To tylko jedna z 13 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Dialekt śląski
Terytorium dialektu
Cechy dialektalne
Historia badań
Inicjatorem badań Śląska był uczony polski J. S. Bandtkie (17681835), początkowo nauczyciel gimnazjum św. Elżbiety we
Wrocławiu, od 1811 r. do końca życia dyrektor Biblioteki
Jagiellońskiej, który jest autorem „Wiadomości o języku polskim
w Śląsku i o polskich Ślązakach” (1821r.).
Następnie dialektem śląskim zajmowali się L. Malinowski (monografia
kilku gwar pod Opolem) i K. Nitsch („Dialekty polskie Śląska”
1909 r.) oraz przede wszystkim Niemcy. Dopiero po akcji
plebiscytowej i trzech powstaniach śląskich Śląsk znalazł się w
granicach Polski. Powstało Śląskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
w Katowicach, Biblioteka Sejmu Śląskiego, Instytut Śląski w
Katowicach.
Po II wojnie światowej problematyką śląską zajmowały się dwa
Instytuty Śląskie (w Katowicach i Opolu), Uniwersytet
Wrocławski, Uniwersytet Śląski w Katowicach i Uniwersytet
Opolski. Wśród językoznawców należy wymienić: S. Rosponda
(„Słownik geograficzny Śląska”), A. Zarębę („Atlas językowy
Śląska”), S. Bąka, B. Wyderkę („Słownik gwar śląskich”).
Terytorium dialektu śląskiego.
Dialekt śląski obejmuje zasadniczo
dorzecze górnej i średniej Odry. Na
obszarach zach. uległ germanizacji
(nowe dialekty mieszane).
Obecnie sięga na zach. po linię SycówPrudnik. Granicę płd.-zach. jest linia
Prudnik-Czadca. Granica wsch.
przebiega w ok. Lublińca, Katowic,
granicę płn.-wsch. tworzy linia
Lubliniec-Syców
W czasach prehistorycznych Śląsk znalazł się w
obrębie ekspansji celtyckiej. Potem na jego tereny
napływały z północy plemiona
wschodniogermańskie. Przez teren Śląska wiodły
obie trasy szlaku bursztynowego. Jedna
przekraczała łańcuchy górskie na południu przez
Bramę Morawską, druga biegła prawdopodobnie
poprzez przełęcze sudeckie i potem na północ w
kierunku Wrocławia i dalej Kalisza (Calisia).
Nazwa Śląsk
W średniowieczu Śląsk zamieszkiwało kilka
drobniejszych plemion, o których
wspominają ówczesne źródła
historyczne: Ślężanie, Dziadoszanie,
Golęszycy, Trzebowianie, Bobrzanie i
Opolanie.
Ślężanie, mieszkając w centrum Śląska,
mieli zapewne znaczne wpływy, skoro
od nazwy ich terytorium cały kraj
otrzymał nazwę Śląsko (
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)