EKONOMIA SEKTORA PUBLICZNEGO - WPROWADZENIE Podstawowe zagadnienia rozstrzygane przez ekonomię sektora publicznego Rola państwa w gospodarce
Sposoby wpływania państwa na gospodarkę
Rodzaje działalności gospodarki realizowane przez sektor publiczny
Cele polityki gospodarczej i sposoby ich realizacji
Sposoby tworzenia przez państwo programów w takich dziedzinach jak służba zdrowia, obrona narodowa, edukacja, ubezpieczenia społeczne i pomoc społeczna
Sposoby konstruowania systemów podatkowych, aby mogły przyczyniać się do wzrostu efektywności ekonomicznej, a jednocześnie spełniały podstawowe normy sprawiedliwości społecznej Istotne problemy demokratycznych społeczeństw: kształtowanie właściwych proporcji między sektorem publicznym i prywatnym,
zapewnienie komplementarności obu sektorów,
metody zwiększania skuteczności państwa.
Według J. E. Stiglitza kwestie, jakimi zajmuje się ekonomia sektora publicznego należą do najbardziej interesujących w całej ekonomii. SEKTOR PUBLICZNY W GOSPODARCE Rola państwa w gospodarce Większość współczesnych gospodarek to gospodarki mieszane.
W wielu dziedzinach dominują przedsiębiorstwa prywatne, ale niektóre rodzaje działalności gospodarczej są prowadzone bezpośrednio przez państwo.
Kluczem do trwałego rozwoju gospodarki jest rynek i prywatne przedsiębiorstwa. Państwo powinno odgrywać ważną, ale uzupełniającą rolę w życiu gospodarczym. Zawodność rynku jako uzasadnienie interwencji państwa Zdaniem Stiglitza, ważnym motywem interwencji państw w gospodarce jest rzeczywista bądź domniemana zawodność rynku.
Wielki Kryzys (1929-1933) - przekonanie, że mechanizm rynkowy wyraźnie zawiódł.
John Maynard Keynes przekonywał, że państwo powinno podejmować działania, których celem byłaby stabilizacja gospodarki i uniknięcie recesji.
Nowy Ład w USA - nowe ustawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeń na wypadek bezrobocia oraz ubezpieczeń dla posiadaczy wkładów bankowych.
Programy pomocy społecznej w ramach „wojny przeciwko biedzie” z lat 60. XX wieku.
Zawodność rynku spowodowała podjęcie przez państwo dużych programów publicznych.
Natomiast niewielka skuteczność wielu z nich skłoniła ekonomistów do zastanowienia się ad przyczynami zawodności państwa. Zawodność państwa Istnieją 4 główne przyczyny systematycznej zawodności państwa dążącego do osiągnięcia postawionych sobie celów:
ograniczony zasób posiadanych przez państwo informacji,
ograniczona kontrola państwa nad działaniem prywatnych rynków,
ograniczona kontrola nad biurokracją,
ograniczenia o charakterze politycznym.
(…)
… jest nazywana krańcową stopą substytucji.
Efektywność wymiany wymaga, aby wszyscy jej uczestnicy mieli taką samą krańcową stopę substytucji. Gospodarki, w których istnieje konkurencja spełniają ten warunek efektywności wymiany.
Świadczy o tym sposób podejmowania decyzji przez konsumentów. Konsument wybiera taki punkt na linii ograniczenia budżetowego, który mu najbardziej odpowiada. Jest to punkt, w którym krzywa obojętności I0 jest styczna do linii ograniczenia budżetowego, czyli punkt E (punkt równowagi konsumenckiej).
Problem wyboru przez konsumenta
W punkcie E nachylenia krzywej obojętności jest równe nachyleniu linii ograniczenia budżetowego. Nachylenie krzywej obojętności stanowi krańcową stopę substytucji, a nachylenie linii ograniczenia budżetowego wyraża stosunek cen. Konsument wybiera taką kombinację jabłek i pomarańczy, w przypadku której krańcowa stopa substytucji jest równa stosunkowi cen.
Tym samym konkurencja rynkowa zapewnia efektywność wymiany.
Efektywność produkcji
Wzdłuż granicy możliwości produkcyjnych gospodarka nie jest w stanie wytworzyć więcej jednego dobra, nie zmniejszając produkcji drugiego dobra.
Oznacza to, że punkty położone poniżej granicy możliwości produkcyjnych…
… struktury produkcji
W punkcie styczności E nachylenie krzywej obojętności i krzywej możliwości produkcyjnych jest takie samo, co oznacza, że krańcowa stopa substytucji jest równa krańcowej stopie transformacji.
Krańcowa stopa substytucji, jak i krańcowa stopa transformacji, zrównują się ze stosunkiem cen. Oznacza to, że krańcowa stopa transformacji równa się krańcowej stopie substytucji dla konsumentów…
… pozostałych głosujących wolałaby mniejsze wydatki, a połowa - większe niż ona. Wynik głosowania większościowego odpowiada preferencjom środkowego głosującego.
System dwupartyjny a środkowy głosujący
Załóżmy, że na scenie politycznej działają 2 partie - R i D. Interesuje nas kwestia wielkości wydatków państwa. Symbolem GR oznaczamy stanowisko partii R w sprawie wielkości wydatków, za jaką opowiada…
… to, że w systemie dwupartyjnym dochodzi do upodabniania się stanowisk obu partii, w kierunku preferencji środkowego głosującego.
EFEKTY ZEWNĘTRZNE
Problem efektów zewnętrznych
Efekty zewnętrzne są jedną z przyczyn zawodności mechanizmu rynkowego.
Efekty zewnętrzne to działania jednostek bądź firm, które wywierają wpływ na sytuację innych osób lub przedsiębiorstw, a nie są rekompensowane odpowiednią płatnością…
… pieniądze.
Rodzaje opodatkowania
Podatki można podzielić na 2 szerokie kategorie:
podatki bezpośrednie - nakładane na osoby fizyczne i przedsiębiorstwa,
podatki pośrednie - płacone od dóbr i usług.
Podstawowe podatki bezpośrednie:
podatek dochodowy od osób fizycznych,
podatek dochodowy od przedsiębiorstw, czyli podatek od ich zysku,
podatek od spadków i darowizn,
podatek majątkowy.
Najważniejszymi…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)