Bogdan Mach - Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka - Rynek pracy

1 of 6
Bogdan W. Mach, Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka: społeczne
losy osiemnastolatków z roku 1989, Warszawa 2003, ISP PAN.

Zagadnienia:
(1) Nowe instytucje oraz świadomość zmiany systemu



Instytucje – są płynne i wzajemnie wpływają na siebie – nie ma określonych
zmian, nie odtwarza się wzorca. 

Transformacja ustrojowa była historyczną nadzieją dla pokolenia 89‘. Ci młodzi
ludzie nie zdążyli wiele zainwestować w stary system – ani materialnie, ani
symbolicznie. Byli gotowi koncentrować się na wykorzystywaniu możliwości,
które otwierał nowy system. Mieli silną motywację do osiągnięcia sukcesu,
której motorem była świadomość, że całe ich dorosłe życie będzie przebiegać
wyłącznie w tym systemie. Nie mieli jednak żadnych socjalizacyjnie
utrwalonych efektywnych przykładów zachowań i nastawień sprzyjających
sukcesowi. Gdy zaczęli wchodzić w odmieniający się społecznie świat, musieli
szybko stać się dorosłymi kapitalizmu. Wielu się rozczarowało i uważa dziś, że
instytucje nowego systemu nie potrafią wykorzystać potencjału tego pokolenia i
i nie są mu przyjazne.

(2) Transformacja, nowa struktura oraz trzy wektory zmiany społecznej.



Transformacja systemowa odbywa się nie tylko przez tworzenie nowych
instytucji i powstawanie nowej świadomości - mechanizmem jej realizacji w
czasie jest również powstawanie nowego rodzaju struktur społecznych. 

Kształt ten nowo powstałej struktury społecznej nie jest jeszcze znany ale
widzmy jego kontury. Wędrówki pozycyjne osób wchodzących w dorosłe życie
wraz ze zmianą roku ’89 i kształtujących swą wczesną dorosłość - jak sądzimy
- ujawniają te kontury.



Po pierwsze podstawą struktury nie jest przynależność do trwałych, stabilnych i
szerokich kategorii. To struktura gdzie pozycja jednostki jest definiowana na
krótko, przede wszystkim przez aktualnie wykonywaną pracę. Autor zwraca
uwagę, że na świecie wzrasta ten trend, wzrasta znaczenie względnie
nietrwałych prac jako podstawy struktury społecznej. Taki jest rezultat zmian
instytucjonalnych oraz zmian w nastawieniach i politykach indywidualnych i
2 of 6
zbiorowych aktorów (chodzi tu o wartości, plany życiowe jednostek, strategie
firm i przedsiębiorstw, politykę państwa).

Po drugie struktura ta wyraża się w istnieniu mniej lub bardziej
systematycznych wzorów indywidualnych przejść z systemu edukacji na rynek
pracy, przejść między pracami oraz procesu wpadania i wypadania z
bezrobocia. 

Po trzecie w strukturze, której podstawą są stosunkowo nietrwałe, często
zmieniane prace, o zajętym miejscu i możliwościach jego zmiany lub
utrzymania decydują inne zasoby: płeć, terytorium, czas, formy własności
ekonomicznej i stosunku pracy, kapitał organizacyjny, kapitał ludzki,
indywidualne zasoby psychologiczne, kapitał społeczny, zasoby rodzinne.

Po czwarte powstanie struktury nowego rodzaju nie oznacza “śmierci klas”
powoduje tylko, że należy je traktować jako jednej z kontekstowych cech
konkretnie wykonywanej pracy. 

Po piąte to nie jest koncepcja ... zobacz całą notatkę