Chrześcijańska demokracja w Polsce

69. Chrześcijańska demokracja w Polsce Bartyzel:   W   Polsce   chrześcijańska   demokracja,   nigdy   nie   stanowiąca   realnej   i  samodzielnej siły politycznej (wyjąwszy mocną pozycję na Górnym Śląsku), zignorowała  życzliwe   względem   niej   nastawienie   konserwatystów   (w   tym   ofertę   współdziałania,  wysuniętą jeszcze w 1927 roku przez sekretarza generalnego SPN, Jana Bobrzyńskiego).  W   pierwszej   dekadzie   II   Rzeczypospolitej   chadecja   była   właściwie   przybudówką   do  centroprawicowego bloku, którego trzon stanowiła Narodowa Demokracja (co ułatwiała  przynależność wielu chadeków, w tym Wojciecha Korfantego, jeszcze przed odzyskaniem  niepodległości,   do   tajnej   Ligi   Narodowej),   po   przewrocie   majowym   jej   autorytarne  skrzydło, na czele z prof. Ignacym Czumą, odeszło do sanacji, natomiast po zjednoczeniu  z NPR w 1937 roku i utworzeniu Stronnictwa Pracy chadecja stała się trzonem   stricte  demoliberalnego Frontu Morges, na domiar zinfiltrowanego przez masonerię. PWN:   Chadecja   wyłoniła   się   w   początkiem.   XX   w.   z   chrześcijańskich   związków  zawodowych, stowarzyszeń robotniczych i rzemieślniczych organizowanych głównie w  Wielkopolsce i na Śląsku, w Galicji również z ruchu spółdzielczości rolnej; w zaborze  pruskim.  Działała  od 1902 pod różnymi  nazwami,  m.in.  Chrześcijańsko-Narodowe Stronnictwo  Robotnicze   (od   1920),   w   zaborze   rosyjskim   od   1906   Stowarzyszenie   Robotników  Chrześcijańskich w Królestwie Polskim oraz Stowarzyszenie Katolickich Robotników na  Wileńszczyźnie, w zaborze austriackim od 1908 pod nazwą Stronnictwo Chrześcijańsko  Socjalne;  • 1918 powstało Stronnictwo Katolicko-Ludowe;  • w II RP po zjednoczeniu  1919 grup chrześcijańsko-społecznych  z  byłego  zaboru  rosyjskiego   i   austriackiego   pod   nazwą   Polskie   Stronnictwo   Chrześcijańskiej  Demokracji; w wyborach do sejmu 1922 ChD uczestniczyła w bloku Chrześcijański  Związek Jedności Narodowej;  • 1923 i 1926 weszła do rządów Chjeno-Piasta;  • po przewrocie majowym 1926 rozbita na 3 grupy (lwowską, antysanacyjną śląską i  centrową) utraciła znaczną część wpływów; opozycyjna wobec obozu rządzącego;  • 1929 ChD przystąpiła do Centrolewu;  • 1931–32 zbliżyła się do Narodowej Partii Robotniczej (NPR);  • 1934 secesja z ChD grupy lwowskiej (orientacja prorządowa), a 1935 kolejnej grupy,  która utworzyła Stronnictwo Chrześcijańsko-Ludowe; 

(…)

…;
czołowi przywódcy: S. Adamski, J. Chaciński, L. Gdyk, S. Kaczorowski, Z. Kaczyński,
W. Korfanty, W. Tempka i in.
•
Od 1939 SP w składzie rządu RP na uchodźstwie oraz w Delegaturze Rządu na
Kraj (delegaci 1940–42 C. Ratajski, 1943–45 J. Jankowski), jednoczyło w
konspiracji (do 1945) środowiska ChD;
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
w powstaniu warszawskim 1944 na Powiślu walczył batalion „Krybar”, utworzony
ze środowisk ChD, głównie z SP;
1944–45 SP nadal w konspiracji, jednocześnie rozłamowa grupa Zrywu (Z.
Felczak) podjęła współpracę z Polską Partią Robotniczą (PPR);
po utworzeniu 1945 Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN), próby
legalnej działalności podjęte przez K. Popiela;
1947 likwidacja SP i procesy członków, frakcja F. Widy-Wirskiego dołączyła do
Stronnictwa Demokratycznego (SD);
po 1956…
… Chrześcijańska Demokracja III Rzeczypospolitej Polskiej;
1997–2001 większość środowisk chadeckich wchodziła w skład Akcji Wyborczej
Solidarność, a po jej dezintegracji 2000–01 współtworzyła Prawo i
Sprawiedliwość.
Bibliografia/ źródła inf:
K. Sobolewska- Myślik „Partie i systemy partyjne na świecie”
http://encyklopedia.pwn.pl/
http://www.legitymizm.org/
…
... zobacz całą notatkę