To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
EKOLOGIA POPULACJI
Populacja jest grupą organizmów tego samego gatunku, żyjącą w tym samym miejscu i tym samym czasie. Zagadnienia związane z czynnikami decydującymi o liczbie osobników żyjących w danym siedlisku:
tempo narodzin i śmierci
wielkość i rozmieszczenie populacji
tempo wzrostu populacji
Populacja to grupa organizmów, która tworzy wspólnotę rozrodczą. Jednak wiele organizmów zasiedlających wody słodkie nie rozmnaża się w sposób płciowy. W tym przypadku populacja składa się z klonów, a pula genowa populacji nie jest zasilana w wyniku rekombinacji.
Właściwości populacji:
wielkość lub zagęszczenie
różnorodność genotypowa lub fenotypowa
struktura wiekowa
struktura przestrzenna
Zagęszczenie:
wyraża się w liczbach osobników na jednostkę zajmowanej przestrzeni (objętości wody)
zagęszczenie każdej populacji zmienia się w czasie i przestrzeni (fluktuacje, wzrost, spadek, oscylacje)
częstotliwość pobierania prób decyduje o przebiegu zmian liczebności w badaniach sukcesji sezonowej (według Heidi Berner-Frankhauser, 1987; Hydrobiologia 181 - 188)
przy stałym tempie wzrostu zagęszczenie populacji rośnie wykładniczo, jednak ogromna ilość zasobów wyznacza górną granicę zagęszczenia (inaczej pojemności środowiska).
Z amplitudy i częstości zmian zagęszczenia nie możemy wnioskować o procesach demograficznych zachodzących w badanych populacjach. Nawet jeśli zagęszczenie się nie zmienia, to do populacji mogą jednocześnie przybywać nowe osobniki (reprodukcja, imigracja) i ubywać z niej podobne liczby osobników (śmiertelność, emigracja).
Tempo wzrostu populacji:
tempo reprodukcji (u mikroorganizmów)
zmiana zagęszczenia netto (w zoologii)
wzrost numeryczny oraz somatyczny
Przy stałym tempie wzrostu zagęszczenia populacji rośnie wykładniczo. Jednak ograniczona ilość zasobów wyznacza górną granicę zagęszczenia (inaczej pojemność środowiska).
Czynniki dopuszczające do przekroczenia wydolności środowiska:
czynniki niezależne od zagęszczenia (gwałtowne zmiany czynników abiotycznych, katastrofy)
czynniki zależne od zagęszczenia (wyczerpywanie zasobów, wzrost infekcji)
GLONY I PIERWOTNIAKI
Tempo wzrostu netto (r) = tempo reprodukcji (μ) - tempo strat (λ):
r = μ - λ
Tempo strat:
λ - straty wynikłe z wyżerania przez zooplankton
straty wynikłe z sedymentacji
wymywanie
śmiertelność fizjologiczna i wynikająca z infekcji i pasożytów
ZWIERZĘTA
(…)
… czy przybrzeżny piasek) siedliskach zasiedlające je zwierzęta mogą tworzyć skupiska. Skupiskowe występowanie gatunków zooplanktonowych może być związane z pionowymi gradientami warunków abiotycznych. Dotyczy on organizmów, które wykazują tendencję do tworzenia agregacji, np. małże, stułbie, wrotki żyjące w skupieniu sinic. Przykładem może być występowanie ogromnych kolonii orzęska Ohrydium na liściach roślin…
… ODEDZIAŁYWANIA KONKURENCYJNE
Allelopatia - polega na uwalnianiu przez osobniki jednego gatunku substancji chemicznych, które ograniczą występowanie drugiego gatunku (w wodzie ten typ interakcji ze względu na rozcieńczenie wydzielanych substancji ma stosunkowo niewielkie znaczenie). Interakcje mechaniczne - drobne wrotki i orzęski są niszczone w komorach filtracyjnych Daphnia.
Zależność konsument - żywy pokarm…
…. wrotek Asplaricha. Wrotek Cupelopagis vovax ma bardzo specyficzny sposób polowania na drobne wrotki.
Wpływ drapieżnictwa na spektrum wielkości ofiary:
w nieobecności ryb planktonowych zooplankton jest zdominowany przez duże formy
przy dużej obsadzie ryb, małej presji ryb planktonożernych zooplankton jest zdominowany przez formy o średniej wielkości
przy małej obsadzie ryb drapieżnych presja ryb…
… dennych i mogą w nich pozostawać przez wiele miesięcy.
Rozrzut ryzyka - kiedy zmiany warunków środowiskowych są nieprzewidywalne (np. wysychanie drobnych zbiorników), niektóre gatunki produkują okazjonalnie jaja przetrwalne, które pozostają w osadzie dennym jako forma „ubezpieczenia” i w razie katastrofy umożliwiają ponowne zasiedlanie zbiornika, np. wrotki i wioślarki składają jaja przetrwalne…
… - p/r + p
-1 - unikana ofiara
+1 - wybierana ofiara
0 - obojętny stosunek do ofiary
konsumpcja
- ryby bentosożerne (spokojnego żeru) wybierają większe ofiary, np. duże racicznice, bowiem zysk energetyczny nawet przy konieczności rozgrupowania jest większy
- bezkręgowce drapieżne nie posługują się na ogół wzrokiem przy szukaniu ofiar, tylko chemoreceptorami; ich ofiary są zwykle mniejsze od nich, np…
….
Biocenoza - to zbiór populacji powiązanych między sobą systemem silnych interakcji.
Gildie - kategorie funkcjonalne wyłonione według pozycji zajmowanej w sieci pokarmowej przez wchodzące w ich skład populacje.
W praktyce populacje grupuje się w określonych kategoriach. Najbardziej przydatny jest podział na:
- kategorie taksonomiczne
- kategorie funkcjonalne
Gatunki kluczowe (Paine, 1980) - to gatunki, których aktywność i obfitość determinuje integralność zespołu i jego niezakłócone istnienie w czasie tzn. stabilność; gatunku kluczowego nie można usunąć z sieci troficznej bez spowodowania drastycznych zmian w biocenozie. W większości biocenoz wodnych, zwłaszcza w pelagialu jeziornym, kluczowa rolę odgrywają ryby drapieżne. Ryby drapieżne grają tu rolę gatunków kluczowych, bowiem ich wpływ rozciąga się na całą…
…
Biomasa i skład gatunku każdego poziomu troficznego stanowią efekt żerowania konsumentów z wyższego poziomu
Koncepcja tłumienia efektów - zarówno wpływ koncentracji pierwiastków biogennych, jak i wpływ ryb ulegają stopniowo wytłumieniu w miarę rozchodzenia się wzdłuż sieci troficznej. Dolne poziomy (fitoplankton) powstają więc pod wpływem biogenów (kontrola bottom - up), gorsza zaś pod wpływem ryb…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)