To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
9 Elementy systemu wyborczego, czynniki deformujące wynik wyborczy Antoszewski - „Systemy wyborcze”
POJĘCIE I ELEMENTY SYSTEMU WYBORCZEGO
wybory podjęcie przez ogół uprawnionych obywateli decyzji o tym, kto personalnie - w ich imieniu - jest uprawniony do podejmowania w czasie wyznaczonym granicami kadencji wiążących rozstrzygnięć na arenie parlamentarnej;
stanowią podjęcie zbiorowej decyzji co do zaistnienia na arenie parlamentarnej określonych partii i rozmiaru ich reprezentacji; podstawowa forma uczestnictwa politycznego we współczesnych demokracjach;
tylko w systemach dwupartyjnych lub dwublokowych rezultat głosowania przesądza o tym, kto obejmuje rządy, a kto pozostaje w opozycji;
więcej niż dwie partie, a żadna z nich wyraźnie nie dominuje, uformowanie koalicji oraz powołanie rządu jest w większej mierze efektem przetargów niż bezpośrednim skutkiem decyzji elektoratu;
pełniąc funkcję udzielania inwestytury do rządzenia oraz egzekwowania odpowiedzialności politycznej, równocześnie jednak:
nie zapewniają bezp. wpływu wybory na kształt koalicji w systemach wielopartyjnych;
nie gwarantują bezpośredniego wpływu wyborców na kształt partyjny gabinetu;
nie zabezpieczają automatycznie, choć zwiększają prawdopodobieństwo zgodności decyzji podejmowanych na arenie parlamentarnej i rządowej z faktycznymi preferencjami wyborców
wykład: podstawowym pytaniem jest - jaki jest cel wyborów? Ustalają go partie polityczne. Celowi podporządkowany jest system wyborczy, a ten wspólnie z tzw. czynnikami kontekstowymi - determinuje system partyjny; cel wyborów: 1) wyłonienie stabilnego rządu (efektywność systemu), teoretycznie służy temu model majoratu (większościowy, wg któregoś z typów); 2) reprezentacja - tu bardziej użyteczny jest system proporcjonalny; oba systemy są podatne na manipulację;
wykład: czynniki kontekstowe:
charakter społeczeństwa: w wieloetnicznym, heterogonicznym lub sfragmentaryzowanym potrzebny jest w celu konfliktów system proporcjonalny; w homogenicznym można sobie pozwolić na większościowy;
system liczenia głosów;
ustrój polityczny: liberalny - wybory rywalizacyjne; autorytarny - wybory semirywalizacyjne lub guasi - rywalizacyjne; totalitarny - wybory nierywalizacyjne;
funkcje wyborów:
kreacyjna - wyłonienie reprezentacji parlamentarnej, odwzorowującej w możliwie wierny sposób polityczne i personalne preferencje wyborców oraz zdolnej do efektywnego działania politycznego;
legitymizacyjna - wyborcy legitymują w sposób ogólny wszystkie decyzje podejmowanych przez wybranych reprezentantów; ustroju jako takiego i władz danej kadencji
(…)
… miejsc;
jeżeli jeden z kandydatów przekroczy określoną przez iloraz wyborczy liczbę głosów, to uzyskuje mandat, a nadwyżkę (różnica między liczbą uzyskanych przez niego głosów, a ilorazem wyborczym) rozdziela się między pozostałych
inna typologia: Lakeman:
systemy większościowe
większości względnej: jednomandatowe okręgi wyborcze (GB, USA), wielomandatowe okręgi wyborcze (Turcja, Argentyna);
większości absolutnej: jednomandatowe okręgi wyborcze (drugie głosowanie (Francja), alternatywne głosowanie (Australia); wielomandatowe okręgi wyborcze (drugie głosowanie, alternatywne głosowanie)
większości absolutnej
systemy semiproporcjonalne
ograniczone glosowanie;
SNTV;
komunikacyjne głosowanie
systemy proporcjonalne:
listy partyjne: 1) żadnego wyboru między kandydatami, 2) wybór jednego kandydata w ramach listy…
… uzyskanych przez nie mandatów
elementy systemu wyborczego wywołujące określone konsekwencje polityczne; czynniki deformujące:
kształt i rozmiar okręgu wyborczego rozumianego jako ogół wyborców uprawnionych do glosowania na tych samych kandydatów;
geografia wyborcza - możliwości manipulowania granicami okręgów - może wywołać efekt nadreprezentacji lub niedoreprezentacji określonych grup społecznych; zakazany…
…; czy i na jakiej wysokości jest ustawiona, wg FTK RFN >5% jest w Niemczech niekonstytucyjna;
wyrównawcza dystrybucja mandatów - możliwość dokonania korekty wyniku wyborów na poziomie krajowym, celem zmniejszenia strat partii, które zostały poszkodowane na poziomie okręgów wyborczych i są w związku z tym podreprezentowane
wykład:
lista wyborcza i jej charakter: czy ma charakter zamknięty (głos na listę…
… nieparzyste poczynając od 3; korzystniejszy dla partii małych niż metoda d'Hondta;
system STV - uznawany na stosunkowo najwierniej odwzorowujący preferencje wyborcze; jak każdy system proporcjonalny tylko w okręgach wielomandatowych, choć w stosunkowo małych, bo liczących przeciętnie 5 mandatów; wyborca musi w trakcie głosowania uszeregować poszczególnych kandydatów w kolejności od najbardziej do najmniej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)