Dramaty Szaniawskiego - opracowanie

SZANIAWSKI - DRAMATY jako dramatopisarz rozpoczął karierę teatralną w 1917r trzyaktową komedią Murzyn. W 1919 związał się z teatrem „Reduta” a w 1935 zaczyna pisać dla Polskiego Radia słuchowiska; „Papierowy kochanek”, „Ewa”, Lekkoduch”, Ptak, „Żeglarz” (1925), „Adwokat i róże” (1929) w sumie 16 sztuk scenicznych. Wszystkie były wystawiane, większość z nich wielokrotnie, także za granica. Cechy: teatr swoisty, osobliwy, własny oryginalny. Posługiwał się konwencjonalną na pozór formą komedii, ale była to komedia o szczególnej tonacji, o przedziwnym nastroju i rozgrywająca się w niezwykłej i właściwej sobie przestrzeni. Autor wywodził swój teatr z potocznej, zwyczajnej obserwacji świata i ludzi. Był to jednocześnie teatr realistyczny i teatr wyobraźni, teatr przemilczeń i niedopowiedzeń - nastrój nieokreślonego marzenia, oczekiwania, pojawia się delikatna ironia, komizm słowny i sytuacyjny uwydatnia niezmienność, powtarzalność, sztuczność zachowań. Milczenie u Szaniawskiego jest charakterystycznym elementem jego dramaturgii. Systematykę rodzajowa można sprowadzić do 4 odmian: 1) groteska liryczna „Murzyn”, „Papierowy kochanek” 2) modernistyczny dramat psychologiczny „Ewa”, „Adwokat i róże” 3) dramat idei „Ptak” 4) baśń sceniczna „Kowal”. Dramat ten cechuje konflikt uczucia i rozsądku, marzenia i rzeczywistości a ponadto: wielopłaszczyznowość przestrzenna, charakter uniwersalny - wydarzenia mają jakby charakter typowy, symboliczny i reprezentatywny; w charakterystyce postaci uwzględniono nie tylko determinanty osobowościowe, ale i socjologiczne - rodowód środowiskowy. Podstawową formą podawczą jest dialog, w zasadzie realistyczny, bo oddaje naturalny tok myśli. Osadzony jest z reguły w zarysowanym kontekście sytuacyjnym. Bohaterów cechuje do nowej z wolna odkrywanej prawdy, nastrój oczekiwania i tęsknota za czymś pięknym. Autor stwarza atmosferę zagadkowości, istnieją momenty o szczególnym napięciu, sytuacje zaskoczenia, momenty retardacyjne. „Dwa teatry” (1946) stanowiły niespodziankę pisarską, jakby rewizję założeń całej dotychczasowej dramaturgii. Ukazywały one istotnie - dwa teatry. Jeden, noszący nazwę „Małego Zwierciadła” - realistyczny; drugi „Teatr Snów” tajemniczego „chłopca z deszczu” - nastrojowo poetycki, pełen zagadkowych symboli. Udowadnia, że mogą one współistnieć jako „dialektyczne przedstawienie tego samego zjawiska”. Niektórzy krytycy uznali, że sztuka ta aprobuje irracjonalizm, a więc postawę ideowo obcą socjalistycznym przemianom w kulturze ... zobacz całą notatkę