1.WSTĘP TEORETYCZNY
CHEMICZNE SKAŻENIA GLEB
Fizyczno - chemiczna struktura gleby, walory gleby dobrej
Gleba jest powierzchniową warstwą skorupy ziemskiej powstałą ze skały macierzystej, będącą siedliskiem życia producentów. Żyzność gleby jest wynikiem długotrwałego procesu glebotwórczego i zależy od składu chemicznego gleby i jej właściwości fizycznych i biologicznych. Zawartość , rodzaj koloidów glebowych, próchnicy, soli mineralnych, pojemność wodna, porowatość oraz świat mikroorganizmów decydują o urodzajności.
Gleby, są podobne do kolumny chromatograficznej i jest zróżnicowana na poziomy .W skład pierwiastkowy wchodzi: K, Na, Mg, Al., Fe, C, Si, N, P,O, S, H, Cl. Można te pierwiastki spotkać we wszystkich typach gleb. Zwłaszcza dużo jest w glebie krzemu i glinu, a także tlenu, ponieważ w głównej mierze pierwiastki te stanowią trzon minerałów ilastych, czyli glinokrzemianów lub krzemianów glinu, magnezu. Typy gleb: gliny, szaroziemy, buroziemy, bielicowe, laterytowe. Na części gleby dobrze wykształconej składają się: a)subst.min.(45%), b) woda (25%), c) powietrze (25%), d) subst .org (5%), zbudowane w głównej mierze z próchnicy glebowej, czyli humusu. Ponadto nieodzownymi elementem gleby jest edafon - mikroorganizmy roślinne (glony, porosty, grzyby, promieniowce i bakterie) i mikroorg. zwierzęce (nicienie i pierwotniaki). Masa edafonu sięga 1 tony na hektar powierzchni gleby i stanowi około 2,5% zawartości próchnicy w glebie. Humus stanowi aż 90% nielicznej subst.org występującej w glebie. Powstające w wyniku huminifikacji związki próchnicze można podzielić na 4 zasadnicze grupy :
fluwoklasy (kwasy fulwowe) - substancje barwy słomkowej, rozpuszczalne w wodzie, tworzące związki kompleksowe z Al podczas bielicowania gleb,
kwasy hymatometanowe- jasnobrunatne, rozpuszczalne w metanolu, kwasy huminowe - ciemnobrunatne, rozpuszczalne w rozcieńczonych ługach, charakteryzujące się bioaktywnością,
huminy - czarno brunatne, rozpuszczalne w ługach stężonych. Na szczególną uwagę zasługują bioaktywne koloidalne kwasy huminowe, a właściwie ich sole - humiany. One to stymulują lub hamują wzrost organizmów żywych (niektóre odmiany są stosowane do leczenia nowotworów), występują także w torfie i węglu brunatnym. Rozpuszczalność humianów maleje ze wzrostem wartościowości metalu. Przypuszczalnie humiany są mieszaniną blisko spokrewnionych spolimeryzowanych wielkocząsteczkowych związków chemicznych ułożonych gąbczasto, co zapewnia im duże właściwości sorpcyjne i hydrtacyjne. Połączenia chelatowe tych związków stanowią trzon mechanizmu zwanego kompleksem sorpcyjnym gleby i regulują całą dynamikę gleb, gromadzą duże ilości różnorodnych jonów i cząsteczek wody dając glebie żyzność, wreszcie regulują prawidłowy rozwój mikroorganizmów gleby.
(…)
… wypłukuje w głąb profilu glebowego związki chemiczne, co prowadzi do bielicowania gleb w klimacie umiarkowanym, w klimacie tropikalnym do lateryzacji. Powstałe gleby bielicowe laterytowe są mniej żyzne i należą do niższej klasy bonitacyjnej. Bielicowanie prowadzi do powstania piaszczystych gleb bielicowych, białawych (70% powierzchni Polski, 9% lądów ), czasami prawie zupełnie pozbawionych poziomu…
… tropikalnym:
2KAlSiO3 + 4H2O + 2CO→2AL(OH)3 + 6SiO2 + 2KHCO3 Z rozkładu glinokrzemianów powstają w klimacie tropikalnym nierozpuszczalne wodorotlenki glinu Al.(OH)3, żelaza Fe(III ), np. w Fe(OH)3 i manganu, które rozmieszczone są w górnych warstwach profilu glebowego, a nawet w całym profilu laterytów. Natomiast związki litowców , berylowców i krzemionka (która w wyższych temperaturach jest rozpuszczalna) są wypłukiwane w dół profilu glebowego. Odczyn laterytowych gleb jest kwaśny na skutek hydrolizy kationowej soli glinu i żelaza :
Al3+ + 3H2O→Al.(OH)3 + 3H+ Fe3+ + 3H2O→Fe(OH)3 + 3H+ Proces ługowania (bielicowanie i lateryzacja) są autokatalityczne , tzn. pogłębiają się z czasem trwania. Gleba ulega więc degradacji, obniża swoją żyzność.
Denudacja (zniszczenie profilu glebowego)
Do denudacji, czyli zniszczenia…
… tej optymalnej równowagi substancji chemicznych w glebie polega na :
konieczności uzupełnienia wyczerpanych substancji,
wyrównania odpowiednich proporcji poszczególnych pierwiastków, wyrównanie odczynu gleby np. przez wapniowanie. Degradacja gleb (obniżenie stopnia bonitacji)
Do degradacji gleb (gradus - stopień), czli obniżenia stopnia bonitacji gleb prowadzą niszczące żyzność procesy ługowania. Deszcz…
… mają:
czterokrotnie więcej potasu,
czterokrotnie więcej fosforu, nadmiar selenu, kadmu i strontu (Sr90), o połowę mniej magnezu,
trzykrotnie mniej miedzi,
są bez mikroelementów takich jak C0, F i L.
Zmniejszenie powierzchni uprawnej gleb
Przyczyniają się do tego:
górnictwo i hutnictwo, fabryki,
komunikacja, budownictwo, wysypiska zużytych materiałów.
Górnictwo zostawia po sobie hałdy i zwały. Zwały te ze względu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)