niepsychologiczna interpretacja snów
historia interpretacji snów zaczyna się od prób zrozumienia znaczenia snów nie jako zjawisk psychologicznych, lecz jako rzeczywistych doświadczeń duszy czy też jako głosu istot nadprzyrodzonych bądź duchów…
…, aby nas napominać, ostrzegać lub przekazywać innego rodzaju posłannictwa
Indianie Nawaho -> marzenie senne interpretuje się w ustalonym, religijnym i moralnym układzie odniesienia. Każdy symbol ma swe określone znaczenie, a tłumaczenie snu polega na objaśnianiu tych ustalonych, symbolicznych znaczeń
założenie, ze sen jest skierowany do człowieka przez moce niebieskie -> przytoczone w Biblii sny faraona (np. o 7…
… inne - fałszywe”
wskazuje na powiązanie między temperamentem a treścią marzenia sennego
pierwsze trzy kategorie -> jedność -> dotyczą temperamentu, tkwiącego korzeniami w układzie somatycznym człowieka
sposób bycia -> prawdopodobnie tendencja dominująca w strukturze osobowości danej jednostki
przepowiednia -> te marzenia senne, które dowodzą większej wnikliwości
Homer
sny mogą być przejawem…
…, bądź też wreszcie za jedyne”
Lukrecjusz
„O naturze wszechrzeczy”
marzenia senne dotyczą spraw, którymi zajmujemy się za dnia, bądź też potrzeb cielesnych zaspokajanych we śnie
Artemidor
II w. n. E. Książka o tłumaczeniu snów
5 rodzajów snów, które wykazują odmienne własności
marzenie senne (sen odkrywający prawdę pod ukrytą postacią)
wizja (człowiek rzeczywiście dostrzega na jawie to, co widział…
… naturalnego środowiska, które powodują, że pewne symbole przybierają odmienne znaczenie w różnych rejonach ziemi (np. słońce w zależności od ilości wody)
wiele symboli ma więcej niż jedno znaczenie, zgodnie z różnymi rodzajami doświadczeń, jakie można powiązać z jednym i tym samym zjawiskiem naturalnym, np. ogień (bezpieczeństwo domu i pożar)
znaczenie takiego symbolu można ustalić jedynie na podstawie…
… albo naszych najbardziej racjonalnych albo tez najbardziej irracjonalnych sił
2 bramy wiodące do krainy snów -> rogowe wrota prawdy i wykonane z kości słoniowej wrota błędu i złudzenia
Sokrates
sny reprezentują głos sumienia i jest rzeczą największej wagi traktować ten głos poważnie i słuchać go
Platon
w snach wyraża się tkwiące w nas irracjonalne zwierzę
jeśli jednak śpiący zaśnie w niczym nie zmąconym spokoju ducha…
… arystotelików w XII i XII wieku
rojenia senne, tak jak proroctwo mają swe źródło w działaniu wyobraźni podczas snu
czy śniący sam potrafi oddzielić racjonalną jego część od symbolicznej osłony, zależy od stopnia natężenia symboli i od indywidualnej zdolności wnioskowania
Tomasz z Akwinu
wróżenie jest rzeczą zabobonną i bezprawną, gdy opiera się na fałszywych mniemaniach
przyczyny snów
wewnętrzne
dotycząca…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)