Czym jest inteligencja emocjonalna. W krótkiej historii swojego istnienia pojęcie inteligencji emocjonalnej było definiowane na wiele sposobów. Dla przykładu Martines (Dulewicz, Higgs 1999)definiuje inteligencję emocjonalną jako wachlarz pozapoznawczych umiejętności, zdolności i kompetencji wpływających na możliwości jednostki radzenia sobie z wymaganiami i presją środowiska. Zaś Cooper i Sawaf (2000 s.12) jako „zdolność czucia, rozumienia i skutecznego zastosowania mocy oraz znaczenia uczuć jako źródła ludzkiej energii, związków między ludźmi oraz ich wzajemnego wpływu”. Najszerzej rozpowszechnione jest ujecie inteligencji emocjonalnej zaproponowane przez Golemana (1995). Autor ten twierdzi, iż inteligencja emocjonalna obejmuje zdolność motywacji i wytrwałości w dążeniu do celu mimo niepowodzeń, umiejętność panowania nad popędami i odłożenia ich zaspokojenia na później, regulowania nastroju i nie poddawania się zmartwieniom upośledzającym zdolność myślenia, a także zdolność wczuwania się w nastroje innych osób i optymistycznego patrzenia w przyszłość. Zdaniem Golemana u podstaw wielu z tych zdolności leży emocjonalna samoświadomość, definiowana jako stan psychiczny, coś na kształt drugiego „ja”, która jak postronny obserwator rejestruje i obserwuje pojawianie się i przebieg emocji, a także związane z nimi myśli, samoświadomość jest zatem spokojną autorefleksja nad własnymi doświadczeniami. Zdaniem Golemana pojawienie się samoświadomości wymaga pobudzenia kory mózgowej, a zwłaszcza jej obszarów językowych, które nastawiają się na odkrywanie i nazywanie wzbudzonych w nas emocji. A uzmysłowienie sobie i nazwanie własnego stanu pozwala nad nim zapanować, choć sam autor przyznaje, że nie mamy wielkiego wpływu na to jaka pojawi się emocja to posiadanie samoświadomości daje możliwość wpłynięcia na czas jej trwania. Przyznaje również, że możliwość uświadomienia sobie swoich doznań nie jest równoznaczne z podjęciem działań ukierunkowanych na ich regulację ale twierdzi, że jest niezbędne aby takie działania mogły być podjęte (jest np. podstawą zdolności otrząsania się ze złego nastroju). W innym miejscu Goleman opisuje przypadki osób cierpiących na depresję wskazując na fakt, że główną przyczyną przedłużania trwania przygnębienia są ruminacje. „Wydaje się, że martwienie się i zastanawianie nad tym co nas przygnębia potęguje i przedłuża depresję. Martwienie się przybiera w depresji różne formy, ale za każdym razem skupia się na jakimś aspekcie samej depresji - na tym jak zmęczeni się czujemy, jak mało mamy energii albo motywacji do pracy czy też jak kiepsko staramy się o wykonanie jakiejś pracy. Refleksjom tym z reguły nie towarzyszy żadne konkretne działanie zmierzające do poprawienia sytuacji (...)” (Goleman 1997 s.122). Ten sam mechanizm leży u podłoża chronicznego niepokoju. Dalej autor ten wskazuje na badania dowodzące, ze najskuteczniejszym sposobem otrząsania się ze złego samopoczucia jest oderwanie się od myślenia o nim. Przytacza też badania Davidsona nad osobami skłonnymi do wypierania negatywnych odczuć, z których wynika, że ta strategia jest dość skutecznym sposobem na podnoszenie się na duchu i osiągnięcie samoregulacji emocjonalnej, chociaż nie wiadomo jakie koszty płaci za to samoświadomość. Innym przypadkiem, w którym samoświadomość nie jest pożądana, jest opisywany przez Golemana stan uskrzydlenia, czyli stan, w którym świadomość i uwaga jest skoncentrowana wyłącznie na działaniu, a którego efektem jest uzyskanie szczytowych osi
(…)
…. poczucie szczęścia sprzyja rozumowaniu indukcyjnemu i kreatywności. 3.Rozumienie i analiza emocji; wykorzystanie wiedzy emocjonalnej
Zdolność do nazywania emocji i rozumienie relacji pomiędzy słowami a emocjami jako takimi.
Zdolność do interpretacji znaczenia, które niosą w sobie emocje, w odniesieniu do relacji międzyludzkich.
Zdolność rozumienia uczuć złożonych, np. miłości połączonej z nienawiścią.
Zdolność przewidywania prawdopodobnych zmian stanów emocjonalnych, jak np. ze złości do zadowolenia lub z gniewu do wstydu.
4. Refleksyjna regulacja emocji w celu wspierania rozwoju emocjonalnego i intelektualnego.
Zdolność do otwartości zarówno na uczucia przyjemne, jak i nieprzyjemne.
Zdolność do świadomego zaangażowania się w emocje lub odłączenia od nich w zależności od wyniku oceny ich wartości…
… tak, by wspomagać rozwój emocjonalny i intelektualny” (Mayer, Salovey 1999 s.34). Zdolności ujęte w definicji mają strukturę hierarchiczną w tym sensie, że jedne pojawiają się wcześniej w rozwoju osobniczym i stanowią bazę dla bardziej złożonych zdolności. Poniżej znajduje się tabela w której ujęto cztery rodzaje zdolności składających się na inteligencję emocjonalną, każdy rodzaj ma swoje rozszerzenia rozwojowe…
… wiedzy emocjonalnej. Kiedy potrafimy już sprawnie identyfikować emocje zaczynamy dostrzegać istniejące między nimi różnice i podobieństwa, zaczynamy je klasyfikować. Następnie uczymy się znaczenia i konsekwencji poszczególnych emocji dla interakcji społecznych. Ważna jest również zdolność rozumienia uczuć sprzecznych. Za kluczową zdolność inteligencji emocjonalnej autorzy uważają świadomość progresji…
…. Jednak nie jest to oczywiste. Dla przykładu osoby uzyskujące wysokie wyniki w skalach makiawelizmu odznaczają się niską empatią, a ich dystans emocjonalny w stosunku do innych osób sprawia, że są nieczuli na ich potrzeby czy prośby. Taki rys zachowania określany jest mianem „syndromu chłodu” (Jarymowicz 1980). Ale to, że uczucia innych nie mają dla nich wartości nie musi oznaczać, że ich nie dostrzegają. Istotą makiawelizmu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)