To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
8.Charakterystyka Księgi Elbląskiej. Postępowanie sądowe wg Księgi Elbląskiej. KSIĘGA ELBLĄSKA-jest to najstarszy spis prawa zwyczajowego. Spisano je w latach 1253-1320. Został sporządzony w języku staroniemieckim, zapewne dla potrzeb władz krzyżackich ,pod panowaniem których znalazła się ludność polska ziemi chełmińskiej. Sporządzona została przez nieznanego autora, prawdopodobnie przez niemieckiego zakonnika HOLEZWESSCHERA. Zawiera 29 stron ponumerowanych artykułów. Autor podkreśla w niej rodzime pochodzenie prawa. Zachowane przepisy dotyczą organizacji sądów, postępowania sądowego i prawa karnego. Zarysowuje się w niej również zróżnicowanie stanowe. Księga rozróżnia rycerzy, ziemian, duchownych, kupców, chłopów zależnych i ludność niewolną. Autor mówił o prawie polskim jako wspólnym dla wszystkich ziem polskich. Rękopis zaginął w czasie II wojny światowej. Rękopis sfotografował prof. Estreicher. Księga ta zwana jest również zwodem, prawem Polaków i kodeksem Nojmana ponieważ odkrył ją. Spis tn został odkryty w poł. XIXw w bibliotece miejskiej w Elblągu. W literaturze współczesnej zwany jest też „Najstarszym zwodem prawa polskiego. Doszedł do nas w formie ułamkowej, bo teks urywa się po środku zdania.
Postępowanie sądowe wg Księgi Elbląskiej.
Proces musiał być skargowy (akuzacyjny)- mógł być wszczęty tyko na podstawie skargi. Odbywał się w formie sporu toczonego przed sądem i było to postępowanie kontradyktoryjne. Proces skargowy był ustny i jawny (publiczny). Cechą procesu skargowego był formalizm. Przejawiał się w obowiązku przestrzegania przepisanych form w poszczególnych stadiach postępowania sądowego. Aktem sformalizowanym była przysięga. Cechą była dyspozytywność- strony mogły umówić się co do zmiany reguł procesowych i wiązało to sędziego.
a).postępowanie przygotowawcze
ściganie podejrzanego -władza państwowa obciążała obowiązkiem chwytania zabójców organizację opolną. Była to instytucja śladu. Opole musiało ścigać do swojej granicy. Przywileje immunitowe zwalniały ludność wsi od śladu. Mieszkańcy musieli dać tylko przeszukać swoje domy.
-w sprawach karnych pojawiły się elementy procesu inkwizycyjnego-oprawcy ścigali, oskarżali i sądzili zabójców i złodziei.
środki zapobiegawcze -uwięzienie, areszt poszkodowanego
-rękojemstwo- rękojenny obiecywał, że oskarżony stawi się przed sąd w określonym czasie, wpłacano sumę. Jak się nie stawił-infamia i konfiskata dóbr.
b).postępowanie przed sądem
-powód (pierca)-występuje ze skargą zawartą w pozwie
-pozwany (sapierz)-bronił się przed zarzutami pozwu
Strona musiała sama uczestniczyć w procesie, ale były też zastępstwa procesowe, tj. występowanie osoby trzeciej w imieniu strony .Skutki czynności zastępcy spadały na stronę. Rzecznicy przekształcili się w zastępców procesowych prowadzących sprawę w zastępstwie strony z jej upoważnienia.
(…)
… może zasłonić się ekscepcją (peremptoryjną- oddalenie pozwu czyli przedawnienie lub fatalia iuris- powód nie popierał sprawy przez 1 rok i 6 tygodni, dylatoryjne-powodujące odroczenie sprawy).
-zaognienie sporu (litis conteratia):
*żałoba powoda
*odparcie (repliki) pozwanego
-sąd określa, która strona będzie miała priorytet w przeprowadzeniu dowodu- wyższa strona miała pierwszeństwo a przy równości stron pozwany
-wyznaczenie prawidlnika, który przeprowadzał postępowanie dowodowe
-środki dowodowe:
a).przysięga-oczyszczająca lub obwiniająca. Wypowiadano rotę, potyczel sprawiał, że osoba mogła przegrać
b).współnysiężnicy- od 2 do 12- tylko szlachta c).ordalia- sądy boże: próba zimnej lub gorącej wody, pojedynek sądowy, próba żelaza, próba krzyża
d).wstecz
e). świadkowie
świadectwem urzędowym mogły…
… dla rozstrzygnięcia do sądu wyższego - nagana sędziego - strona niezadowolona z wyroku powoływała sędziego, że sądził niesprawiedliwie. Sędzia nie mógł sądzić. Nowy proces pomiędzy powodem naganiającym a sędzią jako pozwanym. Bliższość dowodowa sędziemu naganiający składa kocz. Postępowanie polubowne - ugoda w rezultacie postępowania polubownego. …
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)