Nowotwory:
głównie zewnętrzne czynniki środowiskowe zarówno chemiczne, fizyczne, jak i biologiczne prowadzą do nowotworów
Wśród chemicznych czynników kancerogennych jest azbest, benzen, chrom i nikiel, sadza, smoła i oleje mineralne, chlorek winylu, pył drzewny, węglowodory aromatyczne, dym tytoniowy, estrogeny, a nawet witaminy (w dużych dawkach). Wśród wymienionych chemicznych czynników rakotwórczych, ciekawym przykładem jest azbest, który przez wiele lat był jednym z najpowszechniejszych materiałów budowlanych. Maleńkie, o wielkości tysięcznych części milimetra, cienkie i ostre igiełki przetworzonego azbestu wdychane przez człowieka, m.in. na budowach i w fabrykach ( azbest był wykorzystywany m.in. przy produkcji materiałów termoizolacyjnych, uszczelniających i budowlanych ), dostawały się do płuc, gdzie wbijały się w śluzówkę i powodowały stopniowe zwłóknienie tkanki, a w efekcie nierzadko powstanie nowotworu, tzw. międzybłonniaka otrzewnej lub opłucnej.
Do fizycznych czynników środowiskowych o silnym działaniu kancerogennym, zalicza się promieniowanie jonizujące (Roentgena, radu i innych izotopów promieniotwórczych) oraz promieniowanie nadfioletowe (słoneczne i lamp kwarcowych).
Wśród biologicznych czynników rakotwórczych wymienia się głównie wirusy. Należą do nich wirus przewlekłego zapalenia wątroby typu B (HBV), wirus HPV powodujący raka szyjki macicy, wirus HIV i wirus opryszczki narządów rodnych.
Ponieważ trudno wskazać substancje lub zdarzenia, które jednoznacznie odpowiedzialne są za powstawanie zmian nowotworowych, naukowcy mówią raczej o tzw. czynnikach ryzyka powstawania nowotworów. Czynnik ryzyka to każda substancja, ale również zachowania i przyzwyczajenia, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby nowotworowej.
Niewłaściwe nawyki żywieniowe, sprzyjające rozwojowi nowotworów gruczołu krokowego, sutka piersi lub szyjki macicy, to spożywanie nadmiernych ilości smażonych tłuszczów.
Zależności te dotyczą również pokarmów wędzonych, konserwowanych, marynowanych, a także grillowanych, których przygotowanie wiąże się m.in. ze stosowaniem saletry (zasobnej w azotany) i węglowodorów aromatycznych (np. benzopirenu).
Palenie papierosów, fajki i cygar oraz żucie tytoniu zwiększa ryzyko zachorowania na raka krtani, płuc, jamy ustnej i warg, a także raka pęcherza moczowego, nerek, żołądka, raka szyjki macicy, raka trzustki oraz niektóre postacie białaczki. Ryzyko wzrasta wprost proporcjonalnie do ilości wypalanych papierosów i czasu trwania nałogu. Z prognoz wynika, że przeciętnie co jedenasty palacz ryzykuje zachorowanie na raka płuc, a zaprzestanie palenia tytoniu mogłoby w przyszłości uchronić przed śmiercią około 15 000 Polaków.
Nawyki seksualne (zarówno hetero-, jak i homoseksualne), np. częsta zmiana partnera, to również bardzo poważny czynnik ryzyka, związany z przenoszeniem drogą płciową niektórych wirusów.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)