Dziedziczenie przeciwtestamentowe

Dziedziczenie przeciwtestamentowe
Dziedziczenie przeciwtestamentowe ( bonorum possessio contra tabulas ) - dziedziczenie konieczne - rodzaj dziedziczenia polegający na powołaniu do spadku wbrew istniejącemu testamentowi pewnych osób najbliższych testatorowi.
Celem tego dziedziczenia była ochrona pierwotnego prawa najbliższych krewnych agnacyjnych i kognacyjnych spadkodawcy do należnej im części spadku. W kręgu osób nie chronionych tym prawem znaleźli się małżonkowie z małżeństwa sine manu.
Prawo rzymskie wyróżnia dwa rodzaje koniecznego dziedziczenia, a mianowicie:
Formalne prawo dziedziczenia przeciwtestamentowego - nakładało na spadkodawcę obowiązek obdarowania majątkiem spadkowym niektórych osób z jego rodziny lub wyraźnego wydziedziczenia pod groźbą nieważności testamentu. Testator nie mógł osób tych pominąć w testamencie - dziedzice właśni powinni być albo ustanowieni , albo wydziedziczeni.
Materialne prawo dziedziczenia przeciwtestamentowego - miało na celu zachowanie pewnej części spadku tzw. zachowek dla pewnych osób z rodziny, uprawnionych do tego zachowku.
FORMALNE DZIEDZICZENIE PRZECIWTESTAMENTOWE W/G PRAWA CYWILNEGO
Zakaz pominięcia SUUS HERES
W dawnym prawie cywilnym uprawnieni do formalnego dziedziczenia przeciwtestamentowego byli sui heredes. Należeli od nich: sui - osoby znajdujące się pod władza ojcowską spadkodawcy w czasie, sporządzania przez niego testamentu ( przede wszystkim jego dzieci ). W ius civile panowało przekonanie, że sam pater familias zdecyduje o losie najbliższych członków rodziny ( sui heredes ). Jedynym ograniczeniem jego swobody było to, że w testamencie nie mógł nikogo pominąć z kategorii sui. Panowała zasada, że miał ich powołać do spadku albo wydziedziczyć. Wydziedziczenie nie wymagało uzasadnienia ale wymagało zachowania odpowiedniej formy.:
wydziedziczenie musiało nastąpić w słowach uroczystych
syn musiał być wydziedziczony imiennie pozostali sui heredes ( żona in manu, córki, wnukowie) mogli być wydziedziczeni za pomocą ogólnej formuły
pominięcie syna w testamencie dawało cały testament nieważny - dziedziczenie ustawowe
pominięcie córki in patria potestate lub sui dalszego stopnia nie powodowało nieważności testamentu ale osoba taka dziedziczyła razem z dziedzicami ustawowymi
sui postumi - dzieci spadkodawcy, które przyszły na świat już po sporządzeniu testamentu, mianowicie po śmierci testatora, jego pogrobowcy. Jeżeli testator po sporządzeniu testamentu adoptował kogoś lub urodziło mu się dziecko to testament stawał się nieważny. Aby temu zapobiec mógł testator w testamencie z góry ustanowić pogrobowców swoimi dziedzicami lub ich wydziedziczyć. Panowała zasada „postumus rumpti testamentum” - „pogrobowiec niweczy testament”

(…)

… takie postępowanie. Najważniejsze z nich to:
targnięcie się na życie wstępnego denuncjacja o popełnieniu przestępstwa za wyjątkiem zdrady stanu cudzołóstwo z żoną wstępnego powstrzymanie od sporządzenia testamentu
zaniedbanie w czasie choroby umysłowej
ciężka obraza słowna, lub czynna zniewaga cielesna
fałszywa denuncjacja, z której wstępny poniósł poważną szkodę złe prowadzenie się przeciw woli wstępnego, np…
… rodziny testatora. Pretor rozszerzył krąg osób uprawnianych do formalnego dziedziczenia przeciwtestamentowego o osoby powołane z edyktu unde liberi. Ponadto uprawnił do takiego dziedziczenia: patrona
ojca wyzwalającego - do połowy spadku wyzwoleńca czy tez syna emancypowanego Pominięcie dziedzica koniecznego nie powodowało według prawa pretorskiego nieważności testamentu.
MATERIALNE DZIEDZICZENIE…
… takie postępowanie. Najważniejsze z nich to:
targnięcie się na życie wstępnego denuncjacja o popełnieniu przestępstwa za wyjątkiem zdrady stanu cudzołóstwo z żoną wstępnego powstrzymanie od sporządzenia testamentu
zaniedbanie w czasie choroby umysłowej
ciężka obraza słowna, lub czynna zniewaga cielesna
fałszywa denuncjacja, z której wstępny poniósł poważną szkodę złe prowadzenie się przeciw woli wstępnego, np…
... zobacz całą notatkę