epistemologia bez podmiotu - omówienie

Karl Popper - „Epistemologia bez podmiotu poznającego”
trzy tezy o epistemologii i trzecim świecie
W obrębie świata wyróżnić można trzy poziomy: świat przedmiotów lub stanów fizycznych, świat stanów psychicznych czy stanów świadomości oraz świat obiektywnych treści myślenia. Ten ostatni jest przez Poppera nazywany „trzecim światem”. W jego obrębie znajdują się systemy teoretyczne, problemy i sytuacje problemowe, fikcje oraz argumenty krytyczne i stany dyskusji.
Przeciwnicy tezy o obiektywnym trzecim świecie sprowadzają wszystkie te przedmioty do bytów symbolicznych lub językowych wyrażeń subiektywnych stanów umysłowych, lub behawioralnych dyspozycji do działania. Uważają, że są one środkami komunikacji.
Popper przedstawia swoje argumenty na rzecz istnienia w miarę niezależnego trzeciego świata. Eksperyment I: utraciliśmy narzędzia i całą naszą wiedzę o nich, lecz jesteśmy w stanie odbudować jedno i drugie na podstawie książek. Eksperyment II: oprócz narzędzi i wiedzy o nich utraciliśmy też biblioteki - nie jesteśmy już w stanie dokonać rekonstrukcji naszej cywilizacji. Argument z eksperymentu myślowego można jednak obalić za pomocą innego eksperymentu: Tak jak poprzednio, zniszczeniu uległy maszyny i cała nasza subiektywna wiedza, włączając w to naszą subiektywną wiedzę o maszynach i narzędziach, oraz sposobach posługiwania się nimi. Biblioteki przetrwały, jednakże trwale straciliśmy umiejętność uczenia się z nich. Ten eksperyment nie tyle obala poprzednie, co wbrew Popperowi pokazuje, iż niezbędne są pewne elementy drugiego świata (dyspozycje psychiczne takie jak zdolność rozumienia i zdolność uczenia się), aby można było odbudować straconą wiedzę.
Popper broni w niniejszym wykładzie trzech tez z dziedziny epistemologii (teorii wiedzy naukowej). Pierwsza teza: tradycyjna epistemologia badała wiedzę w sensie subiektywnym - w sensie codziennych użyć słów: „wiem” lub „myślę, że”. Doprowadziło to do badań trywialnych, gdyż wiedza w sensie słowa „wiem” należy do świata drugiego (świata podmiotów), a wiedza naukowa należy do świata trzeciego. Wiedza w sensie obiektywnym jest niezależna od wiedzy w sensie subiektywnym, gdyż jest wiedzą bez podmiotu poznającego. Język potoczny nie ma oddzielnych terminów na „myśli” w sensie drugiego i trzeciego świata, jak również nie ma oddzielnych terminów dla odpowiednich dwóch sensów „wiem” i „wiedza”.
Druga teza: sprawą istotną dla epistemologii jest badanie problemów naukowych i sytuacji problemowych, naukowych przypuszczeń, naukowych dyskusji, argumentów krytycznych i roli danych doświadczeń w sporach naukowych. Rzeczą pierwszej wagi jest więc dla epistemologii badanie autonomicznego w sporej mierze trzeciego świata wiedzy obiektywnej.

(…)

…, ponieważ wyłaniając się nowe problemy stymulują as do podejmowania nowych czynności wytwórczych. Wychodzimy od problemu P1, tworzymy próbną teorię, eliminujemy w niej błędy, a jej skutkiem będą nowe problemy P2. Rozważania te pomagają wyjaśnić „emergencję”.
język, krytyka i świat trzeci
Najważniejszym wynalazkiem człowieka, posiadającym najistotniejsze zwrotne oddziaływanie na niego, są wyższe funkcje języka…
... zobacz całą notatkę