J. M. Rakowska Czynniki specyficzne i niespecyficzne w psychoterapii w świetle badań Wstęp Niniejsze opracowanie ma na celu odpowiedź na pytanie, czy teoretyczne tezy zapożyczonej z medycyny koncepcji działania psychoterapii znajdują potwierdzenie w wynikach badań nad skutecznością psychoterapii. Zostały wykorzystane w tym celu wyniki wybranych badań z dwóch przeglądów badań nad skutecznością psychoterapii (Rakowska, 2005, 2006). Czynniki, dzięki którym psychoterapia działa są określane mianem „czynników
specyficznych” i czynników niespecyficznych”. Pierwszy termin oznacza techniki
psychoterapeutyczne specyficzne dla poszczególnych nurtów /szkół psychoterapii różniących
się orientacją teoretyczną. Drugi termin oznacza zmienne występujące w sytuacji psychoterapii, które przyczyniają się do efektywności technik psychoterapeutycznych i mają związek z wiarą w efektywność oddziaływań lub z jakością interakcji z osobą udzielającą pomocy. Są wspólne dla różnego typu profesjonalnych i nieprofesjonalnych oddziaływań mających na celu pomoc. Na określenie czynników niespecyficznych bywa używany jako synonim termin „czynniki wspólne”, co oznacza, że czynniki niespecyficzne są wspólne dla wszystkich podejść psychoterapii. Termin ten sugeruje, że czynniki niespecyficzne są wspólne wyłącznie dla podejść psychoterapii, podczas gdy są one wspólne dla wszystkich relacji pomagania, zarówno profesjonalnych, jak i nieprofesjonalnych. Termin „czynniki niespecyficzne” nie sugeruje takiej konotacji. Rozdział niniejszy ma następującą strukturę. Pierwszy z podrozdziałów przedstawia koncepcję teoretyczną działania psychoterapii, która dotyczy czynników specyficznych i niespecyficznych. Drugi informuje o sposobie badania czynników specyficznych i niespecyficznych. Treść kolejnych podrozdziałów składa się na odpowiedź na pytanie, czy tezy teoretyczne znajdują potwierdzenie w wynikach badań empirycznych. Trzeci na podstawie wyników badań rozstrzyga, jaki udział w całościowym efekcie psychoterapii mają czynniki specyficzne i niespecyficzne. Czwarty, piąty i szósty informują o wynikach badań nad skutecznością technik psychoterapeutycznych. Podrozdział siódmy, ósmy i dziewiąty dotyczą wyników badań nad czynnikami niespecyficznych. Siódmy koncentruje się na zachowaniach pacjenta i terapeuty w relacji terapeutycznej. Ósmy na roli oczekiwań pacjentów wobec psychoterapii i efektu placebo. Podrozdział dziewiąty dotyczy roli poczucia skuteczności dla przebiegu terapii i utrzymania poprawy. Dziesiąty zajmuje się właściwościami klienta przed terapią, które mają znaczenie dla uzyskania poprawy w psychoterapii i utrzymania jej. Podrozdział jedenasty odnosi się do czynnika pozaterapeutycznego, jakim jest wsparcie społeczne, które ma związek z efektywnością psychoterapii.
(…)
…
► Niezadowolenie z małżeństwa lub konflikt - nierealistyczne przekonania dotyczące roli małżeństwa i wzajemnych oczekiwań (Rakowska, 2005,2006). Młodzież
► Zaburzenia lękowe - nierealistyczne przekonania dotyczące braku możliwości poradzenia siebie z sytuacją wywołującą lęk (+ ekspozycja) (Rakowska, 2005,2006). 4.3. Interwencje psychoanalityczne Indywidualni dorośli ► Zaburzenia osobowości z pogranicza…
… bezpośrednie psychoterapii ► Gdy zaburzenia lękowe, depresja, dystymia, używanie alkoholu i narkotyków występują z zaburzeniem osobowości unikającej, zależnej, obsesyjno-kompulsyjnej pacjenci uzyskują znaczną poprawę - redukcję objawów i poprawę funkcjonowania. Gdy te zaburzenia występują z zaburzeniem osobowości z pogranicza, pacjenci uzyskują nieznaczną poprawę w zakresie redukcji objawów i poprawy…
… podczas ekspozycji na bodźce wywołujące niepożądaną reakcję. Ta technika potwierdziła swoją skuteczność w leczeniu następujących zaburzeń. Indywidualni dorośli
► Zaburzenia lękowe: lęk uogólniony, panika, zespół stresu pourazowego, fobia społeczna, agorafobia, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne - ekspozycja na bodźce wywołujące lęk (Rakowska, 2005; 2006). ► Uzależnienie od alkoholu i narkotyku - ekspozycja na bodźce…
… przyjmowania leku) i (2) po uzyskaniu abstynencji w celu zapobiegania nawrotom (Rakowska, 2005, 2006). ► Zaburzenia orgazmu u kobiet pierwotne - doznawanie przyjemności seksualnej (Rakowska , 2005,2006). Przewarunkowanie i uczenie brakujących umiejętności dzieci i młodzież ►Zaburzenia lękowe u dzieci w wieku przedadolescencyjnym - stopniowa ekspozycja na sytuacje wywołujące lęk z modyfikacją przekonania…
…, jak również z powodu pomijania faktu, że zachodzi interakcja między specyficznymi technikami psychoterapeutycznymi a podstawowymi czynnikami niespecyficznymi w poszczególnych podejściach. 2. Sposób badania czynników specyficznych i niespecyficznych Badania dotyczące technik psychoterapeutycznych zostały przeprowadzone według planu eksperymentalnego, z użyciem grup kontrolnych. Jako grupy kontrolne zostały użyte grupy…
… grup kontrolnych, ale też z użyciem podręczników do prowadzenia psychoterapii. Techniki zostały opisane i ujęte w formie instrukcji dla prowadzących, jak mają je zastosować. W przypadku technik behawioralnych jest to dokładny opis zadań terapeuty, w przypadku krótkoterminowej psychoterapii psychoanalitycznej skoncentrowanej na problemie jest to opis ogólny zadań terapeuty z przykładami możliwych…
… interwencji. Użycie podręcznika daje podstawę do stwierdzenia, że została zastosowana dana technika. Prowadzący zostali przeszkoleni w ich stosowaniu i byli kontrolowani, czy stosują te techniki zgodnie ze wskazaniami. Problemy kliniczne pacjentów były określone przez postawienie diagnozy według systemu klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-IV. Badania, które stanowią podstawę wniosków dotyczących czynników…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)