Bezpieczeństwo - pojęcie i jego znaczenie

5.10.2009
I Bezpieczeństwo - pojęcie i jego znaczenie
czym jest bezpieczeństwo
jak się je definiuje jakie są elementy składowe
II Typy i rodzaje bezpieczeństwa
stereotypy w kontekście bezpieczeństwa (np. nasza obecność w NATO i wzajemna pomoc, postrzeganie bezpieczeństwa tylko w kontekście militarnym)
III Badania nad bezpieczeństwem
kilka najważniejszych podejść i modeli - nurt realistyczny, libearlny, instytucjonalny, postmodernistyczny, prognostyczny
IV Analiza głównych zagrożeń i wyzwań dla bezpieczeństwa międzynarodowego
czynniki wpływające na bezpieczeństwo (bezp. socjalne, społeczne - bieda)
terroryzm
bezpieczeństwo demograficzne (starzenie się Europy, migracja)
aspiracje państw do posiadania broni atomowej (Iran, Korea Pn.), kontekst tarczy antyrakietowej
cyberterroryzm
V Międzynarodowe aspekty bezpieczeństwa Polski
dwie płaszczyzny - międzynarodowa (Irak, UE...), wewnętrzna
Literatura uzupełniająca:
Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie ,pod red. Ryszarda Zięby, Warszawa 2008
Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państw, Warszawa 2004
Słownik terminów zakresu bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2002
R. Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego, Warszawa 2007
Bezpieczeństwo międzynarodowe czasu przemian, pod red. Kuźniar, Lachowski, Warszawa 2004
Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, pod red. R. Fiedlera i S. Wojciechowski, Poznań 2009
Egzamin:
wykłady (2 pytania) + wybrane treści z ćwiczeń (1 pytanie)
Problemy bezpieczeństwa (/zagrożenia dla bezpieczeństwa)
Kiedy mamy do czynienia z problemami bezpieczeństwa mn? 3 kryteria:
muszą to być problemy występujące w wielu państwach, na różnych kontynentach (np. kwestia zbrojeń [tylko poza Europą])
pociągają za sobą cały szereg ściśle powiązanych skutków, zwykle łączone, czyli ludzkie (ranni) i materialne (zniszczenia) zawsze wynikają z kilku przyczyn, nigdy nie powoduje ich jeden czynnik (np. terroryzm - podłoże etniczne, religijne, terytorialne, ideologiczne itd.)
Skala dysproporcji we współczesnym świecie 600 milionów ludzi to analfabeci (20% mieszkańców Tunezji, 40% mieszkańców Egiptu, współczynnik ten wzrasta nawet do 80% w państwach jak Czad czy Afganistan), a dla nas czymś normalnym są laptopy i komórki

(…)

….
Przeciwdziałanie wejściu w posiadanie potencjału nuklearnego przez „państwa zbójeckie”.
Przeciwdziałanie wejściu w posiadanie ładunku nuklearnego lub jego elementów przez grupę terrorystyczną, organizację przestępczą, grupę fundamentalistów czy radykałów itd.
Ochrona cywilnych pokojowych instalacji nuklearnych, takich jak elektrownie atomowe.
Broń jądrowa:
rodzaj uzbrojenia, którego działanie oparte jest na wykorzystaniu energii jądrowej
Skutki - 3 płaszczyzny:
Fala uderzeniowa
promieniowanie - świetlne i przenikliwe
radioaktywne skażenie (powietrza, ziemi, wody itd.)
Rodzaje broni jądrowej:
broń o działaniu wybuchowym
broń wodorowa, termonuklearna (większa skala rażenia, bardziej skomplikowana)
broń o złożonej reakcji jądrowej (bardziej złożony proces, jeszcze groźniejsza)
półfabrykaty (wykorzystanie elementów broni jądrowej, np. przy „brudnej bombie”, przy bombach atomowych walizkowych)
Historia prac nad ładunkiem atomowym:
II WŚ - Niemcy (w tym Poznań!), USA, ZSRR - liderami długo byli Niemcy, przez bombardowania i wygnanie wielu żydowskich naukowców prace podupadły, Rosjanie byli bardzo zacofani, Amerykanie wygrali wyścig dzięki żydowskim naukowcom, którzy tam uciekli z Niemiec
VII 1945, Nevada - pierwsza…
…) katastrofy humanitarne - celowe działanie człowieka, mają miejsce głównie w trakcie działań wojennych, np. holocaust, c) katastrofy ekologiczne - wywołane przez człowieka, w skutek błędów, niedopatrzeń lub celowego działania - 1989 u wybrzeży Alaski, do morza dostała się ropa naftowa, katastrofa w Czarnobylu d) dziura ozonowa - kurczenie się powłoki ozonowej otaczającej Ziemię, znajdującej się około 15-30…
… d) pożary - np. Australia (cykliczne), Indonezja 1994 (5 mln ha lasów uległo zniszczeniu) e) trzęsienia ziemi - Chiny w XVI w. (800 tys. osób), Włochy XX w. (100 tys. osób)
f) erupcje wulkanów - około 500 mln osób żyje w strefach wulkanicznych
Projekty wykorzystania energii z żywiołów:
europejski: wykorzystanie energii morskiej (fale) - boje przejmujące energię
USA: wykorzystanie energii z burz…
… energetyczny, katastrofy transgraniczne, migracje
Poziom państwowy
Brak konsensusu co do kierunku polityki wewnętrznej, słabość systemu obrony, luka technologiczna w stosunku do innych państw
Niepowodzenie reform w regionie, a w konsekwencji słabość systemu politycznego, fragmentacja, problemy cywilnej kontroli nad armią, separatyzm mniejszości etnicznych
Niepowodzenia reform a w konsekwencji niski poziom prywatyzacji, słaby system bankowy, protekcjonizm, przestępczość i korupcja
Niski poziom rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, korupcja, zorganizowana przestępczość, łamanie praw człowieka, dyskryminacja mniejszości etnicznych
Kryzys ekosystemu, kryzys energetyczny, katastrofy transgraniczne, migracje Poziom jednostkowy
Regionalny separatyzm
Ekstremizm polityczny, skrajna polaryzacja społeczeństwa, masowe…
… na jakość wytwarzanych produktów i poziom ich zanieczyszczenia
czynnik biologiczny - ryzyko, że w pożywieniu czy wodzie znajdą się wirusy, bakterie, pasożyty, które są groźne dla życia i zdrowia (np. USA, 1985, Chicago - na etapie pasteryzacji mleka zakażono je pałeczkami e. coli - rozchorowało się 170 tysięcy osób; zatrucie kanapkami w Japonii w 1997, 7 tysięcy dzieci trzeba było hospitalizować; w Polsce…
... zobacz całą notatkę