To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Zbigniew Dobosiewicz: Ekonomiczno - społeczne podziały świata Krytyczne ujęcie klasyfikacji państw.
Współczesny świat liczy około 196 państw. Jednym z kluczowych problemów metodologii stosunków międzynarodowych jest podział tych państw na grupy zgodnie z przyjętymi kryteriami. Zmieniającą się rzeczywistość zmusza do częstej krytycznej analizy dotychczasowych podziałów państw i wprowadzania kolejnych, często kłopotliwych zmian. Największe znaczenie maja podziały świata oparte na kryteriach ekonomicznych, na które mogą nakładać się tez kryteria innego typu Np.: społeczno-polityczne. Obecne podzialy swiata sa wynikiem zachodzących od ponad stu lat procesów narastania dystansu rozwojowego pomiędzy krajami Europy i Ameryki Północnej a krajami Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej. Proces ten rozpoczął się podczas industrializacji i wprowadzania coraz to nowych metod gospodarowania w rolnictwie w Europie, które doprowadziły do przyspieszenia rozwoju gospodarczego Europy. Podbój kolonialny utrudnił za to rozwój krajów tropikalnych. W XIX wieku grupa krajów uprzemysłowionych rozszerzała się na kraje pozaeuropejskie zasiedlane przez Europejczyków oraz Japonie. A pod koniec XIX poziom uprzemysłowienia był czynnikiem decydującym o rozwoju gospodarczym kraju - kraje uprzemysłowione produkowały trzy razy więcej od krajów rozwijających się. W XX wieku dystans coraz bardziej pogłębiał się - wysoki przyrost naturalny w krajach rozwijających się spowodował ograniczenie przyrostu produkcji na jednego mieszkańca. Pod koniec lat pięćdziesiątych, na forum międzynarodowym utrwaliły się dwa typy podziałów świata na grupy krajów, oba uwzględniające dystans rozwojowy:
Podział trójczłonowy: na kraje „kapitalistyczne”, „socjalistyczne” i rozwijające się. Podział dwuczłonowy: na kraje gospodarczo wysoko i słabo rozwinięte. Kraje rozwijające się. ONZ w latach sześćdziesiątych zaliczyła do krajów rozwijających się ponad 130 krajów. Podział przeprowadzony wówczas prawie nie zmienił się do chwili obecnej. Do krajów rozwijających sie zaliczonych było ponad 130 państw, przede wszystkim afrykańskich , azjatyckich i należące do Ameryki Łacińskiej . Państwa te charakteryzowały się słabym uprzemysłowieniem i dominacją form społeczeństwa tradycyjnego . Upowszechnione zostało przekonanie o konieczności przyspieszenia tempa wzrostu dochodu narodowego krajów rozwijających się poprzez zwiększenie pomocy, inwestycje zagraniczne i rozmaite przywileje.
Kraje „socjalistyczne”. Pierwszymi krajami, które proklamowały wejście na socjalistyczna drogę rozwoju były: ZSRR, Tuwinska Republika Ludowa i Mongolia (1938). Liczba krajów socjalistycznych znacznie wzrosła po II Wojnie Światowej i przemian, jakie po niej nastąpiły. Kolejnymi państwami, które weszły na drogę socjalizmu były: Polska, Czechosłowacja, Węgry, Rumunia, Bułgaria, Jugosławia, Albania, NRD, Wietnam, Chiny i Korea Północna. Następnie po 1950 roku weszła Kuba. W sumie w 1988 roku powierzchnia krajów socjalistycznych wynosiła około 35 mln km, co stanowiło 26% powierzchni świata. Mobilizacja społeczeństw do zadań produkcyjnych sprawiła, ze w początkowym okresie osiągnęły one wyższe tempo wzrostu dochodu narodowego. Jednak szybko zaczęły ujawniać się sprzeczności wewnętrzne (nacisk na przemysł ciężki, upadek drobnej wytwórczości, problemy z wyżywieniem mieszkańców), które przyśpieszyły kryzys systemu. W roku 1989 doszło do zmian politycznych w wielu krajach zaliczanych do grupy państw socjalistycznych, co zapoczątkowało daleko
(…)
… sil wytwórczych (w odniesieniu do liczby mieszkańców). Kraje zostały podzielone na trzy grupy: wysoko, średnio i słabo rozwinięte.
Kraje wysoko rozwinięte:
Przypada na nie około 62% produkcji światowej. W prawie wszystkich z nich produkt narodowy brutto na jednego mieszkańca przekracza 10 tys. (wyjątkiem jest Hiszpania i Irlandia) Do tej grupy należą w szczególności państwa Europy Zachodniej, Stany…
… do tej grupy wynosi obecnie od 2 do 5 tys. dolarów. Do tej grupy należą przede wszystkim państwa Europy Środkowej i Wschodniej: Albanię, Bułgarię Czechy, Polskę, Rumunię, Słowację, Węgry oraz kraje bałtyckie. *
Kraje słabo rozwinięte:
Jest to najmniej jednorodna grupa państw. W jej sklad wchodzi nadal ponad polowa krajów świata i zamieszkuje ją większość jego ludzi. Natomiast ich udział w produkcji światowej…
… rozwinięte.
Początek zmian: W latach 70 w publicystyce ekonomicznej pojawiły się artykuły podważające dotychczasowy podział świata. Podkreślano w nich, ze kraje Trzeciego Świata staja się sztucznym blokiem państw, które więcej dzieli niż łączy. Gwałtowny wzrost dochodów krajów naftowych sprawił, ze niektóre z nich stały się bogatsze od niektórych państw Europy Zachodniej. Wyodrębniono wtedy trzy kryteria…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)