Fragment notatki:
ERGONOMIA
Główne obszary zainteresowania ergonomii:
uciążliwość psychofizyczna pracy
rozplanowanie przestrzenne miejsca pracy
konstrukcja i rozmieszczenie urządzeń wskaźnikowych
materialne środowisko pracy
Czy jest ergonomia?
Jest to multidyscyplinarna nauka zajmująca się wszelkimi aspektami relacji między człowiekiem jego
środowiskiem pracy.
Definicja ergonomii polskiego towarzystwa ergonomicznego (1983r.)
Ergonomia jest to nauka stosowana, zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn,
urządzeń, technologii organizacji i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów środowiska pracy
oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i
społecznych człowieka.
Domeny specjalizacji:
Ergonomia fizyczna – postawy podczas wykonywania czynności, przemieszczanie materiałów,
czynności powtarzalne, problemy mięśniowo-szkieletowe związane z wykonywaną pracą, układ
miejsca pracy, BHP.
Ergonomia poznawcza – ilość pracy umysłowej, podejmowanie decyzji, roboty wykwalifikowane,
relacja człowiek-komputer, niezawodność człowieka, stres w miejscu pracy, szkolenia.
Nurty ergonomii:
ergonomia poznawcza – wpływ pracy na funkcjonowanie umysłu
podejście ekologiczne ergonomii – wpływ umysłu na procesy pracy
Celem pracy- analiza sytuacji związanych ze stresem zawodowym, pracoholizmem, wypaleniem
zawodowym oraz tworzeniem programów komputerowych wykorzystaniem zasad ergonomii.
Ergonomia organizacji – komunikacja, zarządzanie zespołem, projektowanie pracy, czasu pracy, praca
zespołowa, kooperacja, zarządzanie jakością.
Celem ergonomii jest osiągnięcie równowagi między możliwością pracowników, pracowników wymogami
pracy.
Nurty działań ergonomii:
ergonomia koncepcyjna – wprowadzanie zasad ergonomii już trakcie projektowania systemów
(obiektu technicznego)
ergonomia korekcyjna – zajmuje się korektą warunków pracy na drodze modernizacji istniejących i
pracujących już maszyn i urządzeń oraz wprowadzeniem elementów zabezpieczających ludzi
przed niekorzystnymi wpływami środowiska pracy. (ergonomia naprawcza)
Rodzaje ergonomii:
korekcyjna – analiza i usprawnianie istniejących układów człowiek – maszyna -warunki pracy
koncepcyjna – projektowanie układów
wyrobu – badania stopnia prawidłowości rozwiązań konstrukcyjnych
warunków pracy – analiza warunków, warunków których wytwarza się wyroby, ma doprowadzić
do eliminacji zbędnego wysiłku fizycznego i psychicznego.
Zastosowanie działań ergonomicznych:
konstrukcja maszyn, urządzeń i narzędzi pracy
projektowanie wyrobów użytkowych
badania techniczne i działania menedżerskie
kształtowanie środowiska pracy, warunków bytowych i rekreacyjnych
poprawa warunków ekologicznych
Kompleksowy proces ergonomiczny:
Ergonomiczny system przeglądu (stwierdzenie nieprawidłowości) – element pewnego procesu
zapewniający jednakowe stosowanie zasad projektowania ergonomicznego dla
urządzeń/stanowisk nowych, jak i poddawanych modyfikacjom (w Polsce jest obowiązek
zatwierdzenia stanowiska przez ergonomistę oraz muszą być przeprowadzane kontrole raz na
rok)
Identyfikacja i rozwiązywanie zagrożeń – element procesu ergonomicznego zajmujący się
istniejącymi nieprawidłowościami i zagrożeniami z zakresu ergonomii w zakładzie/oddziale
Zarządzanie urazami/chorobami – element procesu ergonomii zajmujący się:
wczesne wykrywanie, właściwa diagnoza i leczenie urazów związanych z ergonomią
zapewnienie szybkiego powrotu do pracy pracownikom będącym na
rekonwalescencji
zapobieganie tym urazom w przyszłości
wip.siek.net
1
Model rozwiązywania problemu ergonomicznego:
identyfikacja nieprawidłowości
nadanie wykrytym nieprawidłowościom priorytetów
analiza problemu o najwyższym priorytecie
opracowanie możliwych rozwiązań
wprowadzenie najlepszego rozwiązania
udokumentowanie poprawy pod kątem ergonomii
kontrola po wprowadzeniu celem potwierdzenia poprawnego funkcjonowania
Rozwiązania dzielimy na:
techniczne (wprowadzenie nowych technologii)
organizacyjne (zmiana sposobów pracy)
Dlaczego powinniśmy wdrażać systemy ergonomiczne:
Obniżenie liczby urazów/chorób (redukcja kosztów bezpośrednich i pośrednich związanych z
urazami/chorobami):
koszty świadczeń wypłacanych pracownikom
koszty ewentualnych procesów
koszty powtórnego szkolenia pracowników
koszty nadgodzin
koszty obniżonej wydajności
Pozytywny wpływ na proces produkcyjny:
większa wydajność
poprawa jakości pracy
mniejsza liczba pomyłek
mniejsze zużycie urządzeń
Poprawa morale pracowników i stosunków w pracy:
zmniejszenie absencji
zmniejszenie fluktuacji pracowników
zmniejszenie dyskomfortu pracowników
zwiększenie satysfakcji pracowników
Rodzaje czynników zagrażających w środowisku pracy:
szkodliwe – w wyniku ich oddziaływania może nastąpić pogorszenie stanu zdrowia człowieka (np.
wydzielanie się toksyn) – BHP
niebezpieczne – mogące powodować powstanie urazów – BHP
uciążliwe – oddziaływanie ich może utrudnić pracę lub obniżyć zdolność do jej wykonywania, nie
powoduje jednak trwałego pogorszenia stanu zdrowia
Przepisy BHP:
1.Względy socjalno zdrowotne
Zdrowie – jest stanem dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i socjalnego, socjalnego nie tylko
brakiem chorób (definicja WHO)
Zdrowy pracownik + zdrowe środowisko = wyższa wydajność i efektywność pracy
2.Względy ekonomiczne
obniżenie kosztów przedsiębiorstwa związanych z wypłatą odszkodowań za czasową lub stałą
niezdolność do pracy
odszkodowania z tytułu utraty zdrowia i życia
obniżenie składek ZUS za pracownika
3.Względy prawne
Każdy pracodawca zobowiązany jest chronić zdrowie i życie poprzez zapewnienie bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy.
Pracodawca powinien:
informować pracownika o ryzyku zawodowym
stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i urazom
utrzymywać sprawność urządzenia
przeprowadzać na swój koszt badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia i
przechowywać je 40 lat
kierować pracowników na badania profilaktyczne
w razie stwierdzenia choroby przenieść pracownika do innej pracy
zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach uciążliwych nieodpłatne posiłki i napoje
zapewnić pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno – sanitarne
Kodeks BHP:
powstał w 1974r. - kodeks pracy
1997r. – ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy
2002r. zmiana przepisów z 1997r.
1998r. – rozporządzenie w sprawie BHP na stanowiskach pracy z komputerem
1996r. – badania czynników szkodliwych
2002r. najwyższe dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych
1996r. szkolenia BHP w pracy
1996r. szkolenia BHP w szkołach
wip.siek.net
2
Normy i bazy danych:
Polskie – PN – ok.250
Międzynarodowe – ISO
Europejskie – EN
Bazy danych
Normy krajowe w zakresie antropometrii i biomechaniki:
Pojęcia ogólne i zasady projektowania:
PN-83/N–08015
PN-81/N-08010
Dane antropometryczne
PN-86/N-08012
PN-90/N-08000
Wymagania przestrzenne
PN-80/N-08001
PN-81/N-08002
PN-91/N-08003
PN-91/N-08018
Pojęcia ogólne i zasady projektowania:
definicje pojęć ogólnych z zakresu ergonomii
PN-83/N-08015 – ergonomia, terminologia, pojęcia ogólne
PN-81/N-08010 – zasady projektowania systemów pracy
wytyczne projektowania:
przestrzeni pracy i środków pracy
środowiska pracy
Normy europejskie:
EN-614 – maszyny, bezpieczeństwo, ergonomiczne zasady projektowania
prEN1005 – maszyny, bezpieczeństwo, możliwości człowieka
Bazy danych antropometrycznych:
wartość sił maksymalnych dla kończyn górnych
wymiary ciała ludzkiego populacji polskiej
zależności między pozycją ciała, siłą i czasem dla czynności związanych z ręcznym transportem
ładunków
zależności między położeniem kończyny górnej, wywieraną siłą i czasem trwania dla czynności
wykonywanych w pozycji siedzącej
Uciążliwość pracy:
Aspekt energetyczny:
ZMĘCZENIE
obciążenie dynamiczne
obciążenie statyczne
monotypowość (stały nadmierny ruch mięśni)
WYPOCZYNEK
Aspekt psychiczny
odbiór informacji
pojęcie decyzji
wykonanie działania
Wysiłek fizyczny – energia jaką wydatkuje człowiek na wykonanie pracy
Fizjologia wysiłków:
Praca fizyczna – celowe działanie, podczas którego działają mięśnie wydatkując energię.
Źródło energii dla ruchu mięśni:
proces przemiany materii, przekształcanie energii chemicznej w mechaniczną
pożywienie- węglowodany, białka, tłuszcz
tlen (1 l O 2 = 5kcal)
stwierdzono, że końcowymi produktami materii są:
CO2
Kwas mlekowy
Kwas pirogronowy
Nagromadzenie się tych substancji hamuje dalszy proces przemiany materii.
Wydatek energetyczny – zużycie energii, która jest niezbędna do pracy mięśni. Na wielkość wydatku
energetycznego mają wpływ: wiek, waga, płeć.
Energia organizmu nie gromadzi się, gdy jest zachwiana równowaga organizmu, np.zmęczenie.
Max. zużycie kalorii: mężczyźni 2000 kcal/8h; kobiety 1750 kcal/8h
Wydatek energetyczny:
Cpm = Ppm + Dpoż. + Knzpz +Kzpz
gdzie: Cpm – całkowity wydatek energetyczny, Ppm – podstawowa przemiana materii,
Dpoż. – dynamiczne działanie pożywienia, Kzpz – wydatek czynnościowy w pracy
Prace wegetatywne 1600 – 1800 kcal /dzień
Czas wolny 450 – 550 kcal/dzień
Praca 2000 kcal/8h
Wydatek całkowity 4300 kzal/dobę
wip.siek.net
3
WYSIŁEK
w zależności od rodzaju skurczu mięśni
wysiłek dynamiczny
wysiłek statyczny
w zależności od obciążenia
wysiłek podprogowy
wysiłek ponadprogowy
w zależności od grupy mięśni
wysiłek lokalny
wysiłek ogólny
w zależności od czasu pracy
wysiłek długotrwały
wysiłek krótkotrwały
SKUTKI OBCIĄŻENIA UKŁADÓW I NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH.
Układy
Zmiany
Krążenia
Zwiększenie częstości tętna, zmiany w ciśnieniu, rozszerzenie naczyń,
zwiększenie dopływu krwi do serca
Oddechowy
Zwiększenie częstości oddechów, większa objętość oddechowa
Nerwowy
Zablokowanie aktywności nerwu błonnego zwalniające czynność serca,
upośledzenie przewodzenia nerwowego, nerwobóle, epilepsja
Wydzielniczy wew.
Utrata płynów ustrojowych spowodowana poceniem się, odwodnienie
Trawienny
Zakłócenie wchłaniania składników, zaburzenia funkcji trawienia
Moczowy
Zmniejszenie wydzielania moczu, obecność białka w moczu
Mięśniowo - szkieletowy
Bóle mięśniowe spowodowane urazami, osłabienie i wyczerpanie siły
mięśni, zmiany zwyrodnieniowe w kręgosłupie, mięśniach, stawach, wady
postawy, zapalenie stawów
Pomiar wysiłku fizycznego:
1.Metoda fizjologiczna polegająca na pomiarze:
układu krążenia – mierzymy tętno (przeciętne 65-75) oraz ciśnienie skurczowe i
rozkurczowe
ukł. oddechowego – spirometry (pojemność oddechowa płuc, częstość oddechu)
ukł. mięśniowego - elektromiografia
2.Metoda kalorymetru pośredniego
Pracownik na stanowisku pracy wyposażony jest w skórzany worek Dauglasa (pomiar ile CO2 zebrało
się w tym worku i na podstawie tego określa się poziom zużytego tlenu i przez to zużycie kalorii. CO2 –
O2 – 1l O2 – 5kcal
3.Metoda chronometrażowo – tabelaryczna
Wykorzystuje wiedzę z kalorymetru pośredniego. Sporządza się tabelę, w której wpisuje się 15 czynności
wykonywanych w pracy (+ przerwy) i oblicza wydatek na te czynności. Jak wychodzi pow. 2000 kcal/8h
to trzeba niektóre czynności zmechanizować.
Obciążenie psychiczne
W celu określenia obciążenia psychicznego każdy proces pracy dzielimy na:
Uzyskanie informacji – procesy na wejściu, polegające na odczytywaniu sygnałów zawierających
informacje.
Podejmowanie decyzji – procesy centralne polegające na przetwarzaniu otrzymywanych informacji
na odpowiednie decyzje.
Wykonywanie czynności – procesy na wyjściu polegające na przekazywaniu informacji.
We wszystkich trzech etapach procesu pracy istotnymi elementami wysiłku psychicznego w odniesieniu
do informacji, decyzji i czynności są:
złożoność
zmienność
powtarzalność
ważność
dokładność
szybkość danego zjawiska
wip.siek.net
4
KLASYFIKACJA SYGNAŁÓW wg. kryterium złożoności informacyjnej
sygnały kontrolne – dostarczające informacji o stanach alternatywnych, np. włączone-wyłączone
sygnały jakościowe – dostarczające informacji o kierunku zmian w sterowanym procesie, np.
poprawnie-niepoprawnie
sygnały ilościowe – dostarczające informacji liczbowych o zachodzących zmianach
Czynniki determinujące jakość układu sygnalizującego urządzenia:
rodzaj zastosowanego sygnału
konstrukcja przyrządu sygnalizującego (wielkość, kontrastowość, barwa)
częstość powtórzeń sygnałów
sposób rozmieszczenia urządzeń sygnalizacyjnych
ODBIÓR I ZROZUMIENIE INFORMACJI
Receptory (odbiór informacji) → analizatory (rozpoznanie sygnałów):
Słuch 10%:
sygnały słowne
sygnały dźwiękowe
Wzrok 80%:
cyfry
litery
wskaźniki
Czucie kinestetyczne
kształty
(gałki,
rączki)
przyciski
zróżnicowanie
powierzchni
Węch i smak
PROCES PERCEPCJI
1.Spostrzeganie, zrozumienie
czas
złożoność
kontrast
położenie
siła
2.Pamięć – zjawisko utrwalania doświadczeń w psychice
Rodzaje:
wzrokowe
słuchowe
Cechy:
trwałość
wierność
gotowość
3.Uwaga – stan świadomości
rodzaje
dowolna
mimowolna
cechy
koncentracja
podzielność
przerzutność
4.Myślenie – najwyższa forma działania
sensoryczno - motoryczne
wyodrębnieniowe – pojęciowe
Planowanie:
orientacyjne
organizacyjne
wykonawcze
wip.siek.net
5
PRZYCZYNY ZMĘCZENIA
wewnętrzne
stany emocjonalne
stan zdrowia
niewłaściwe odżywianie
zła pozycja przy pracy
nieprzystosowanie do pracy
zewnętrzne
wahania temperatury
niewłaściwa temperatura, wilgotność, wentylacja
niewłaściwa odzież
złe oświetlenie
OBJAWY ZMĘCZENIA
psychiczne
obniżona koncentracja
słaba wydolność pamięci
niedokładność spostrzegania
podejmowanie błędnych decyzji
emocjonalne
przygnębienie
apatia
nadmierna pobudliwość
fizyczne
przyspieszone tętno
przyspieszony oddech
potliwość
pochylenie postawy
MONOTONIA PRACY – sytuacja pracownika, w której w rezultacie specyficznego charakteru pracy
dochodzi do zaburzeń w normalnym reagowaniu psychicznym
Pojęcie monotonii określa zarówno sytuację w pracy, jak i stan psychiczny.
Monotonia jest stanem zmęczenia, znużenia i zniechęcenia, który odczuwa człowiek w określonych
warunkach działalności zawodowej.
Monotonia powoduje powoli narastający stan obniżonej aktywności, który powstaje w wyniku
powtarzania czynności w prawie niezmiennej postaci.
PRZYCZYNY MONOTONII:
niezmienność (jednostajność) procesu pracy – charakteryzująca się uproszczonymi
czynnościami wykonywanymi w jednostajnym rytmie.
niezmienność otaczających warunków – czyli brak bodźców fizycznych i psychicznych
urozmaicających kontakt z otoczeniem.
konieczność stałego zachowania uwagi – tzn. takie zaabsorbowanie pracą, które
umożliwia myślenie i kontakty z otoczeniem.
prymitywizm i łatwość wykluczające potrzebę procesów intelektualnych.
OBJAWY MONOTONII
psychiczne
zmniejszenie zainteresowania pracą
zmniejszenie odporności psychicznej
otępienie umysłowe lub emocjonalne
obniżenie poziomu motywacji
fizyczne
spadek wydajności pracy
popełnianie błędów
obniżenie jakości
fizjologiczne
powolniejsza akcja serca
zmniejszenie zużycia tlenu
obniżenie ciśnienia krwi
wip.siek.net
6
SYGNAŁY:
rodzaj zawartej informacji w sygnale:
ilościowe:
wychyłowe okrągłe
wychyłowe półokrągłe
jakościowe
kontrolne (alternatywne)
powiązanie treści z formą sygnału:
werbalne
poglądowe
symboliczne
związek między sygnałem i działaniem:
naturalne pochodzące bezpośrednio od maszyny
pośrednie pochodzące od urządzeń sygnalizacyjnych:
wzrokowe
czuciowe
słuchowe
interpretacja sygnału wg. treści sytuacyjnej:
uzupełniające
alarmujące
robocze
Oświetlenie – skierowanie promieni świetlnych na przedmioty będące źródłami światła; rozróżnia się:
oświetlenie naturalne pochodzące od naturalnych źródeł światła
oświetlenie sztuczne, pochodzące od sztucznych źródeł światła.
Oświetlenie wpływa na:
szybkość reakcji
warunki widzenia barw i form
higiena i bezpieczeństwo pracy
Słabe oświetlenie powoduje:
spadek akomodacji
opóźnioną adaptację
zmniejsza zdolność odróżniania obiektu, tła
zmniejsza możliwość odróżniania kolorów
Akomodacja – dostosowanie się oka do zmiennej odległości
Adaptacja – dostosowanie się oka do zmiennych warunków oświetlenia
Jednostki fizyczne oświetlenia:
LUMEN [lm] – strumień światła wysyłany przez kąt bryłowy (1 steradian) przez izotopowe źródła
światła umieszczone w wierzchołku kąta, posiadające światłość 1 kandeli.
Lm=1st x 1cd
KANDELA [cd] – jednostka światłości, jest nią światłość jaką posiada w kierunku do powierzchni
ciało doskonale czarne o powierzchni 1,6 x 10-5 m2 utrzymane w temperaturze krzepnięcia
platyny i ciśnieniu 1A.
NIT [nt] – jednostka luminacji. Luminacja powierzchni płaskiej, której 1m2 świeci w kierunku
normalnym światłością 1 kandeli.
LUX [lx] – natężenie oświetlenia na powierzchni 1m2, na którą pada równomierny strumień świetlny
o wartości 1 lumena.
1lx = 1lm/m2
Natężenie oświetlenia naturalnego we wnętrzu budynku jest funkcją natężenia oświetlenia na zewnątrz
budynku, podlega więc ciągłym zmianom.
Równomierność rozkładu natężenia oświetlenia:
gdzie: Emin – najmniejsza wartość oświetlenia
Emax – największa wartość oświetlenia.
Eśr – średnia wartość oświetlenia.
Równomierność oświetlenia stanowiska jest bardzo istotna ze względu na zapobieganie zjawisku ciągłej
luminacji.
Oświetlenie stanowiska powinno być takie, aby zapewniona była wygoda widzenia. Na ogół uważa się
powinny być spełnione warunki:
pełna zdolność rozróżniania szczegółów
spostrzeganie sprawne, pozbawione ryzyka dla człowieka oraz przedmiotów jego pracy i otoczenia
spostrzeganiu nie towarzyszy uczucie przykrości
wip.siek.net
7
PROJEKTOWANIE OŚWIETLENIA
1.Rodzaj, moc źródeł oraz barwę światła należy dobrać na podstawie zadań wykonywanych
przez człowieka.
2.Źródła światła nie mogą być uciążliwe (np. hałas, emisja cieplna)
3.Nie należy ustawiać stanowisk przodem do okna – światło musi padać z boku.
4.Oświetlenie stanowisk i otoczenia powinno podkreślać estetyczne walory kompozycji
barwnej.
5.Kolorystyka stanowiska powinna stwarzać poczucie komfortu oraz sprzyjać redukcji
zmęczenia.
6.Elementy decydujące o bezpieczeństwie powinny być wyróżnione barwą kontrastującą z
tłem, znaki informacyjne powinny być czytelne i komunikatywne.
7.Musi być zachowana równowaga optyczna i być zharmonizowana kompozycja stanowiska
pracy.
DOBÓR ŹRÓDŁA ŚWIATŁA
Względy oświetleniowe:
luminacja źródeł
współczynnik tętnienia źródła
wysokość pomieszczenia
wymiary gabarytowe źródła światła
jednostkowy strumień świetlny
barwa światła
Względy ekonomiczne:
skuteczność świetlna źródła
trwałość źródła światła
koszt
koszt typów opraw związanych ze źródłem światła
czas użytkowania urządzenia oświetleniowego w ciągu doby
koszt konserwacji
Skutki złego oświetlenia:
zmęczenie oczu objawia się:
bólami głowy
zmniejszona zdolność akomodacji
zmniejszona ostrość widzenia
zmniejszenie wrażliwości na kontrasty
zmniejszenie szybkości spostrzegania
łzawienie i zaczerwienienie powiek
zmęczenie nerwowe:
uczucie niechęci i ogólna ociężałość
skłonność do bólów głowy i nudności
bezsenność i utrata apetytu.
Kontrole, które trzeba przeprowadzać (wg. PN-84/E-02033):
rodzaj natężenia oświetlenia
równomierność oświetlenia
współczynników odbicia światła od sufitów i podłóg
luminacja kąta ochrony opraw oświetleniowych
ograniczenie odbić
oświetlenia bezpieczeństwa i ewakuacyjnego
stałego i uzupełniającego oświetlenia elektrycznego
rozkład luminacji w strefie przedmiotu pracy
względne natężenie oświetlenia ścian i sufitów
barwy światła
oddawanie barw
Olśnienie – stan lub uczucie, przy którym występuje uczucie niewygody lub zmniejszenie zdolności
rozróżniania przedmiotów w wyniku nie właściwego rozkładu luminacji.
Olśnienie powoduje szybsze zmęczenie narządu wzroku, wywołuje upośledzenie czynności adaptacyjnej,
niekiedy występują tzw. powidoki (mroczki).
wip.siek.net
8
HAŁAS
Dźwięk – najmniejsza zmiana ciśnienia odczuwana przez ucho ludzkie. Dźwiękiem nie może być jednak
zmiana ciśnienia atmosferycznego, gdyż przebiega zbyt wolno i ucho ludzkie tego nie odbiera. Jak te
zmiany będą zachodziły szybciej to mogą być odczuwalne i interpretowane jako dźwięk.
Częstotliwość dźwięku – mierzymy w hercach (Hz) i jest to liczba zmian w ciśnieniu w ciągu sekundy,
jest związana z tonem.
Zakres słyszalności – 20Hz – 20 000Hz
Znając prędkość i częstotliwość rozchodzenia się dźwięku, można obliczyć długość fali – tzn. odległość
pomiędzy kolejnymi, maksymalnymi wartościami ciśnienia.
dł. fali = prędkość dźwięku/częstotliwość
Szerokość pasma pojedynczego filtra równa jest zwykle jednej oktawie lub 1/3 oktawy (tercji).
Oktawa – zakres częstotliwości, w którym najwyższa częstotliwość jest dwa razy większa od najniższej.
Tercja – szerokość pasma, w którym najwyższa częstotliwość jest 1,26 razy większa od najniższej.
Analiza częstotliwościowa – pomiar dźwięków złożonych w pasmach (wykres jest widmem
częstotliwości).
Własności słuchu
Wrażenia słuchowe – wrażenia subiektywne, zależą od wielu czynników. Odczucie głośności dźwięku
uwarunkowane jest ciśnieniem akustycznym jakie panuje przy błonie bębenkowej ucha i częstotliwości
fali akustycznej.
Hałas – dźwięk niepożądany lub szkodliwy dla zdrowia człowieka.
Wpływ hałasu na człowieka:
dokuczliwy:
uczucie niezadowolenia
dyskomfort
zmęczenie nerwowe
trudność w koncentracji
szkodliwy:
słuchowy - upośledzenie słuchu, głuchota
pozasłuchowy – skurcze mięśni, przyspieszony oddech, zawroty głowy, oczopląs
Najwyższe dopuszczalne natężenie hałasu w pracy 8h w biurze to 85Hz.
Wpływ hałasu na organizm człowieka zależy od:
poziom natężenia – hałas o poziomie przekraczającym 115dB stwarza ryzyko ubytku słuchu
czas trwania ekspozycji – skutki działania hałasu na słuch akumulują się w czasie
skład widmowy – hałas z przewagą częstotliwości średnich i wysokich jest bardziej szkodliwy
hałas impulsowy – szczególnie niebezpieczny, gdyż mechanizmy obronne narządu słuchu nie
zmniejszają skuteczności transmisji energii do ucha wewnętrznego.
Podział hałasu:
ze względu na środowisko występowania:
przemysłowy
komunalny
komunikacyjny
ze względu na charakter pracy i jej przebieg czasowy:
ustalony (nie zmienia się)
nieustalony
ciągły
przerywany
impulsowy
ze względu na wpływ na organizm człowieka:
dokuczliwy
szkodliwy słuchowy
szkodliwy pozasłuchowy
Metody pomiarów hałasu dzieli się na:
Pomiary atestacyjne źródeł hałasu – stosuje się w celu określenia parametrów akustycznych
maszyn, rozpatrywanych jako oddzielne źródło hałasu w ustalonych warunkach
doświadczalnych i eksploatacyjnych.
Pomiary eksploatacyjne działania hałasu
Metody zwalczania hałasu:
techniczne (metody ograniczenia hałasu)
zastosowanie cichszych technologii
likwidacja zbędnych skutków
stosowanie obudów dźwiękowych i ekranów
organizacyjne 9metody ograniczenia narażenia pracowników na hałas
skracanie czasu narażenia
rotacje pracowników
tworzenie sfer ciszy
stosowanie ochroniaczy słuchu
wip.siek.net
9
MIKROKLIMAT – zespół elementów meteorologicznych (klimatycznych) cechujących ograniczone
pomieszczenie lub niewielki obszar terytorialny.
Podstawowe wielkości charakteryzujące mikroklimat:
temperatura powietrza (ta)
wilgotność względna powietrza (p)
prędkość ruchu powietrza (v)
promieniowanie cieplne (tr)
Ruch powietrza – strumień powietrza nie będzie odczuwany jako dokuczliwy jeśli:
prędkość przepływu powietrza będzie dostosowana do rodzaju pracy
ruch powietrza będzie skierowany na całą postać
temperatura powietrza nawiewanego nie będzie się zbytnio różnić od temperatury otoczenia
Komfort cieplny – stan warunków mikroklimatycznych, mikroklimatycznych którym wymiana ciepła
między otoczeniem, a organizmem ludzkim zachodzi w optymalnych warunkach odbywa się poza
świadomością.
Temperatura powietrza optymalna w biurach 20 – 22 stopni, wilgotność powietrza 40% przy
temperaturze 21 stopni gwarantuje bardzo dobre samopoczucie.
Typy mikroklimatu:
naturalny
sztuczny:
Mikroklimat umiarkowany – występuje na stanowiskach, na których nie występują znaczne
odchylenia od stanu komfortu cieplnego. Wskaźniki:
PMV – wskaźnik przewidujący ocenę dużej grupy osób określających swoje
wrażenia cieplne
PPD – wskaźnik przewidywanego odsetka osób niezadowolonych z grupy ludzi
znajdujących się w danym otoczeniu
Mikroklimat zimny – występuje na stanowiskach, na których temperatura jest mniejsza niż
10 stopni. Ocenę opiera się na wskaźnikach:
WCI – wskaźnik siły chłodzącej powietrza
IREQ – wskaźnik wymaganej ciepłochłonności odzieży
Mikroklimat gorący - występuje na stanowiskach, na których istnieje źródło silnego
promieniowania cieplnego lub wykonywana jest praca wymagająca dużego wydatku
energetycznego w podwyższonej temperaturze powietrza lub dużej wilgotności. Ocenę
opiera się na wskaźniku:
WBGT – ocena przeciętnego oddziaływania ciepła na człowieka znajdującego się w
okresie reprezentatywnym dla jego pracy.
wip.siek.net
10
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)