David Hume - „Badania dotyczące rozumu ludzkiego” metoda przedsięwzięcia kartograficznego Hume prowadził badania nad ludzką naturą - miały one obejmować logikę (utożsamioną z epistemologią), etykę, estetykę, politykę. Filozofia ta została w odniesieniu do swojego teoriopoznawczego składnika nazwana „geografią umysłu”. Posługiwała się metodą eksperymentalną, jako jedyną stosowną do badania natury człowieka ze szczególnym uwzględnieniem jego aparatury poznawczej. Jednakże kartograficzną rekonstrukcję należy zacząć od atomowych jednostek poznawczych - impresji i idei.
impresje i idee jako percepcje umysłu Wszelkie percepcje (a więc wszystko to, co może być obecne dla umysłu) dzielą się na impresje i idee. Impresje są percepcjami silniejszymi i żywszymi, zaliczają się do nich doznania zmysłowe, uczucia i emocje, jak zjawiają się po raz pierwszy w naszej duszy. Idee, czyli myśli, są mglistymi obrazami impresji, ich kopiami, a nawet skutkami. Od sytuacji tej istnieje wyjątek: gdy dysponujemy paletą odcieni jednego koloru, uporządkowanych od najjaśniejszego do najciemniejszego, i brakuje nam spośród nich tylko jednego, który jeszcze nigdy nie był przedmiotem naszego wzroku, z łatwością będziemy w stanie utworzyć sobie jego brakującą ideę.
Dalej, dzieli Hume percepcje (impresje i idee) na proste i złożone. Percepcje proste nie dopuszczają żadnego rozdzielania na części, w przeciwieństwie do percepcji złożonych. Idee proste są zawsze kopiami poprzedzających je impresji prostych, ale idee złożone nie muszą być kopiami żadnych impresji złożonych. Zasadniczo genetyczne pierwszeństwo mają impresje, ale tyczy się to tylko doznań zmysłowych (impresji zewnętrznych). Impresje refleksyjne (wewnętrzne) mogą być powodowane przedmiotami naszego myślenia. W każdym razie, wszystkie idee proste pochodzą pośrednio bądź bezpośrednio od odpowiednich impresji.
Impresje zmysłowe powstają z nieznanych przyczyn, impresje refleksyjne pojawiają się w związku z tym, że przedmiotem umysłu staje się określona idea, powiązana z odczuciami przyjemności bądź przykrości. Idee, z kolei, mogą pochodzić z pamięci bądź z wyobraźni. Ideom pamięci przysługuje wysoki stopień żywości, w konsekwencji są czymś pomiędzy impresjami a ideami. Idee wyobraźni (dowolne bądź rozumowe) całkowicie tracą swoją żywość. Głównym zadaniem pamięci jest nie tylko zachowywanie prostych idei, ale także ich porządku i układu. Wyobraźnia, natomiast, swobodnie transportuje i zmienia swoje idee.
podwładze wyobraźni: zmysłowość, pamięć, rozum Znajomość atomowych jednostek poznawczych pozwala Hume'owi na dokonanie rekonstrukcji władz poznawczych. Ich poznanie może się odbywać tylko dzięki jakiejś przyrodzonej formie intuicji, czyli mieć charakter bezpośredni.
(…)
… wyobraźnia, w której znajdują się zasady, będące podstawami wszelkich naszych myśli i działań. Jej potęga polega na swobodnym dysponowaniu ideami. Wspomniane już dowolne idee wyobraźni są dowolnymi, kreowanymi przez twórczą moc człowieka, fantazjami, natomiast rozumowe idee wyobraźni obejmują przedmioty nauk demonstratywnych (arytmetyka, algebra) oraz fakty. Dlatego wyobraźnię uznać należy za najważniejszą…
… przyczynowości; nawyk i przeświadczenie: biologizacja teorii poznania
Podstawową różnicą pomiędzy wiedzą demonstratywną i faktualną jest założenie, że nie da się pomyśleć zaprzeczenia w obrębie tej pierwszej. Wszystkim naszym sądom dotyczącym faktów, natomiast, da się zaprzeczyć.
Wiedzę o faktach czerpiemy z doświadczenia lub dzięki rzutowaniu zasady przyczynowości na rzeczy, które w naszym doświadczeniu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)