To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Biernat z Lublina, Ezop, wstęp S. Grzeszczuk, oprac. J. S. Gruchała, Kraków 1997 - 11-15 pierwszych bajek
Biernat z Lublina (1460/67 - ok. 1529) - pierwszy autor książek polskich. Pionier postępowej myśli w Polsce. Należy do pierwszych docenianych i uznanych historyków literatury. Był poetą, tłumaczem, bajkopisarzem. A. Brukner nadał mu tytuł „Ojca literatury polskiej”. Jego najsławniejsze dzieło to „Raj duszny” - przeróbka popularnego modlitewnika. Drugim najważniejszym jego dziełem jest „Żywot Ezopa Fryga”. Urodził się w rodzinie mieszczańskiej. Pracował na dworach - jako pisarz i lekarz. Przyjął święcenia kapłańskie, lecz nie przyjmował niewolniczo wszystkich nauk kościoła. Jego książki wydawane były w środowiskach reformacyjnych - katolicy umieszczali je w Indeksie Ksiąg Zakazanych.
Żywot Ezopa Fryga: książka wydana została ok. 1522r. (pierwsze znane wydanie pochodzi z 1578r). Książka ma formę stroficzną, występują w niej rymy parzyste. Jest to książka antyklerykalna, należy do literatury błazeńskiej, mieszczańsko-ludowej.
WSTĘP: I. „Iam był Biernat z Lublina”
„Autobiografia” Biernata z Lublina: zaczyna się: „Decem octo annorum” - „gdy miałem 18 lat”, a kończy „Bernardus Lublinus eram”, czyli „jam był Biernat z Lublina”.
Bieg życia i pracy: pracodawcami Biernata byli: Jan Zieleński, starosta łukowski, Gotard Bystram, uczestnij wojny 13-letniej i starosta w Rogoźnie, Marta Bystram, wdowa po Gotardzie.
W otoczeniu Filipa Kallimacha: Filip Kallimach działał w Polsce w latach 1470-1496, w otoczeniu Biernata przebywać on mógł w latach 1487-1490. Wpłynął on znacznie na osobowość i zainteresowania Biernata. Biernat wyjeżdża do Rzymu i ich kontakt się zrywa. Na rok 1491 datujemy pobyt Biernata u Mikołaja Bystrama i pierwsze kontakty z Pileckim. W 1492r. przenosi się do Pilczy, zostaje u najmłodszego syna wojewody ruskiego. Zostaje tam do 1516r.
Scholar Akademii Krakowskiej: bywał w Krakowie, zapisał się w 1501 do metryki Uniwersytetu Krakowskiego jako Biernat z Lublina.
„Otia” literackie: w 1501 pierwsza informacja o tym, że jest księdzem, potwierdzona w autobiografii z 1516r (także wiadomość o jego zatrudnieniach lekarskich). Najprawdopodobniej jest autorem Lekarstw doświadczonych.
Wśród lektur: „Historia trzech króli”: to ważne źródło inspiracji intelektualnych.
Biblioteka Biernata z Lublina: „Kto miłuje księgi, nie miewa tęskności”, bogaty księgozbiór Pileckich.
II. Pierwszy autor książek polskich
„Żywot Ezopa Fryga” - liczy 3144 wersy, 210 bajek (5678 wersów), 270 przysłów, sylabizm względny. Jest to anonimowa dedykacja Janowi IIII Pileckiemu.
„Ezop” - książka zakazana, zyskuje popularność w XVIw. W 1604 roku znajduje się na indeksie ksiąg zakazanych.
(…)
…: wielu ludzi jest takich, że słowa na nich nie działają. Dopiero kara cielesna odnosi skutek.
…
… doświadczonych”: autorstwo Biernatowi przyznał Aleksander Brückner, sprzeciwił się temu Ignacy Chrzanowski, w „Lekarstwach…” wiersze wydrukowane już w „Raju dusznym” - potwierdzenie autorstwa.
Hipotezy i domysły: liczne pisma poza wymienionymi.
„Dialog Palinura z Karonem”: odnaleziony przez Franciszka Pułaskiego w 1908 r., (autorstwo niepewne i nie do potwierdzenia)
III. Ezop - jego „żywot” i „przypowieści”
Tradycje antyczne i renesansowa aktualność: Jego pierwsza biografia powstała w VI w p.n.e. Biernat opiera przekład na wersji humanisty włoskiego z XVw. - Ranuccio d'Arezzo (Rimicjusz).
Antyklerykalizm Biernata z Lublina: charakterystyczny dla ideologów i pisarzy plebejskich wczesnego renesansu, zwłaszcza w bajkach.
Ezop i literatura mieszczańsko-ludowa: „Ezop” ukazał się wraz z „Marchołtem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)