C E R A M I K A ŹRÓDŁA Skąd czerpiemy informacje na temat obróbki gliny w minionych wiekach? • Źródła archeologiczne (wyroby ceramiczne, pozostałości pracowni) • Źródła ikonograficzne (np. Przedstawienia garncarzy przy pracy) • Źródła pisane • Fizyczne i chemiczne właściwości surowców i wyrobów ceramicznych • Techniczne uwagi o obróbce gliny, analogie ze współczesności DATOWANIE CERAMIKI • Typologia • Metoda termoluminescencji • Inskrypcje – Wykonane przed wypaleniem – informacje o twórcy, sygnatury garncarzy i malarzy wazowych, czasem oznakowania pojemności. – Grafitta – wydrapane po wypaleniu, np. cena, napisy wotywne. CERAMIKA i GARNCARSTWO Ceramika są to wyroby otrzymywane w wyniku wypalenia odpowiednio uformowanej gliny (masy ceramicznej). Słowo ceramika wywodzi się z greckiego wyrażenia κεραμικος ( keramikos ) które oznacza działanie ognia. Garncarstwo to jedno z najstarszych rzemiosł (znane od neolitu). Jest to rękodzielniczy wyrób ceramicznych naczyń i przedmiotów codziennego użytku. Rzemieślnik trudniący się garncarstwem to garncarz . CERAMIKA • Naczynia kuchenne i stołowe • Ceramika budowlana (dachówki, cegły, płytki okładzinowe) • Przedmioty o charakterze dekoracyjnym (np. figurki) • Przedmioty o charakterze użytkowym (piece, przęśliki, ciężarki) Glina – ilasta skała osadowa, powstała w okresie czwartorzędu w wyniku nagromadzenia osadów morenowych. Jest to skała złożona z minerałów ilastych, kwarcu, skaleni, substancji koloidalnych, może zawierać okruchy innych skał oraz substancje organiczne (korzenie, bituminy). Barwa gliny zależy od zawartości i stopnia utlenienia koloidalnych cząsteczek uwodnionych tlenków żelaza i manganu. W warunkach utleniających przeważają barwy od żółtej poprzez czerwoną do brunatnej, w warunkach redukcyjnych glina może być jasnoszara, szara, szarozielona. Glina długa – glina ciągliwa o wysokich właściwościach plastycznych, łatwa do kształtowania. Glina krótka – glina mało plastyczna, krusząca się przy modelowaniu. Glina : - tłusta – plastyczna, szybciej pęka przy wypalaniu, duża zawartość frakcji ilastej - chuda - trudna w kształtowaniu, łatwiej się wypala, mała zawartość frakcji ilastej. Kaolin (glinka kaolinowa, glinka porcelanowa) – surowiec ceramiczny właściwościami przypominający glinę, pozyskiwany z ilastej skały osadowej. Barwy białej,
(…)
… do mycia
– Gliniane wanny
– Lekyty, kuliste aryballosy, jajowate
alabastrony, miniaturowe amforki i flaszeczki
do przechowywania kosmetyków, wonności,
oliwy kosmetycznej.
– Gliniane szkatułki (pyksis) na osobiste
drobiazgi.
Aryballos kulisty
kres wczesnokoryncki, kon. VII w.p.n.e.
• Lampy
Miseczka z brzegiem zagiętym do srodka –
zbiornik na oliwę. Z boku dolepiona rurka na
knot.
Już w II tysiącleciu p.n.e…
… do mycia
– Gliniane wanny
– Lekyty, kuliste aryballosy, jajowate
alabastrony, miniaturowe amforki i flaszeczki
do przechowywania kosmetyków, wonności,
oliwy kosmetycznej.
– Gliniane szkatułki (pyksis) na osobiste
drobiazgi.
Aryballos kulisty
kres wczesnokoryncki, kon. VII w.p.n.e.
• Lampy
Miseczka z brzegiem zagiętym do srodka –
zbiornik na oliwę. Z boku dolepiona rurka na
knot.
Już w II tysiącleciu p.n.e…
…, niewyspecjalizowane kubki, garnki, miski,
dzbany.
W epoce brązu rozwój garncarstwa i specjalizacja naczyń.
WYROBY CERAMICZNE
• Naczynia zasobowe – do przechowywania substancji
płynnych i sypkich (zboże, mąka, suszone owoce)
– Pitosy
– Amfory ostrodenne
– Hydrie
• Przybory kuchenne
– Paleniska kuchenne
– Piecyki
– Ruszty
• Naczynia kuchenne
Najczęściej niezdobione, proste, grubościenne.
Często chropowacone w dolnej…
… warstwę glinki pokrywającą
naczynia ceramiczne na Bliskim Wschodzie. Z reguły
przyjmowała kolor czerwony.
Terakota – wyroby garncarskie i ceramiczne o porowatym
czerepie, z glin zmieszanych z wodą, wypalane w temp.
ok. 900oC
Kamionka – rodzaj ceramiki, bardzo twarda, ścisła i
nieprzesiąkliwa. Wypalana w temp. ok. 1200oC
Porcelana – wyroby ceramiczne o spoistym, białym i
przeświecającym czerepie z kaolinu…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)