Czynności prawne w obrocie gospodarczym (handlowym)
5Kodeks handlowy z 1934 r. zawierał księgę drugą zatytułowaną „Czynności handlowe” (art. 498-695), obejmującą najpierw „Przepisy ogólne” (art. 498-502), a następnie „Prawo rzeczowe” (art. 503-524) oraz „Zobowiązania” (art. 525-695). Artykuł VI przepisów wprowadzających k.c. uchylił wszystkie te postanowienia, z wyjątkami, o których będzie mowa niżej. Większość tych uchylonych postanowień została jednak przejęta przez Kodeks cywilny z 1964 r., najczęściej w odpowiednio zmodyfikowanej postaci i z nawiązaniem do działalności przedsiębiorstwa (a nie kupca, jak to czynił Kodeks handlowy). Interesujące jest zatem prześledzenie, w jakim zakresie czynności handlowe Kodeksu handlowego znikły w ogóle z obowiązującej później regulacji prawnej, a w jakim zakresie zostały przejęte - ewentualnie w zmodyfikowanej postaci - przez Kodeks cywilny, oraz jakie może to mieć konsekwencje dla pojęcia czynności handlowej.
W przepisach ogólnych Kodeksu handlowego zdefiniowano pojęcie czynności handlowej (art. 498 i 499), wprowadzono domniemanie znajomości zwyczajów handlowych przez kupca (art. 500), określono stopień koniecznej staranności przy dokonywaniu czynności handlowych (art. 501), w sporach wynikających z czynności handlowych dopuszczono zaś dowód ze świadków przeciw osnowie lub ponad osnowę dokumentu prywatnego (art. 502). Wszystkie te przepisy zostały w 1964 r. uchylone. Jedynie tylko norma z art. 501 k.h. została wchłonięta przez klauzulę generalną z art. 355 k.c.
W konkluzji okazuje się zatem, iż - w zasadzie - dawne postanowienia Kodeksu handlowego o czynnościach handlowych nie znikły z naszego ustawodawstwa, gdyż albo zostały utrzymane w mocy dla całego obrotu cywilnego lub tylko odnośnie do pewnego jego fragmentu (handel zagraniczny), albo włączone zostały - najczęściej w zmodyfikowanej postaci - do Kodeksu cywilnego. Nowe przepisy nie używają już jednak nigdzie określenia „czynności handlowe”. Nie stanowi to jednak przeszkody, aby i dzisiaj czynności z obrotu gospodarczego nazywać synonimicznie czynnościami handlowymi. Jest to nawet pożądane, zwłaszcza ze względu na potrzebę ujednolicenia terminologii ze względu na wejście Polski do Unii Europejskiej.
9W obowiązującym ustawodawstwie istnieje obszerna grupa czynności prawnych związanych z obrotem gospodarczym (handlowym), która ma odrębną, szczególną regulację prawną. Należy tu wskazać przede wszystkim na przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące m.in.:
1) „przedsiębiorstwa” jako przedmiotu stosunku prawnego lub czynności prawnej (np.: art. 551, 552, 553 i 751 k.c.),
2) „przedsiębiorcy” jako podmiotu stosunku prawnego lub czynności prawnej (np.: art. 431, 661, 662, 681, 1091 k.c.),
3) „osób (stron) prowadzących przedsiębiorstwo” (np.: art. 554, 3581 § 4 k.c.) i „stosunków między przedsiębiorcami” (np.: art. 661 § 4, art. 662, 681, 682, 74 § 3, art. 771 k.c.),
(…)
… § 4, art. 662, 681, 682, 74 § 3, art. 771 k.c.),
4) „osób prowadzących działalność gospodarczą” (np.: art. 118, 355 § 2, k.c.),
5) pewnych nazwanych czynności prawnych (sprzedaż ratalna, umowa komisu, umowa przewozu, umowa spedycji) dokonywanych „w zakresie działalności przedsiębiorstwa” (np.: art. 583, 765, 7091, 774 i 794 k.c.),
6) pewnych nazwanych czynności prawnych (umowa rachunku bankowego, umowa o kredyt bankowy, umowa ubezpieczenia, umowa składu), dokonywanych przez szczególnego rodzaju przedsiębiorstwa, takie jak: bank, zakład ubezpieczeń, przedsiębiorstwa składowe (np.: art. 725, 805 i 853 k.c.),
7) czynności prawnych (umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o roboty budowlane), które ze w względu na ich istotne postanowienia są możliwe tylko w związku z działalnością gospodarczą (np…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)